اخلاق در شبکه های اجتماعی «مواجهه‌ای اخلاقی با آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی»

اخلاق در شبکه‌های اجتماعی «مواجهه‌ای اخلاقی با آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی»
پدیدآوران	خان‌محمدی، کریم (نويسنده) شاملی، علی‌اکبر (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	اخلاق در شبکه‌های اجتماعی «تعامل اخلاقی با آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی»
ناشر	الجمعیة التعاونیة للطباعة ** سازمان تبليغات اسلامی. پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1397ش
چاپ	1
شابک	‎978-600-8176-60-2
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/خ2الف3 742 HM
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اخلاق در شبکه‌های اجتماعی «مواجهه اخلاقی با آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی»، اثری کریم خان‌محمدی(متولد 1349ش) و علی اکبر شاملی (معاصر)، در بررسی چالش‌ها و آسیب‌های اخلاقی ناشی از ظهور و گسترش شبکه‌های اجتماعی که راهکارهای پیشگیرانه و درمانی را با تأکید بر مبانی اخلاق اسلامی ارائه می‌دهد.

سبک نگارش

نگارش کتاب بر تعریف دقیق مفاهیم کلیدی اخلاقی و فنی (مانند اخلاق، اخلاق کاربردی، شبکه اجتماعی و رسانه اجتماعی) استوار است و محتوای آن عمیقا ریشه در دیدگاه‌های اخلاقی اسلامی دارد و برای تبیین مسائل به آیات و روایات و دیدگاه علمای اسلامی (مانند غزالی) استناد می‌کند.

ساختار کتاب

کتاب شامل سخن پژوهنده، پیش‌گفتار، مقدمه و چهار فصل اصلی است.

گزارش محتوا

در پیشگفتار و مقدمه کتاب مطالبی به صورت کلی پیرامون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، مزایا، آسیب‌ها و چگونگی رویارویی با آنها مطرح شده است.

فصل اول به تعریف واژگان مورد نیاز برای ورود به بحث اختصاص دارد. در این فصل، به مفهموم اخلاق پرداخته شده و ضمن تعریف آن از منظر علمای اخلاق و فلاسفه به تقسیمات آن نیز اشاره شده است. اخلاق کاربردی زیر مجموعه اخلاق هنجاریو شبکه‌های اجتماعی به عنوان الگوی ارتباطی میان مردم، همچنین رسانه‌های اجتماعی و گروههای هشتگانه به همراه توضیحاتی پیرامون شبکه‌های اجتماعی سایبری و امکانات ارتباطی آنها از مطالب مطرح شده در این فصل هستند.

فصل دوم به آفت‌ها و آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی در دو دسته فردی و اجتماعی پرداخته شده است. نویسنده نخست آسیب‌های فردی شامل مشکلات ناظر به جسم (مانند کم‌خوابی و چاقی ناشی از تغذیه نامناسب) و مشکلات ناظر به روان (مانند انزوای اجتماعی و اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت) را مورد بررسی قراد داده است. در قسمت دیگر این فصل به آسیب‌های اجتماعی پرداخته شده و در آن به آسیب‌های ناظر به خانواده مانند دوری از خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماع، قطع رحم یا دور شدن از خانوادههمچنین آسیب‌های ناظر بر جامعه از جمله عدم رعایت شئونات عفت در سخن و رفتار، نقض حریم خصوصی و تغییریافتن هویت افراد در فضای مجازی اشاره شده است.

فصل سوم به رابطه آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی با اخلاق اختصاص یافته و در آن ضررهای نام برده شده در فصل پیشین از منظر اخلاق اسلامی بررسی شده است. نخست آسیب‌های جسمانی از منظر اخلاق اسلامی مطرح شده و بر اساس قاعده لا ضرر از حرمت اخلاقی استفاده از شبکه‌های اجتماعی در صورت ایجاد ضرر سخن به میان آمده است.به دنبال آن اعتیاد به اینترنت و ضررهای آن از منظر اخلاق اسلامی مورد بررسی قرار گرفتهو ضمن اشاره به انزوای اجتماعی وعزلت‌نشینی از منظر اخلاق اسلامی،آسیب‌های خانوادگی و حریم خصوصی از نگاه اخلاق اسلامیو عوامل ناقض حریم خصوصی سخن به میان آمده است. در پایان فصل به هویت مجازی از منظر اخلاق اسلامی اشاره شده است.

فصل چهارم با عنوان گذر از آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی، به ارائه راهکارهایی برای کاهش و کنترل آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد. در این راستا نخست اقدامات فردی مطرح شده و به اقدامات پیشگیرانه و اقدامات درمان‌گرایانه مانند قبول مشکل، و ترک عادت ناصحیح در چهار گام اساسی اشاره شده است. دوم اقدامات اجتماعی در جهت کاهش آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی مطرح شده و از وظایف و نقش خانواده در جهت کاهش آسیب‌ها با راهکارهای مختلف مانند وعظ و نصیحت، محبت و مهرورزی تذکر دادن به فرزندان، تشویق و تنبیه مناسب، و نظارت و کنترل استفاده از شبکه‌ها سخن به میان آمده است. به دنبال آن به وظایف نهادهای اجتماعی در مسیر جلوگیری از آسیب‌‌های شبکه‌های اجتماعی یا کاهش آن از رهگذر آموزش و ایجاد امنیت برای کاربران آن اشاره شده است. در این راستا به آموزش سواد رسانه‌ای پرداخته شده و از مراحل آن جهت افزایش آگاهی کاربران نسبت به رسانه‌ها و روش‌های تحلیل پیام‌های رسانه‌ای، و حفظ امنیت کاربران سخن رفته است. در پایان کتاب پیشنهادهایی برای کاهش آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.