العقيدة و علم الكلام من أعمال الإمام محمد زاهد الكوثري
| العقیدة و علم الکلام من أعمال الإمام محمد زاهد الکوثري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کوثری، محمد زاهد (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق یا 2004 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 2-7451-4364-6 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نظرة عابرة فی مزاعم من ینکر نزول عیسی‌علیه‌السلام قبل الآخرة اثر شیخ محمد زاهد کوثرى حنفی مصری متوفای 1371ق با موضوع عقیده و کلام به زبان عربى می‌باشد.
انگیزه تألیف
هدف از تألیف، مخالفت با نظریات دگر اندیشان در موضوعات دینى موجود در عصر نویسنده می‌باشد.
کتاب در ردّ اعتقاد شیخ محمد شلتوت مفتی اعظم و رئیس دانشگاه الازهر مصر مبنی بر وفات حضرت عیسی(ع) و عروج «روحانی» آن حضرت به نگارش درآمده است. و از آنجا که شیخ زاهد مؤلف طبعی سنت‌گرا و قدیم اندیش داشته و در عصر خویش مواجه با نظریاتی بر خلاف اتفاق علما بوده است در جهت مخالفت با این‌گونه اندیشه‌ها و تاکید نظرات علمای سلف دست به قلم برده و کتاب مزبور را نگاشته است.
ساختار
کتاب به علت اختصار آن، بیشتر به جزوه شباهت داشته و در حدود50 صفحه و بدون فصل و باب بندی، تنها با چند تیتر کلّی به بیان مطالب پرداخته است.
نویسنده که بیشتر، حرکت در مسیری همسو با اجماع و اتفاق علمای جامعه اسلامی را میپسندد در ابتدا حمله‌تندی علیه کسانی دارد که با نظرات نو و جدید خود اندیشه‌های شاذ و نادری را در جامعه اسلامی مطرح ساخته و باعث برانگیخته شدن هیجانات اجتماعی و تفرق آراء میگردند. وی بر این اعتقاد است که این نظرات به عنوان جنایتی بر پیکره اعتقادات جامعه دینی به شمار میرود.
گزارش محتوا
مؤلف بر این عقیده است که حضرت عیسی(ع) با کالبدی همچون سایر بندگان زنده به آسمان عروج نموده و سپس در دوره آخر الزمان نیز مجدداً به روی زمین بازگشت خواهد نمود، از این‌رو تحت عنوان «رفع عیسی‌علیه‌السلام» به سه آیه از قرآن کریم که در سه سوره (آل عمران: آیات 52 تا 55؛ نساء: آیات 157 و 158؛ مائده: آیات 116 و 117) نازل گردیده اشاره و این آیات را به عنوان نهایت ادله قرآنی که در برداشت از حال حضرت عیسی و بیان کیفیت عروج وی می‌باشد می‌داند.
آن‌گاه به توضیح معنای توفّی (وفاتی که در قرآن کریم به آن اشاره شده اما با این وجود نظر جمهور علما بر زنده عروج نمودن حضرت به آسمان است) پرداخته و آن را به همان معنای ظاهری که متبادر به ذهن همه می‌باشد حمل نموده؛ لکن در ادامه میگوید: این در صوررتی است که ما باشیم و ظاهر همین آیات و به هیچ توجیه دیگری روی نیاوریم و حال آن‌که ناچاریم بگوییم: منظور از وفات در این‌جا وفات حضرت عیسی بعد از زمانی است که در آخرالزمان از آسمان نزول کرده و مدت زمان دیگری را زندگی خواهد نمود و در آخر وفات خواهد یافت.
وی ادله مخالفان خود را که قائل به وفات حضرت عیسی شده را سه دلیل ذکر کرده و هر یک را به شکلی رد می‌کند:
1 - روایاتیکه دلالت بر نزول حضرت عیسی در دوره آخر الزمان دارد که مؤلف میگوید: اینان خواسته‌اند تا از این روایات استفاده کنند که حضرت عیسی از دنیا رفته و در آخرالزمان زده می‌شود و به زمین نزول می‌کند. وی اشکال این روایات را از نظر سند آن که وهب بن منیه و کعب الاحبار که تا مدتی قبل از نقل این روایات یهودی بوده‌اند دانسته است.
2 - روایتی که از ابوهریره نقل شده است و اشکال آن را خبر واحد بودن آن دانسته است.
3 - روایاتیدر حدیث معراج آمده که ملاقاتی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله با حضرت عیسی داشته است را ملاقاتی روحانی دانسته‌اند و نه ملاقاتی جسمانی. و مؤلف هم با اشاره به نظر برخی همچون صاحب فتح الباری و زاد المعاد خلاف آن، که ملاقاتی جسمانی باشد را ثابت می‌داند.
وی در ادامه به معنای رفع در آیات مورد اشاره پرداخته و آنها را طبق مبنای هر دو گروه توضیح داده و در نهایت تحت عنوان «مناقشه» به نقد و بررسی تک تک اقول پرداخته است.
در ادامه، مؤلف تحت عنوان «السنه و ثبوت العقیده» به طرح نظرات و عقائد علمای بزرگی می‌پردازد که ممکن است از کلماتشان به عنوان تایید نظریه شیخ شلتوت و خلاف نظریه مؤلف برداشت شود؛ از این رو نویسنده با طرح این نظرات و توضیح پیرامون آن در صدد توجیه آنها بر آمده و به دفاع از نظریه مشهور می‌پردازد.
عنوان دیگری که در ادامه مباحث مؤلف مطرح شده عنوان: «الاجماع و ثبوت العقیده» می‌باشد که وی در این بخش سعی نموده است تا به ادعای اجماعی که از سوی شیخ شلتوت در اثبات عقیده خود به آن استناد جسته است پاسخ گوید و خلاف آن را در موضوع ثابت نماید. همچنین وی ذیل همین عنوان ناچار به طرح مباحثی جانبی در موضوع اجماع گردیده است که گرچه به موضوع مورد نظر نویسنده ارتباط مستقیم نداشته لکن از اشراف وی بر موضوعات علمی حکایت دارد.
نسخه‌شناسی
این کتاب یا بقول صحیح این مقاله به کوشش محمد على بیضوى در مجموعه‌ای که دربردارنده ده مقاله می‌باشد به نام "العقیده و علم الکلام من اعمال الامام محمد زاهد الکوثری" تحقیق شده شیخ محمد زاهد کوثرى به همراه چند پاورقى محدود و مختصر از خود وى، چاپ اولش را در یک جلد به قطع وزیرى و شابک: ISBN 2 7451- 4364- 6 در سال 1425ق توسط دار الکتب العلمیه بیروت منتشر شده است.
منابع مقاله
برگرفته از متن و مقدمه‌ى کتاب می‌باشد.