الفتاوی الهندیة في مذهب الإمام الأعظم أبي‌حنیفة النعمان

الفتاوی الهندیة في مذهب الإمام الأعظم أبي حنیفة النعمان
پدیدآوران	ب‍ره‍ان‍پ‍وری‌، ن‍ظام‌ (نويسنده) قاضی‌خان، حسن بن منصور (نويسنده) ابن بزاز، محمد بن محمد (نويسنده) جمعی از علماء اهل سنت (نويسنده)
ناشر	دار الفکر
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1411ق - 1991م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	فقه حنفی - رساله عملیه
زبان	عربی
تعداد جلد	6
کد کنگره	‎‏/‎‏ف‎‏2 174/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الفتاوی الهندیة فی مذهب الامام الاعظم ابی‌حنیفة النعمان، نوشته شیخ نظام و گروهی از علمای هند در فقه حنفی است. در حاشیه این اثر «فتاوی قاضی‌خان» و «الفتاوی البزازیه» آمده است. کتاب توسط محمد حسینی تصحیح شده است.

نوشتار به مسائل فقهی اهل سنت بر اساس فقه ابوحنیفه اختصاص یافته و با نام «فتاوی عالمگیری» نیز معروف است. این کتاب را گروهی از عالمان هند به ریاست شیخ نظام‌الدین برهانپوری و به امر محمد اورنگ زیب ملقب به عالمگیر (1068- 1118ق) به نگارش درآورده‌اند‌

مباحث کتاب بر اساس و شیوه کتاب هدایه نوشته برهان‌الدين علي بن أبي بكر مرغيناني ‏(م 593ق) تنظیم شده است. مباحث کتاب به شیوه کتب فقهی با موضوع طهارت و ابواب مختلف آن آغاز شده و پس از مطرح کردن ابواب مختلف فقهی با موضوع فرائض پایان یافته است.

در این اثر تلاش شده است تا از تکرار روایات و ذکر شواهد و دلائل، جز دلیلی که موجب روشن شدن مساله است یا متضمن مساله دیگری است، پرهیز شود. همچنین در بیشتر موارد تکیه بر ظواهر روایات بوده جز در موارد نادری که پاسخی برای مساله بر مبنای ظاهر روایات یافته نشده است؛ در چنین مواردی از نوادر روایات بهره گرفته شده است. تمام روایات معتبر در این کتاب بدون هیچ تغییر و دست‌بردی آمده است؛ جز در مواردی که ضرورت اقتضا نموده است. از این‌رو برای روشن شدن تفاوت میان دو دسته از روایات مطرح شده با عبارت کذا به دسته اول و عبارت هکذا به دسته دوم از روایات اشاره شده است. همچنین در صورت وجود دو پاسخ مختلف برای یک مساله هر دو پاسخ بدون توجه به ویژگی‌های آنها، ذکر شده است. ‏

1. فتاوی قاضیخان، نوشته حسن بن منصور بن محمود بن عبد العزيز اوزجندي فرغاني معروف به قاضي‌خان(متوفای 592ق) از فقهای بزرگ حنفی مذهب است. این اثر در حاشیه سه جلد اول کتاب آمده است.

   نویسنده در این اثر مجموعه‌ای از مسائل فقهی را که غالباً مورد ابتلا میان مردم بوده و شناختن آنها ضروت داشته را مطرح کرده است. وی مسائل یاد شده را بر اساس کتابهای فقهی معروف تنظیم نموده و به بیان اصول و فروع مختلف آنها پرداخته است. در مسائلی که اقوال و آرای متعددی از فقهای متاخر در آنها بوده، تنها یک یا دو رأی را مورد توجه قرار داده و در ذکر آنها رأی روشن‌تر را مقدم نموده است.

   علاوه بر اشتهار و مقبولیت داشتن مجموعه فتاوای اثر یاد شده و عمل به آنها، توجه علما، فقها و متصدیان امر قضا و فتوی به آن را می‌توان از ویژگی‌های این اثر دانست.

1. الفتاوی البزازیة نوشته محمد بن محمد بن شهاب بن یوسف کردری معروف بزازی یا ابن بزاز (متوفای 827ق) از فقهای مذهب حنفی، نوشته دیگر در حاشیه سه جلد آخر کتاب است. از این اثر که معروف به «الجامع الوجیز» است در برخی از منابع با عنوان «البزازیة فی الفتاوی» یا «البزازیة» نیز یاد شده است.

   نویسنده در این کتاب برگزیده‌ای از مسائل فقهی و فتاوای موجود در نوشته‌های مختلف را جمع‌آوری نموده است. وی نگارش این اثر را در سال 812ق تمام کرده است. از ویژگیهای این اثر، گردآوری مهم‌ترین مسائل فقهی است که ستایش برخی از عالمان و فقها را به دنبال داشته و آن را به عنوان مرجعی قابل اعتماد در فقه برشمرده‌اند.

   مصحح اثر علاوه بر توضیحاتی پیرامون برخی از عبارات و واژگان متن در پاورقی، به اختلاف عبارات در برخی نسخه‌های آن توجه داده است. وی در برخی موارد به سر فصل مطالب که متن فاقد آن بوده تحت عنوان مطلب...نیز اشاره کرده است. در مواردی نیز که متن حاوی عبارتهای غیر عربی (فارسی) بوده، مصحح ترجمه عبارتهای یاد شده را در پاورقی تحت عنوات ترجمه ذکر کرده است.

منابع مقاله

1. متن کتاب.
2. حاجى خليفه، مصطفى بن عبد الله، كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، بی‌تا.
3. رياضى‌زاده، عبداللطيف بن محمد، أسماء الكتب المتمم لكشف الظنون، تحقیق محمد تونجی، مصر، مكتبه خانجي، چاپ اول، بی‌تا.
4. سركيس، يوسف اليان، معجم المطبوعات العربية و المعربة، قم، كتابخانه عمومى حضرت آيت الله العظمى مرعشى نجفى، چاپ اول، 1410ق.