ابن عبدالملک مراکشی، محمد بن محمد

    از ویکی‌نور
    ابن عبدالملک‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ محمد أوسى‌
    NUR00000.jpg
    نام کاملمحمد بن‌ محمد أوسى؛
    نام‌های دیگرابن عبدالملک‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ محمد أوسى‌؛
    لقب
    تخلصابن عبدالملک؛
    نام پدرمحمد أوسى‌؛
    ولادت634ق‌
    محل تولدمراکش؛
    محل زندگیمراکش؛
    رحلت703ق‌؛
    مدفنتلمسان‌(محل وفات)؛
    طول عمر69؛
    فرزندانابوعبدالله‌ محمد بن‌ محمد؛
    خویشاوندان‌ عبدالکریم‌(جد)؛‌
    دیناسلام؛
    پیشهمورخ‌، قاضى‌، شاعر و ادیب‌؛
    منصبقضاوت؛
    اطلاعات علمی
    درجه علمیمورخ‌، قاضى‌، شاعر و ادیب‌؛‌
    اساتیدابوالقاسم‌ بَلَوی‌، على‌ بن‌ محمد بن‌ فَخّار رُعَیْنى،‌ ابومحمد حسن‌ بن‌ على‌ بن‌ قَطّان‌، ابوزکریا ابن‌ ابى‌ عتیق‌؛‌
    مشایخ‌ ابن‌ زبیر، محمد بن‌ یوسف‌ بن‌ عمران‌ مزرغى؛
    شاگردانابوجعفر بن‌ صفوان‌؛
    برخی آثار1. الذَّیل‌ و التکملة لِکِتابَى‌ الموصول‌ و الصلة؛

    ابوعبدالله‌ محمد بن‌ محمد أوسى‌ مراکشی (634 -703ق‌/ 1237-1304م‌)، مورخ‌، قاضى‌، شاعر و ادیب‌ معاصر مَرینیان‌ مراکش‌.

    اساتید، مشایخ و شاگردان

    وی‌ نزد استادانى‌ چون‌ ابوالقاسم‌ بَلَوی‌، على‌ بن‌ محمد بن‌ فَخّار رُعَیْنى‌ و ابومحمد حسن‌ بن‌ على‌ بن‌ قَطّان‌ حدیث‌ آموخت‌. قرائات‌ سبع‌ را از ابوزکریا ابن‌ ابى‌ عتیق‌ فراگرفت‌ و از ابن‌ زبیر (ه م‌) صاحب‌ صلة الصلة و نیز محمد بن‌ یوسف‌ بن‌ عمران‌ مزرغى‌ روایت‌ کرد.

    از شاگردان‌ او ابوجعفر بن‌ صفوان‌ را مى‌توان‌ نام‌ برد.

    مناصب

    ابن‌ عبدالملک‌ در جوانى‌ آهنگ‌ رفتن‌ به‌ اندلس‌ کرد و به‌ الجزیرة الخضراء در جنوب‌ اندلس‌ وارد شد، اما بیش‌ از 3 روز در آن‌ دیار نماند و به‌ مراکش‌ بازگشت‌ و منصب‌ قضا را به‌ عهده‌ گرفت‌. پس‌ از چندی‌ به‌ سبب‌ بدرفتاری‌ با مردم‌ از کار برکنار شد.

    تسلط بر شعر

    وی‌ شعر نیز مى‌سرود و یک‌ قطعه‌ و یک‌ قصیده‌ از اشعار او (ح‌ 22 بیت‌) را نباهى‌ آورده‌ است‌. قصیدة وی‌ که‌ در آن‌ جناس‌ و لزوم‌ مالایلزم‌ فراوان‌ است‌، بر تسلط و احاطة او در لغت‌ دلالت‌ دارد.

    وفات

    ابن‌ عبدالملک‌ در 69 سالگى‌ در تلمسان‌ درگذشت‌.

    پسرش‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ محمد (د 743ق‌) نیز از علما و مشاهیر عصر خود به‌ شمار مى‌رفته‌ است‌ و برخى‌ از جمله‌ بستانى‌ بین‌ شرح‌ حال‌ این‌ دو خلط کرده‌اند.

    آثار

    1. الذَّیل‌ و التکملة لِکِتابَى‌ الموصول‌ و الصلة.

    این‌ اثر ذیلى‌ است‌ بر دو کتاب‌ الموصول‌ فى‌ تاریخ‌ علماء الاندلس‌، تألیف‌ ابن‌ فرضى‌ و کتاب‌ الصلة تألیف‌ ابن‌ بشکوال‌ که‌ در آن‌ به‌ شرح‌ حال‌ بزرگان‌ و مشاهیر اندلس‌ از آغاز فتح‌ اسلامى‌ تا اواخر سدة هفتم‌ هجری‌ پرداخته‌ است‌. کتاب‌ مذکور یکى‌ از مآخذ عمدة ابن‌ خطیب‌ و دیگران‌ بوده‌ است‌.

    جزء اول‌ آن‌ در دو مجلد در 1969م‌ به‌ کوشش‌ محمد بن‌ شریفه‌ در بیروت‌ چاپ‌ شده‌ و جزء 4 از قسمت‌ دوم‌ و جزءهای‌ 5 و 6 آن‌ در 1965 و 1973م‌ به‌ کوشش‌ احسان‌ عباس‌ در بیروت‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌[۱].

    پانویس

    1. فاتحى‌ نژاد، عنایت‌الله، ج4، ص200-199

    منابع مقاله

    فاتحى‌ نژاد، عنایت‌الله، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.

    وابسته‌ها