الذیل علی المحاضرات و المحاورات المسمی بالزیادات للسیوطي
الذيل علی المحاضرات و المحاورات، نوشته ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، توضیح و تکمیل کتاب دیگر نویسنده، المحاضرات و شامل گفتگوها، خبرها، قصه‌ها، افسانه‌ها و نکته‌های شعری، ادبی، تاریخی، اخلاقی و... است که در مجالس خلیفه‌ها، حاکمان، قاضیان، دانشمندان و... مطرح شده است. این کتاب، «زيادات السيوطي» هم نامیده می‌شود.
| الذیل علی المحاضرات و المحاورات المسمي بالزیادات للسیوطي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) جبوری، یحیی (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الذیل علی المحاضرات و المحاورات المسمي بالزیادات للسیوطي |
| سال نشر | 1433ق - 2012م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- جلال‌الدین سیوطی نوشته است: اثر حاضر، ذیلی (توضیح و تکمیلی) است که بر کتابم، المحاضرات نوشتم و آن را «الزيادات علی المحاضرات» نامیدم و از درگاه الهی خواهانم که آن را از روی لطف و کرمش بپذیرد[۱].
- محقق کتاب، یحیی جبوری، با تأکید بر آنکه این کتاب، شامل احادیث، احکام، ضرب‌المثل‌ها، خطبه‌ها، اشعار و لطیفه‌هایی است که در مجالس خلیفه‌ها رایج بود و اگر در فهرست موضوعات بنگریم، خبرهای بسیاری می‌یابیم که ریشه آن در مجالس خلفای راشدین، امویان و عباسیان است و در این مجالس، خبرهای گوناگون غم‌انگیز یا فرح‌افزا فراوان است، همان طور که اخبار و حوادث جالب و فایده‌های شعری و لغوی و... بسیار یافت می‌شود و... این کتاب، از برخی از مطالب مقامات بدیع‌الزمان همدانی و همچنین از قصه‌های عجیب و شگفتی‌های طولانی و مشکوک و باورنکردنی، خالی نیست که از کتاب ذمّ الهوی نوشته ابن جوزی نقل کرده است[۲].
ساختار و محتوا
نویسنده در این اثر، مطالب فراوان و گوناگونی را با استفاده از آیات و روایات و نظم و نثر عربی و شنیده‌ها آورده است و هیچ ترتیب و دسته‌بندی خاصی در آن مشاهده نشد.
نمونه مباحث
- از ابن عمر روایت شده است که او گفت: «كُنّا نُقَبِّلُ يدَ رسولِ‌الله(ص)»؛ یعنی: ما دست رسول خدا(ص) را می‌بوسیدیم[۳].
- حسن بصری گفت: اگر همه مردم عقل داشتند، دنیا خراب می‌شد!... وقتی از ابن سیرین پرسشی می‌شد که در آن «أُغلُوطه» (غلط‌اندازی) بود، به پرسشگر می‌گفت: نگهداری‌اش کن تا از برادرت ابلیس بپرسی![۴].
- درباره عشق گفته‌اند: عشق، فضیلت و چاره‌ساز است و قلب ترسو را شجاع و دست بخیل را بخشنده می‌کند و ذهن خاموش را صفا می‌دهد و... هر دشواری را آسان می‌سازد و...[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.