ابن بیلیک، احمد بن بدرالدین‌

    از ویکی‌نور
    ابن بیلیک، احمد بن بدرالدین‌
    NUR00000.jpg
    نام کاملابن بَیلیك‌، شهاب‌الدین‌ احمد بن بدرالدین‌ بیلیك‌ بن‌ عبدالله‌ محسنى‌‌
    لقبشهاب‌الدین‌
    نام پدربدرالدین‌ بیلیك‌ بن‌ عبدالله‌
    ولادت699ق
    محل تولداسکندریه، مصر
    محل زندگیمصر
    رحلت753ق‌
    مذهبشافعی
    منصبامیر منطقه دمیاط
    اطلاعات علمی
    علایق پژوهشیادبیات، شعر، فقه
    برخی آثارالجواهر الثمین‌ في‌ نخب‌ سیرالأمین‌، روضةالناظر و نزهةالخاطر

    ابن بَیلیك‌، شهاب‌الدین‌ احمد بن بدرالدین‌ بیلیك‌ بن‌ عبدالله‌ محسنى‌‌ (24 محرم‌ 699 -753ق‌/ 21 اكتبر 1299-1352م‌)، شاعر، ادیب‌، فقیه‌ شافعى‌ و امیر منطقه دمیاط.

    ولادت

    ابن‌ بیلیك‌ در اسكندریه‌ به‌ دنیا آمد. پدر وی‌ بدرالدین‌ بیلیك‌ بن‌ عبدالله‌ محسنى‌، «نایب‌» (والى‌) اسكندریه‌ و برادرش‌ ناصرالدین‌ در 742ق‌/1341م‌ «نایب‌» قاهره‌ بود.

    تبعید شدن به دمشق

    پس‌ از آن‌كه‌ ناصرالدین‌ مغضوب‌ واقع‌ شد، وی‌ را به‌ طرابلس‌ و احمد را به‌ دمشق‌ تبعید كردند.

    امارت در دمیاط

    در شام،‌ احمد بن‌ بیلیك‌، دوست‌ و همدم‌ امیر تنگز (د 741ق‌/1340م‌)، نایب‌ شام‌ شد. به‌ جهت‌ این‌ دوستى‌، امیر شام‌ زمینى‌ به‌ «اقطاع‌» به‌ وی‌ واگذار كرد. وی‌ با تقى‌الدین‌ سبكى‌ نیز دوستى‌ داشت‌، حتى‌ هنگامى‌ كه‌ به‌ نظم‌ «التنبیه»‌ شیرازی،‌ همت‌ گماشت‌؛ اشعار را به‌تدریج‌ به‌ نظر و تأیید او مى‌رسانید. وی‌ نیز مدتى‌ امیر دمیاط بود.

    آثار

    از ابن‌ بیلیك‌ چندین‌ كتاب‌ به‌صورت‌ خطى‌ در كتابخانه‌های‌ جهان‌ موجود است‌:

    1. الجواهر الثمین‌ في‌ نخب‌ سیرالأمین‌، رساله‌ای‌ در سیره نبوی‌ است‌ كه‌ نسخه‌ای‌ از آن‌ در كتابخانه فاتح‌ موجود است‌؛
    2. روضةالناظر و نزهةالخاطر، این‌ كتاب‌ شامل‌ نظم‌ و نثر و پند و اندرز و به‌ شیوه كتاب‌ زهرالآداب‌ حصری‌ است‌ كه‌ نویسنده‌، آن‌ را برای‌ امیر ناصر بن‌ البدر محسنى‌ تألیف‌ كرده‌ است‌. نسخه‌ای‌ از آن‌ در كتابخانه توپكاپى‌ سرای‌ به‌ شماره 8369 موجود است‌؛
    3. الروض‌النزیه‌ في‌ نظم‌ التنبیه‌، ابن‌ بیلیك‌ كتاب‌ «التنبیه‌ في‌ فروع‌ الشافعیة» تألیف‌ ابواسحاق‌ ابراهیم‌ بن‌ على‌ شیرازی‌ (د 476ق‌/1083م‌) را به‌ نظم‌ درآورد و «الروض‌ النزیه»‌ خواند. نسخه‌ای‌ از این‌ كتاب‌ در مكتبةالاوقاف‌ موصل و نسخه‌ای‌ دیگر در كتابخانه چستربیتى‌ به‌ شماره 3312 موجود است‌. [۱]

    پانویس

    1. بوذرجمهر، حیدر، ج3، ص147

    منابع مقاله

    بوذرجمهر، حیدر، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.

    وابسته‌ها