الفرق و المذاهب الإسلامیة منذ البدایات
الفرق و المذاهب الإسلامية منذ البدايات، النشأة – التاريخ – العقيدة - التوزع الجغرافي، تألیف سعد رستم و تحقیق اسماعیل الکردی، بررسی چگونگی شکل‌گیری مذاهب و فرق شیعه و اهل سنت از ابتدا تا عصر حاضر است.
| الفرق و المذاهب الإسلامیة منذ البدایات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رستم، سعد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | النشأة - التاریخ - العقیدة - التوزع الجغرافي |
| ناشر | الأوائل للطباعة و النشر و التوزیع |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 2008م |
| چاپ | 6 |
| شابک | - |
| موضوع | اسلام - فرقه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ر5ف4 236 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب ارائه‌ای تاریخی - تحلیلی از تأسیس فرق و مذاهب اسلامی و دلایل جدا شدن آنها با شرح مهم‌ترین عقایدی است که هر فرقه را متمایز می‌کند. همچنین بیان پراکندگی جغرافیایی پیروان آنهاست. در معرفی هر مذهب از مدح و ذم و تفضیل و ترجیحش بر مذهب یا عقیده دیگر و ذکر دفاعیات کلامی پرهیز شده است. در کتاب به توضیح عقاید و اصول اساسی مشخصه هر فرقه بسنده نشده، بلکه تحلیل تاریخی و اجتماعی به آن اضافه شده است که به تحصیل‌کرده غیر متخصص تصویر کاملی از شکل‌گیری فرق و مذاهب اسلامی را ارائه می‌دهد و همچنین اسباب و اسرار جدایی فرقه‌ها، خواه در صدر اسلام یا در زمان‌های متأخر شکل گرفته باشند را متذکر می‌شود[۱].
از دیدگاه نویسنده، همه مذاهب و فرق اسلامی، گذشته از دیدگاه‌های مختلف در فهم اسلام، همگی در اساس از اسلام حنیف سرچشمه گرفته و متمسک به اصول آن هستند. بیشتر جدایی فرقه‌ها نتیجه اختلافات یا نزاع‌های سیاسی یا اختلافات طبیعی در تفسیر و تأویل و اجتهاد بوده است. مسلمانان همه خدای یگانه را می‌پرستند و پیرو یک پیامبر هستند و به یک کتاب ایمان دارند و به‌سوی یک قبله نماز می‌خوانند[۲].
کتاب، مشتمل بر مقدمه و سه باب است. در اولین باب کتاب در رابطه با چگونگی شکل‌گیری مذاهب اصلی اسلام و ریشه‌ها و دلایل آن سخن رفته است. اولین اختلاف بین مسلمانان پس از وفات رسول‌الله(ص) پیرامون موضوع رهبری اتفاق افتاد. در این رابطه سه دیدگاه وجود داشت: دیدگاه مهاجرین حاضر در سقیفه، دیدگاه انصار حاضر در آنجا و دیدگاه علی(ع) و گروهی از بنی‌هاشم که با رحلت پیامبر(ص) به کفن و دفن او مشغول شدند و در مناقشات سقیفه حضور نداشتند.
همین سبب اختلاف سیاسی - اجتماعی و ایجاد دو مذهب شیعه و اهل سنت گردید[۳].
بررسی مذهب اهل سنت، معتزله، حشویه، حنابله، اشاعره و ماتریدیه و نیز مذاهب فقهی حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی در فصل اول از باب دوم مطرح شده است[۴]. در فصل دوم این باب نیز، خوارج و برآمدن اباضیه از آن و در فصل سوم، شیعه و فرقه‌های ایجاد‌شده پس از هریک از ائمه(ع) به‌تفکیک ذکر شده است. سپس اشاره شده که اعتقاد به بداء، غیبت، رجعت و تقیه از اختصاصات شیعه امامیه اثناعشریه است[۵].
بررسی اعتقادات فرقه اسماعیلیه و دروزیه و سپس فرقه‌های معاصر آغاخانیه، شیخیه، قادیانیه و جمعیت اهل قرآن مباحث پایانی کتاب را تشکیل داده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.