التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل
| التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوحیان، محمد بن یوسف (نويسنده) هنداوی، حسن (محقق) |
| ناشر | دار القلم ** دار کنوز اشبیلیا |
| مکان نشر | سوریه - دمشق ** عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1418ق - 1419ق - 1420ق - 1421ق - 1422ق - 1426ق - 1429ق - 1997م - 1998م - 2000م - 2002م - 2005م - 2008م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | /الف2ت4 82/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التذييل و التكميل في شرح كتاب التسهيل، اثری از ابوحیان محمد بن یوسف اندلسی (654-745ق)، ملقب به اثیرالدین، مفسر، ادیب، نحوى، لغوى و شاعر است. این اثر به موضوع ادبیات (نحو) اختصاص دارد و توسط حسن هنداوی تحقیق شده است.
نوشتار حاضر، شرح کتاب «تسهيل الفوائد و تكميل المقاصد» نوشته جمال‌الدین محمد بن مالک (متوفای 672ق) است که ملخصی از اثر وی به نام «الفوائد» و مشتمل بر تمام مسائل نحو و صرف است. به جهت اهمیت این کتاب، بسیاری از علما و از جمله نویسنده کتاب به شرح آن پرداخته‌اند[۱].
شارح ابتدا به تکمیل شرحی که نویسنده بر کتاب خود نوشته و تا مصادر غیر ثلاثی را شامل شده، پرداخته، سپس بار دیگر به درخواست برخی از علاقه‌مندان به نحو کتاب یادشده را از آغاز تا پایان شرح کرده است[۲].
این اثر که در فاصله سال‌های 711 تا 727ق تألیف شده، از ارزشمندترین آثار تألیف‌شده در حوزه ادبیات عرب بشمار آمده است که شارحان بعدی در تدوین آثارشان بر آن تکیه کرده‌اند[۳].
شارح در این کتاب از آثار و مصادر متقدم، استادان و هم‌عصران خود بهره برده است. از جمله مصادری که شارح به شکل گسترده از آن استفاده کرده «الكتاب» سیبویه، «البسيط» ضیاءالدین بن علج و «الإفصاح» ابن هشام خضراوی است[۴].
روش شارح در این اثر، نخست ذکر کلام ابن مالک در یک مسئله و توجه دادن به شرح وی و فرزندش بدرالدین در ابوابی که شرح داده‌اند و به دنبال آن تعلیق بر سخن نویسنده و تفسیر و توضیح آن به‌اضافه ذکر آراء و مذاهب نحویان، استشهاد، تحلیل، استدلال و ترجیح در تعارض آراء است[۵].
محقق در پاورقی، آدرس آیات، روایات، شواهد شعری، امثال، آراء و... را ذکر کرده و به توضیح و بیان واژگان دشوار نامأنوس و ترجمه شخصیت‌های نحوی و لغوی غیر مشهور پرداخته است[۶].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق.
- حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله، «كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون»، بیروت، دارإحياء التراث العربي، بی‌تا، چاپ اول.