أهل الملل و الردة و الزنادقة و تارك الصلاة و الفرائض من كتاب الجامع
| أهل الملل و الردة و الزنادقة و تارك الصلاة و الفرائض من كتاب الجامع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خلال، احمد بن محمد (نويسنده) ابن سلطان، ابراهیم بن حمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الجامع. برگزیده |
| سال نشر | 1416ق - 1996م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام - فرقهها - ارتداد (اسلام) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP۲۳۷/خ۷،الف۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اهل الملل و الردّة و الزّنادقة و تارک الصلاة و الفرائض من کتاب الجامع، نوشته‌ای دو جلدی از ابوبکر احمد بن محمد بن هارون بن یزید بغدادی حنبلی، معروف به «خلّال» (234-311ق) است که بر پایه آرای احمد بن حنبل در موضوع تعامل با اهل ملل (یهود، نصاری و...) در قالب سلسله‌ای از روایات و آثار تدوین یافته است. ابراهیم بن حمد بن سلطان پژوهش این اثر را انجام داده است.
این کتاب به اهل ملل می‌پردازد و مباحثی را در تعامل آنان و معاملات تجاریشان با مسلمانان و آنچه را که شایسته است اهل اسلام با اهل ملل انجام دهند، ارائه می‌دهد. همچنین، از برخی دسته‌جات منحرف با استناد به متن قرآن، سنت، سخن صحابه پیامبر(ص) و گفتار تابعین سخن می‌گوید. «اهل الملل» مرجعی پایه برای شناخت احکام متدینان به ادیان دیگر است، به‌گونه‌ای که خواننده را با ارائه مسائل فراگیری که درباره آنان ارائه می‌نماید، مجاب می‌کند. در واقع، این کتاب همۀ مسأله‌های مبتلابه مسلمانان را در برخورد با اهل ملل دربردارد.[۱]
این نوشتار، بخشی از کتاب «الجامع لعلوم الإمام أحمد بن جنبل» نوشتۀ «ابوبکر خلّال» است. الجامع از چهار کتاب شکل یافته است: کتاب الترجّل؛ کتاب الوقوف و الوصایا؛ کتاب أحکام النساء؛ کتاب أهل الملل و الردة و ... . ابراهیم بن حمد بن سلطان این کتاب را موضوع پایان‌نامه خود قرار داده است و بر اهمیت مباحث آن برای این زمانه تأکید می‌کند، چرا که اکنون، اختلاط و همزیستی مسلمانان با اهل ملل از اهل کتاب و غیر آنها رو به فزونی است و آنان به شناخت احکام فقهی این همزیستی نیازمندند.[۲]نام این اثر در نوشتار دیگران، گوناگون نقل شده است. البته، نام مجموعۀ چهار کتاب در همه جا با «الجامع لعلوم الإمام أحمد» آمده است. برخی نیز برای آن، به عبارت «الجامع» بسنده کرده‌اند. نام این بخش نیز در آثار خود خلّال و دیگرانی که شرح حال او را نوشته‌اند، آمده است.[۳] در اهل الملل و الردة به‌صورت باب باب، در دو جلد، 1421 روایت و اثر گردآمده است.
ابراهیم (محقق) در مقدمه‌اش شرح حالی از «احمد بن حنبل» و «خلّال» ارائه می‌دهد.[۴]او از سه نسخه خطی «کتابخانه محمد بن عبدُالرزاق حمزه» در مکه، «دارُالکتب» در قاهره و «کتابخانۀ ریاض» برای تهیه این کتاب بهره‌جسته است. [۵]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق و متن کتاب.