أعلام‌الدين في صفات المؤمنين
| أعلام‌الدين في صفات المؤمنين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مؤسسة آل البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث (محقق) دیلمی، حسن بن محمد (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1408 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 8ق. مومنان - صفات |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 133 /د9الف6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أعلام‌الدين في صفات المؤمنين نوشته حسن بن ابى الحسن ديلمى، از علماى قرن هشتم هجرى در موضوع اصول و فروع دين و فضائل و رذائل اخلاق و اعمال مى‌باشد.
اين کتاب شريف، یکى از مآخذ بحار الانوار است و علامه مجلسى کتاب أعلام الدين و إرشاد القلوب را از حسن بن ابى الحسن ديلمى در بحار نقل كرده است.
مطالب کتاب
مرحوم ديلمى، همان طور كه در مقدمه إرشاد القلوب بيان كرده، هدفش موعظه و انذار و تبشير بوده نه نوشتن کتاب علمى و فنى.اين رویه علاوه بر ارشاد، در اعلام‌الدين هم به طور واضح به چشم مى‌خورد.
ديلمى در کتاب خود، کتاب البرهان على ثبوت الايمان ابوالصلاح حلبى را به طور كامل نقل كرده است.[۱] ابوالصلاح در البرهان یک دوره اصول عقايد را در چند صفحه به صورت استدلالى بيان كرده.
علاوه بر کتاب البرهان، کتاب شريف الاربعون حديثا ابن ودعان هم به صورت كامل در اعلام‌الدين آمده؛ البته چون روايات آن معروف بوده و در كتب روايى موجودند، اسناد روايات را كلا حذف كرده است. پس از آن، چهل حديث را هم از کتاب شريف خصال نقل كرده است.
ترتيب کتاب
ديلمى کتاب خود را طورى ترتيب داده كه هر كس با مطالعۀ آن، یک دوره اصول و فروع دين را به صورت استدلالى و از راه روايات بياموزد.
او ابتداى کتاب خود را بحث اصول دين قرار داده و مباحثى مانند اثبات وجود خداوند از راه‌هاى عقلى، توحيد، عدل، وجوب عصمت و راه‌هاى اثبات احكام شرعى را بيان كرده.[۲] پس از آن، كلمات مبسوطى از ائمه عليهم‌السلام در باب توحيد ذكر نموده است.[۳]
بحث علم و جهل و ارزش علم و عالم از ديدگاه روايات بحث بعدى کتاب است.[۴]
بعد از آن هم عظمت قرآن[۵] و صفات مؤمن و اقسام مؤمنين را مفصلا بيان كرده است.[۶]
همچنين مواعظ و وصايايى از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و ائمه عليهم‌السلام آورده و بحث تقريبا مفصلى از ثواب الاعمال و عقاب الاعمال به آن ضمیمه كرده است.
خاتمه
مصنف محترم در پایان کتاب مى‌فرمايد: «حال كه بحث به اينجا رسيد و کتاب به پایان خود نزدیک شد چند جمله نصيحت را حسن ختام كلام خود مى‌نمايم» و نصايح و مواعظى را آمیخته با كلام امیرالمؤمنين عليه‌السلام خطاب به همۀ خوانندگان مى‌گوید.[۷]
در پایان کتاب نيز، چند جمله دعا به پيشگاه الهى عرضه مى‌دارد و بدين سان کتاب سراسر موعظه و نصيحت خود را به پایان مى‌برد.[۸]
چاپ
اين کتاب ظاهرا اولین بار است كه مورد چاپ قرار گرفته است.
از مزيت‌هاى این چاپ، مقدمه مفصلى است در ابتداى آن پيرامون شخصيت و زندگانى مؤلف و كتب و تأليفات او و کتاب حاضر، همچنين تمام آيات و روايات از مصادر اولیه استخراج شده است.
در پاورقى کتاب، متن أعلام‌الدين با منقولات بحار الانوار تطبيق داده شده و آدرس آنها از بحار ذكر شده است.
فهرست‌هاى پایانى کتاب نيز عبارتند از:
- فهرست آيات
- فهرست روايات قدسى
- فهرست أعلام
- فهرست كتب
- فهرست امكنه
- فهرست اشعار
- فهرست فِرَق
- فهرست مآخذ تحقيق
- فهرست موضوعات کتاب[۹]