الجوهرة في نسب النبي صلی‌الله‌علیه‌وسلم و أصحابه العشرة
| الجوهرة في نسب النبي صلي الله عليه و سلم و أصحابه العشرة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بری، محمد بن ابی‌بکر (نويسنده) تونجی، محمد (محقق) |
| ناشر | دار الرفاعي |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1403ق - 1983م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ب4ج9 37 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الجوهرة في نسب النبي(ص) و أصحابه العشرة، نوشته محمد بن ابوبکر بن عبدالله بن موسی انصاری تلمسانی، مشهور به بُبری (درگذشته در سال‌های پس از 695ق)، ادیب آندلسی قرن هفتم است. این اثر دوجلدی به نسَب پیامبر(ص) و یاران ایشان موسوم به «عشره مبشّره» (ابوبکر بن ابی‌قحافه، عمر بن خطاب، عثمان بن عفان، علی بن ابی‌طالب، طلحة بن عبیدالله، زبیر بن عوام، سعد بن ابی‌وقاص، سعید بن زید، ابوعبیده جراح و عبدالرحمن بن عوف) و برخی دیگر از اصحاب می‌پردازد. محمد تونجی پژوهش کتاب را انجام داده است.
محقق می‌گوید: این کتاب شناسه‌ای را که نام نویسنده و اثرش را وانماید نداشته، در آثار آندلسی نیز نامی از آن نرفته است. می‌ماند یادی که حاجی خلیفه در «كشف الظنون» از آن نموده، ولی او به‌خطا نام نویسنده را «کمال‌الدین عبدالرحمن بن محمد انباری (درگذشته 577ق) درج کرده است؛ چراکه تلمسانی در پایان کتاب از خودش به‌عنوان نویسنده نام برده است[۱].
این اثر در زمانه خود، «موسوعه عربی» بشمار می‌آمده است. تلمسانی مجموعه‌ای از روایت‌ها، نسب‌ها، کسان، آداب، نقد، زبان و اخباری را از برخی مذاهب به هم آورده است و همین ویژگی است که نزد پژوهشگران، این کتاب را بالادست منابع دیگر نشانده و در چشم اصحاب اَنساب و دلباختگان تک‌نگاره‌های ممتاز خواستنی کرده است. نویسنده این‌گونه کتابش را توصیف می‌کند: «من اثرم را «جوهره» نامیدم... و آن را با تنبیهاتی که بر رجال حدیث نوشته‌ام و آنان را بدون اشتباه شناسانده‌ام، موشح نمودم. همچنین، کتابم را بدون درازنویسی و پُرگویی تنظیم و تدوین نموده‌ام». تلمسانی در شیوه نگارش خود، نام‌ها را به‌طور عموم عرضه می‌کند. سپس، به‌تفصیل به شناخت علمی آنان و فرزندان و نوه‌هایشان می‌پردازد. همین شیوه درباره هر آن کس که فضل او با روایت یا نسَب و یا ادب شناخته و شُهره گشته، انجام یافته است. البته، نویسنده در کتابتِ نام‌هایی مانند «الحارث» که حرف الف دارند، توجهی به درج آن نکرده و واژه را «الحرث» نوشته است. آشکار است که این شیوه کتابت، پژوهشگر را به زحمت می‌افکند[۲].
محقق، فهرستی برای اعلام، جاها، معرکه‌های نبرد، اشعار، قافیه‌ها و کتاب‌هایی که در متن نامشان آمده، تنظیم کرده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق و متن کتاب.