ابن فحام، عبدالرحمن

    از ویکی‌نور
    ابن فحام، عبدالرحمن
    نام ابن فحام، عبدالرحمن
    نام‌های دیگر لابي القاسم عبدالرحمن بن عتيق المعروف بابي الفحام الصقلي المقري
    نام پدر أبی بکر عتیق
    متولد / 425ق
    محل تولد صقلیه (جزیره سیسیل ایتالیا)
    رحلت / 516ق
    اساتید علی بن أبی‌العباس بن نفیس؛ ابوالحسین نصر بن عبدالعزیز فارسی؛ عبدالباقی بن فارس؛ ابراهیم بن اسماعیل مالکی (استادش در مصر)
    برخی آثار التجريد لبغية المريد في القراءات السبع
    کد مؤلف AUTHORCODE05986AUTHORCODE

    عبدالرحمن بن فحام اندلسی (422 یا 425 -516ق) از عالمان غربی در قرائت است. او به نحو و لغت نیز مسلط بود و دارای آثار مکتوبی در این علوم می‌باشد.

    نام کامل او عبدالرحمن بن أبی بکر عتیق بن خلف قرشی صقلی مقری نحوی ابن الفحام است و کنیه‌اش ابوالقاسم.[۱]

    تولد و وفات

    ابن فحام در سال 422 یا 425 هجری در صقلیه (جزیره سیسیل ایتالیا) به دنیا آمد[۲] و در ذی‌قعده سال 516 هجری در ثغر از دنیا رفت. او در هنگام وفاتش حدود نود سال عمر داشت. آخرین شاگرد اجازه وی ابوطاهر خشوعی بود.[۳]

    سفرهای علمی

    چون صقلیه، برای دانش آموختن برایش تنگ آمد، به هدف طلب علم به مصر سفر کرد و از 438تا 454ق در آنجا ماند و به علم‌آموزی پرداخت. سپس به صقلیه برگشت و دوازده سال در آنجا ماند. ابن فحام، مجدداً در حوالی 466 هجری به مصر برگشت و تا زمان وفاتش در اسکندریه ماند.[۴]

    اطلاعات علمی

    او از عالمان علم قرائت، نحو و لغت به شمار می‌رود.[۵]

    نظرات دیگران درباره وی

    سلیمان بن عبدالعزیز اندلسی درباره او می‌گوید: «ما رأیت أحدا أعلم بالقراءات من ابن الفحام لا بالمشرق و لا بالمغرب» یعنی کسی را در شرق و غرب عالم، عالم‌تر از ابن فحام به علم قرائات ندیدم.

    سلفی از شاگردان ابن فحام هم در وصف او چنین گفته: «هو من خیار القراء، و كان رحمه‌الله تعالى حافظا للقراءات صدوقا متینا عالما كبیر السن.» یعنی او از نیکان قراء بود و حافظ قرائات و بسیار راستگو و متین و عالمی مسن بود. همچنین درباره او گفته شده که قرائات را مانند سوره فاتحه حفظ بود [یعنی خواندن و احضار آن‌ها برایش به‌سادگی خواندن سوره حمد برای دیگران، بود.].[۶]

    برخی از اساتید

    1. علی بن أبی‌العباس بن نفیس؛
    2. ابوالحسین نصر بن عبدالعزیز فارسی؛
    3. عبدالباقی بن فارس؛
    4. ابراهیم بن اسماعیل مالکی (استادش در مصر)؛
    5. احمد بن على بن هاشم تاج الأئمه ابوالعباس مصرى.[۷]
    6. ابن باشباذ بن داود (در نحو)؛
    7. علی بن ثابت (در نحو)[۸]

    بعضی از شاگردان

    تلاوت کنندگان بر او

    1. ابوالعباس بن حطیه؛
    2. ابن سعدون قرطبی؛
    3. عبدالرحمن بن خلف‌اللّه؛
    4. و....[۹]
    5. ابوطاهر خشوعی.[۱۰]

    روایت کنندگان از او

    1. سلفی؛
    2. ابومحمد عثمانی؛
    3. ابن مفضل؛
    4. و...[۱۱]

    آثار

    1. التجريد لبغية المريد في القراءات السبع؛
    2. مفردة يعقوب الحضرمی؛
    3. شرح مقدمة علي بن ثابت فی النحو.[۱۲]

    پانویس

    1. ر.ک: ابن فحام، ص11
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان، ص13
    4. ر.ک: همان، ص11
    5. ر.ک: همان، ص12
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: همان، ص11-12
    8. ر.ک: همان، ص12
    9. ر.ک: همان، ص12
    10. ر.ک: همان، ص13
    11. ر.ک: همان، ص12
    12. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    ابن فحام، عبدالرحمن، التجريد لبغية المريد في القراءات السبع، تحقیق عبدالرحمن ابراهیم بدر، دارالصحابه للتراث، طنطای مصر، 1426 ه.

    وابسته‌ها