المراثي؛ مراث و أشعار في غير ذلك و أخبار و لغة

المراثي
پدیدآوران	يزيدي، محمد بن عباس (نويسنده) طریفی، محمد نبیل (محقق) حسن، عزة (مقدمه‌نويس)
عنوان‌های دیگر	مراث و أشعار في غير ذلک، و أخبار، و لغة
سال نشر	1991م
چاپ	1
موضوع	مرثیه و مرثیه سرایی عربی - مدیحه و مدیحه‎سرایی عربی - تاریخ و نقد
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4ی4م 2223 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المراثي؛ مراث و أشعار في غير ذلك و أخبار و لغة، اثر محمد بن عباس یزیدی (متوفی 310ق)، کتابی است در ذکر مرثیه‌ها و اشعار و قطعات معروف عرب که مرتبط با مرثیه می‌باشد.

نویسنده، مطالب کتاب خود را بدون مقدمه آغاز نموده و اشاره‌ای به روش نگارش و انگیزه خویش، نکرده است. کتاب او، با مرثیه‌های طولانی از اشعار کهن آغاز شده که گاه با توضیحات مختصری از برخی واژه‌های غریب، مکان‌ها و موقعیت‌ها، آمیخته شده است. وی سپس به ذکر برخی از فواید زبانی که از ابن حبیب و ابن اعرابی نقل شده، پرداخته که بیشتر با شواهدی از شعر، پشتیبانی شده‌اند. سپس به ذکر اخبار تاریخی از دوران جاهلیت و اسلام پرداخته که بیشتر آنها حول محور اختلافات پیرامون مسئله خلافت و کشته شدن عثمان و جنگ جمل می‌گردد و دوباره، به ارائه اشعار بلند بازگشته و قصیده مثقب عبدی با مطلع:

أ فاطم قبل بينك متعيني

و منعك ماسألت كأن تبيني

و قصیده مهلهل با مطلع:

أ ليلتنا بذي حسم أنيري

إذا أنت انقضيت فلا تحوري

را ذکر کرده و سپس، به قطعاتی از اشعار عاشقانه و شکایت از زمانه و دوستان، اشاره می‌کند که همه آنها، بدون توضیحات می‌باشد. وی در نهایت، کتاب خود را با شعر معروف ابن حدادیه به پایان رسانده است:

فما لك من حاد حبوت مقيدا

أو انحی علی عرنين أنفك جادع

و بدین ترتیب، سیر نگارش مطالب کتاب که ذکر و روایت قصاید طولانی از مراثی معروف عرب در ابتدای کتاب می‌باشد، روشن می‌گردد و می‌بینیم که اهتمام ویژه نویسنده در درجه نخست، معطوف به مراثی معروف می‌باشد و این امر، ویژگی اساسی کتاب بوده و هدفی است که نویسنده از نگارش آن در نظر داشته است و ازاین‌رو، نام کتاب، «مراث و أشعار في غير ذلك...»انتخاب شده است. نویسنده بعد از آن، اشعار و قطعاتی را در موضوعات مختلف شعری روایت کرده است که بسیاری از آنها، مرثیه نیز بوده است. وی این اشعار و قطعات را بدون در نظر گرفتن هیچ نظم ظاهری از نظر هدف، معنا و یا هرچیز دیگری، ارائه داده است.

به‌طور خلاصه، محتوای کتاب متضمن سه بخش اساسی است:

1. شعر: که دربردارنده 12 قصیده طولانی است که 9 عدد از آنها، مرثیه می‌باشد؛
2. لغت: توضیح واژگان غریب و دیریاب؛
3. اخبار تاریخی و ادبی.

منابع مقاله

مقدمه محقق.