الجوهرة الخالصة عن الشوائب في العقائد المنقومة علی جمیع المذاهب

الجوهرة الخالصة عن الشوائب في العقائد المنقومة علی جمیع المذاهب
پدیدآوران	دامغانی، شمس‌الدین (نويسنده) سریحی، عبدالله یحیی (محقق)
ناشر	الجمل
مکان نشر	آلمان - کلن ** عراق - بغداد
سال نشر	2008م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/د2ج9 239 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الجوهرة الخالصة عن الشوائب في العقائد المنقومة علی جميع المذاهب، اثری از عبدالصمد بن عبدالله علوی دامغانی (قرن هفتم یا قرن دهم) از عالمان کلام است. اثر یادشده در موضوع ایرادهایی است که بر هر فرقه از فرق اسلامی گرفته شده و توسط عبدالله بن یحیی سریحی تحقیق شده است.

نوشتار حاضر در حقیقت رساله‌ای درباره موضوع یادشده است که نویسنده آن را به درخواست دوست خود عبدالحق بن عبدالمجید بن عبدالواحد ذهبی جهت معرفی مذهب صحیح به نگارش درآورده است. نویسنده در این اثر به بررسی و نقد تمامی فرقه‌های اسلامی پرداخته و در پایان با اظهار پیروی خود از مذهب امامی اثناعشری در آغاز امر، به رویگردانی خود از این مذهب و گرایش به مذهب زیدیه اشاره کرده است.

برخی از مصادر، تاریخ نگارش این اثر را به سال 967ق، ذکر نموده‌اند. محقق در خصوص اختلاف تاریخ نگارش این کتاب معتقد است که تاریخ اشاره‌شده در برخی از مصادر برای نگارش این اثر در حقیقت تاریخ نسخه‌برداری از کتاب است.

کتاب در یک تمهید، مقدمه و دو فصل تنظیم شده است. نویسنده در تمهید به بیان انگیزه تألیف کتاب پرداخته و در مقدمه به بیان مطالبی پیرامون نگاه فرق نسبت به یکدیگر و توصیه به ترک تعصب در تحقیق پیرامون فرق، همت گمارده است.

نویسنده، فصل اول را به باورهای فرق و مذاهب اسلامی در عصر خود که بر آنها نقد و عیب‌جویی شده اختصاص داده و بر این باور است که تمام فرقه‌هایی که در آغاز تاریخ اسلام ظهور یافتند، یا از میان رفته و یا در دیگر فرقه‌ها مندمج شده‌اند. نویسنده تنها دو فرقه اصلی شیعه و اهل سنت را از این امر استثنا کرده است. وی در میان اهل سنت، به برخی از گروه‌های فرعی و در میان شیعه، به امامیه، زیدیه و اسماعیلیه اشاره کرده است. در ادامه نویسنده به نقد و بررسی هریک از فرق پرداخته و در این راستا نخست به اهل سنت و پس از آن به زیدیه، امامیه و اسماعیلیه پرداخته است. نویسنده در این فصل، به اطلاعات و معلوماتی که در کتب مقالات و ملل و نحل آمده، تکیه کرده است. فصل دوم، به مطالبی در خصوص ترجیح و اختیار مذهب و توصیه‌هایی در این زمینه اختصاص داده شده است.

محقق ضمن اصلاح اغلاط نوشتار، به استخراج آیات و احادیث نبوی و ارجاع آنها و در موار ضروری به ذکر برخی احادیث در پاورقی پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. آقابزرگ تهرانى، محمدمحسن، «الذريعة إلى تصانيف الشيعة»، بیروت، دار الأضواء، 1403ق، چاپ اول.
3. بغدادى، اسماعیل‏، «هدية العارفين، أسماء المؤلفين و آثار المصنفين‏»، بیروت، دار الإحياء، 1951م، چاپ اول.
4. زرکلی، خیرالدین، «الأعلام»، بیروت، دار العلم للملايين، 1989م، چاپ هشتم.
5. کحاله، عمر رضا، «معجم المؤلفين»، بیروت، دار إحياء التراث العربي، 1376ق، چاپ اول.