الخوارج في التاريخ و السياسة و الفقه و علم الکلام و الخطب و الشعر و الطرائف
| الخوارج في التاريخ و السياسة و الفقه و علم الکلام و الخطب و الشعر و الطرائف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فرحات، امیره (نويسنده) |
| ناشر | دار المحجة البيضاء |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | اسلام - فرقهها - خوارج - خوارج - عقاید - خوارج - فرقهها - شیعه - عقاید |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ف4خ9 242 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الخوارج في التاريخ و السياسة و الفقه و علم الكلام و الخطب و الشعر و الطرائف، نوشته امیره فرحات از نویسندگان معاصر در موضوع فرق و مذاهب (تاریخ و عقاید) است.
نوشتار حاضر به بررسی فرقه خوارج از جهات مختلف تاریخی، سیاسی، فقهی، کلامی و ادبی، از دریچه دو قرائت و نگاه متفاوت اختصاص یافته است. نخست، قرائت رسمی است که مورخان و نویسندگان متعلق به فرهنگ غالب در تاریخ اسلام، یعنی اهل سنت آن را بازگو کرده‌اند. دوم، قرائت پیروان مذهب خوارج، یعنی فرقه اباضیه مشهورترین فرقه برجای‌مانده از خوارج است که بقایای آن در عمان، زنگبار، جزایر و لیبی و مناطق دیگری از شمال آفریقاست[۱].
مباحث اثر در ذیل سه عنوان کلی «الكتاب» و در دو جلد عرضه شده است. «کتاب اول» که در جلد نخست آمده، در تاریخ خوارج و مشتمل بر چهار باب است.
باب اول، به تاریخ عمومی خوارج تا اواخر دولت عباسی اختصاص یافته است. این بخش از مطالب بر اساس گزارش رسمی یادشده با تکیه بر مصادری همچون: «نهاية الأرب في فنون الأدب» نویری، «البداية و النهاية» ابن کثیر، «الكامل في اللغة و الأدب» مبرد، «الكامل في التاريخ» ابن اثیر جزری، «شرح نهج البلاغة» ابن ابی‌الحدید، «الملل و النحل» شهرستانی، «تاريخ الطبري»، «العقد الفريد» ابن عبد ربه، «الأغاني» ابوالفرج اصفهانی و... است.
باب دوم، تحت عنوان افریقیه و بلاد مغرب عربی و بر اساس مصادر یادشده عرضه شده است. باب سوم، به جریان اباضیه و دولت‌های آنان در یمن، حجاز، عمان بر اساس گزارش‌های اباضیان با تکیه بر کتاب «الحركة الإباضية في المشرق العربي» نوشته مهدی طالب هاشم و برخی دیگر از مصادر پرداخته است. باب چهارم، به خوارج در مغرب‌زمین و شمال آفریقا اختصاص دارد که در آن به دولت رستمی با تکیه بر گزارش‌های اباضیه و مصادری همچون: «موسوعة المغرب العربي» غنیمی، «موسوعة التاريخ الإسلامي»، «إسلام بلا مذهب»، «الإباضية في الجزائر» و... پرداخته شده است.
کتاب دوم که در جلد دوم آمده، در دو باب به خوارج و اباضیه در فقه و سیاست و علم کلام پرداخته است. باب اول، به خوارج و اباضیه و اقوال پیرامون آنها در مصادر فرقه‌نگاری و تاریخی غیر اباضی اختصاص دارد. باب دوم، به اباضیه بر اساس گزارش خودشان در فقه، سیاست و علم کلام اختصاص یافته است. «نظرية الإمامة عند الإباضية»، «الحركة الإباضية في المشرق العربي» و... از مصادر این بحث است.
کتاب سوم که آن‌هم در جلد دوم آمده، مشتمل بر خطبه‌ها، شعر و طرائف و در سه باب است.
باب اول آن، به خطبه‌های خوارج اختصاص یافته و مشتمل بر سی‌وسه خطبه و گفتگو و رساله از مهم‌ترین خطبا و رهبران خوارج است با تکیه بر مصادر ذکرشده در باب اول از جلد اول است.
در باب دوم، از شعر خوارج سخن به میان آمده است و مشتمل بر اشعاری از نوزده تن از خوارج است.
باب سوم، به ذکر طرائف و نوادر خوارج اختصاص یافته که از میان مجموعه‌ای از نگارش‌های متعلق به تراث ادبی مانند: «التذكرة الحمدونية»، «الكامل في اللغة و الأدب»، «أخبار أبي‌تمام» و... گردآوری شده است[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مؤلف.