الرتبة في طلب الحسبة
| الرتبة فی طلب الحسبة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ماوردی، علی بن محمد (نويسنده)
مرکز الدراسات الفقهیة و الإقتصادیة (قاهره) (محقق) جمعه، علی (سایر) |
| سال نشر | 1423ق - 2002م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م2ر2 196/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الرتبة في طلب الحسبة، از آثار قاضی شافعی دولت عباسی و نظریهپرداز سیاسی معتزلی قرن پنجم هجری قمری، ابوالحسن على بن محمد بن حبیب ماوردى مشهور به ابوالحسن ماوردى (364- 450ق)، معانی و مسئولیت «حسبه» و شرایط و وظایف محتسبان را نسبت به اخلاق و عملکردهای صاحبان مشاغل و حرفههای گوناگون جامعه اسلامی، از دیدگاه فقهی تبیین میکند. گفتنی است که این رساله در واقع توضیح تفصیلیِ باب بیستم (فِي أَحْكَامِ الْحِسْبَةِ) از کتاب دیگر نویسنده به نام الأحكام السلطانية است.
احمد جابر بدران (مرکز الدراسات الفقهیة و الاقتصادیة) با اشراف علمی مفتی معاصر مصری، علی جمعه محمد عبدالوهاب مشهور به علی جمعه (متولد 1952م)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی مفید بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوالحسن ماوردى را شناسانده ولی روش اثر حاضر را بیان نکرده است.
هدف و روش
- ابوالحسن ماوردى، با تأکید بر آنکه حسبه از قواعد امور دینی است و پیشوایان در دوره صدر اسلام خودشان بهصورت مستقیم این مسئولیت را بر عهده میگرفتند زیرا فایدهاش به عموم مردم میرسد و ثواب بزرگی دارد، افزوده است: حسبه همان «امر به معروف» است در جایی که معروفی کنار گذاشته شود و «نهی از منکر» است در جایی که منکری رایج گردد و همچنین «اصلاح بین مردم» است....[۱]
- احمد جابر بدران، صحت نسبت اثر حاضر را به ابوالحسن ماوردى تأیید کرده و شواهدی برای آن آورده و اضافه کرده است: کتابی به نام «الرتبة في طلب الحسبة» اشتباهی به «ابن الرفعه» نسبت داده شده در صورتی که نسخهای از «الرتبة في طلب الحسبة» و تألیف ماوردى است و برای تصحیح این کتاب از آن نسخه هم استفاده میکنیم.[۲]
ساختار و محتوا
- این اثر 70 باب دارد و برخی از محورهای مهمّ آن عبارت است از:شروط حسبه و صفات محتسب، امر به معروف و نهی از منکر، حسبه نسبت به شرابخواری و آلات محرّم، معاملات حرام، اهل ذمه، بازاریان، نانوایان، آشپزان، پزشکان، نویسندگان و...
نمونه مباحث
- مُحتسِب، کسی است که امام یا نایبش او را منصوب کردهاند تا در اوضاع و احوال مردم با دقت بنگرد و مصالح و مفاسد گوناگون آنان را کشف کند و به امر به معروف و نهی از منکر بپردازد.[۳]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.