التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل

    از ویکی‌نور
    التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل
    التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل
    پدیدآورانابوحیان، محمد بن یوسف (نويسنده) هنداوی، حسن (محقق)
    ناشردار القلم ** دار کنوز اشبیلیا
    مکان نشرسوریه - دمشق ** عربستان - ریاض
    سال نشر1418ق - 1419ق - 1420ق - 1421ق - 1422ق - 1426ق - 1429ق - 1997م - 1998م - 2000م - 2002م - 2005م - 2008م
    چاپ1
    شابک-
    زبانعربی
    تعداد جلد7
    کد کنگره
    /الف2ت4 82/7 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    التذييل و التكميل في شرح كتاب التسهيل، اثری از ابوحیان محمد بن یوسف اندلسی (654-‌745ق)، ملقب به اثیرالدین، مفسر، ادیب، نحوى، لغوى و شاعر است. ‏ این اثر به موضوع ادبیات (نحو) اختصاص دارد و توسط حسن هنداوی تحقیق شده است.

    نوشتار حاضر، شرح کتاب «تسهيل الفوائد و تكميل المقاصد» نوشته جمال‌الدین محمد بن مالک (متوفای 672ق) است که ملخصی از اثر وی به نام «الفوائد» و مشتمل بر تمام مسائل نحو و صرف است. به جهت اهمیت این کتاب، بسیاری از علما و از جمله نویسنده کتاب به شرح آن پرداخته‌اند[۱].

    شارح ابتدا به تکمیل شرحی که نویسنده بر کتاب خود نوشته و تا مصادر غیر ثلاثی را شامل شده، پرداخته، سپس بار دیگر به درخواست برخی از علاقه‌مندان به نحو کتاب یادشده را از آغاز تا پایان شرح کرده است[۲].

    این اثر که در فاصله سال‌های 711 تا 727ق تألیف شده، از ارزشمندترین آثار تألیف‌شده در حوزه ادبیات عرب بشمار آمده است که شارحان بعدی در تدوین آثارشان بر آن تکیه کرده‌اند[۳].

    شارح در این کتاب از آثار و مصادر متقدم، استادان و هم‌عصران خود بهره برده است. از جمله‌ مصادری که شارح به شکل گسترده از آن استفاده کرده «الكتاب» سیبویه، «البسيط» ضیاءالدین بن علج و «الإفصاح» ابن هشام خضراوی است[۴].

    روش شارح در این اثر، نخست ذکر کلام ابن مالک در یک مسئله و توجه دادن به شرح وی و فرزندش بدرالدین در ابوابی که شرح داده‌اند و به دنبال آن تعلیق بر سخن نویسنده و تفسیر و توضیح آن به‌اضافه ذکر آراء و مذاهب نحویان، استشهاد، تحلیل، استدلال و ترجیح در تعارض آراء است[۵].

    محقق در پاورقی، آدرس آیات، روایات، شواهد شعری، امثال، آراء و... را ذکر کرده و به توضیح و بیان واژگان دشوار نامأنوس و ترجمه شخصیت‌های نحوی و لغوی غیر مشهور پرداخته است[۶].

    پانویس

    1. ر.ک: حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله، ج‏4، ص‌405؛ مقدمه محقق، ص‌9
    2. ر.ک: مقدمه محقق، ص9
    3. ر.ک: همان، ص‌11
    4. ر.ک: همان، ص‌12
    5. ر.ک: همان، ص11
    6. ر.ک: همان، ص‌12-‌13

    منابع مقاله

    1. مقدمه محقق.
    2. حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله، «كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون»، بیروت، دارإحياء التراث العربي، بی‌تا، چاپ اول.

    وابسته‌ها