ابن جمال، على بن ابى‌بكر
| ابن جمال، على بن ابى‌بكر | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابن جَمال، على بن ابى‌بكر بن احمد انصاری خزرجى مكى شافعى |
| نام پدر | ابى‌بكر بن احمد |
| ولادت | 1002ق |
| محل تولد | مكه |
| رحلت | 1072ق |
| مدفن | مکه، مقبرةالمعلاة |
| مذهب | شافعی |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | شیخ عبدالرحمان بن ناصر اشعری، شیخ عبدالملك عصامى، برهان لقانى |
| شاگردان | عبدالله بن محمد طاهر عباسى، احمد باقشیر، حسن عجیمى |
| برخی آثار | شرح دماء الحج، فتح‌الوهاب في شرح نزهةالأحباب |
ابن جَمال، على بن ابى‌بكر بن احمد انصاری خزرجى مكى شافعى (1002-1072ق/1594-1662م)، فقیه، مقری و ریاضى‌دان.
ولادت
او در مكه در سال 1002ق متولد شد و در 4 سالگى با از دست دادن پدر، بى‌سرپرست ماند، ولى پس از مدتى تحت سرپرستى و تربیت شیخ ابوالفرج مزین قرار گرفت.
اساتید
ابن جمال نزد شیخ عبدالرحمان بن ناصر اشعری قرائات مختلف را آموخت و تا پایان عمر استاد خود (1031ق/1622م) از محضرش بهره‌مند بود. سپس نزد شیخ احمد حكمى و شیخ محمد تقى‌الدین زبیری به تحصیل قرائات ادامه داد. نحو و اصول و عروض را از شیخ عبدالملك عصامى و كلام را از برهان لقانى فرا گرفت و با درك محضر سید عمر بن عبدالرحیم بصری و تحصیل فقه و اصول و تفسیر و معانى و بیان، از وی اجازه شفاهى یافت. پس از آن‌كه اصول عقاید و حدیث را نزد احمد بن ابراهیم علان و شهاب خفاجى آموخت، مَسند اقراء و تدریس مسجدالحرام را احراز كرد.
شاگردان
كسانى چون عبدالله بن محمد طاهر عباسى، احمد باقشیر، حسن عجیمى و احمد نخلى، فقه و اصول و حدیث و دیگر علوم را نزد او آموختند.
ابن جمال گرچه شافعى مذهب بود، لیكن در مسائل ارث تابع مذهب حنفى بود و در دیگر مسائل فقهى نیز نظراتى را كه با هیچ یك از آرای فقهای شافعى موافقت نداشت، ابراز مى‌كرد.
وفات
سرانجام در مكه در سال 1072ق درگذشت و در مقبرةالمعلاة مدفون گردید.
آثار
- شرح دماء الحج، نسخه خطى آن در دارالكتب قاهره موجود است؛
- فتح‌الوهاب في شرح نزهةالأحباب كه در 1039ق تألیف آن را به پایان رسانیده است. نسخه خطى آن در قاهره و در كتابخانه ملى پاریس موجود است؛
- التحفة الحجازیة في نخبةالأعمال الحسابیة كه نسخه‌ای از آن در باتاویا موجود است.
آثار منسوب
این كتاب‌ها نیز به وی منسوب است:
الانتصار النفیس لجناب محمد بن ادریس؛
فتح‌الفیاض في علم القراض؛
رسالة في التقلید؛
تحریرالمقال في قول ابن المجدی في الشریك إشكال؛
الدر النضید في مأخذ القراءات من القصید؛
رسالة في أحكام النون الساكنة و التنوین؛
شرح ابیات السیوطى؛
شرح الیاسمینیة في الجبر و المقابلة؛
قرة عین‌الرائض في فني‌الحساب و الفرائض؛
المذلل في الفرائض؛
كافي المحتاج لفرائض‌المنهاج؛
المواهب السنیة في علم‌الجبر و المقابلة؛
النقول الواضحة الصریحة في عدم كون العمرة قبل النفر صحیحة؛
صلةالمبتدي بشرح نظم درّ المهتدي در احكام ارث بر اساس مذهب حنفیه. [۱]
پانویس
- ↑ مقیمى، قهار، ج3، ص250
منابع مقاله
مقیمى، قهار، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.