أداء ما وجب من بیان وضع الوضاعین في رجب

أداء ما وجب من بیان وضع الوضاعین في رجب
پدیدآوران	ابن دحیه، عمر بن حسن (نويسنده) عزون، جمال (مصحح) ابن عساکر، علی بن حسن (نویسنده) ابومعشر قطان، عبدالکریم بن عبدالصمد (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	جزء فی فضل رجب ** جزء فیه حدیثان أحدهما في فضل رجب
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	13سده
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	13 /الف2الف4 144/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب اداء ما وجب من بیان وضع الوضاعین فی رجب اثری از ابوالخطاب عمر بن حسن اندلسی سبتی مشهور به ابن دحیه کلبی(546- 633ق) در علم حدیث است و توسط جمال عزون تحقیق شده است. ذیل کتاب یاد شده دو نوشته است. نخست«جزء فیه فضل رجب» به املای علی بن حسن معروف به ابن عساکر (متوفای 571) و دیگری «جزء فیه حدیثان احدهما فی فضل رجب» از ابومعشر عبدالکریم بن عبدالصمد طبری معری (متوفای 478ق) است.

کتاب حاضر به ماه رجب و احادیث موضوعه در فضیلت آن اختصاص یافته است.نویسنده به اعمال و عباداتی که در این ماه مطرح شده پرداخته و ضمن بررسی احادیث مرتبط با آن، ساختگی و موضوع بودن آنها را بیان نموده است. وی به ضرورت تحقیق و واکاوی در روایت سخنان پیامبر(ص) توصیه کرده و از به کاربردن روایات دروغین برحذر داشته است. از این کتاب با عنوان «اداء ما وجب فی بیان وضع ما ورد فی رجب» و «اداء ما وجب فی وضع الوضاعین فی شهر رجب» نیز یاد شده است. تاریخ تالیف کتاب بین 615ق و 625ق تخمین زده شده است. نویسنده آن را برای سلطان مصر الملک الکامل ناصر نوشته است.

مطالب کتاب در قالب ساختار مشخصی تنظیم نشده است. نویسنده پس از مقدمه، مطالبی در خصوص حدیث، جرح و تعدیل و پیدایش وضع در حدیث ذکر نموده و نمونه‌ای از احادیث موضوعه را آورده است.وی در ادامه به نام‌های رجب و مطالب پیرامون آنها اشاره کرده است. و به دنبال آن احادیث مختلف در فضیلت اعمال و عبادات در این ماه را مورد بررسی و نقد قرار داده و در این میان مطالبی پیرامون علم حدیث نیز ذکر کرده است.

نویسنده در این کتاب روش خاصی را دنبال نکرده است و مانند سایر نوشته‌های او است که به فراخور حال گاهی از سخنی به سخن دیگر منتقل شده است، لکن فاصله گرفتن از اصل موضوع مورد بحث در این کتاب بی‌سابقه دانسته شده؛ چراکه نویسنده اساسا از بحث پیرامون ماه رجب خارج شده و به مسائلی مرتبط با علم حدیث است ورود کرده و به تعریف انواع گوناگون علم حدیث و....به شکلی که می‌توان گفت نویسنده به همراه کتاب مورد بحث نوشته‌ی مختصری را نیز در علم حدیث تدوین کرده است.

کار محقق علاوه بر تحقیق کتاب و اشاره به اختلاف عبارات آن در پاورقی، معنی برخی عبارات و الفاظ دشوار آن را بیان نموده و توضیحاتی ضروری در مورد برخی مطالب، احادیث و راویان ذکر کرده است. وی همچنین به معرفی برخی از شخصیت‌ها که نام آنها در متن آمده پرداخته است. نویسنده شماره صفحات نسخه اصلی را در کنار صفحه همراه با علامت / آورده و در پایان کتاب مورد بحث فهرست‌های را تنظیم کرده است.

1. جزء فیه فضل رجب از علی بن حسن معروف به ابن عساکر(متوفای 571)

   این جزء حدیثی حاوی احادیثی در فضیلت ماه رجب است که ابن عساکر آنها را در دو مجلس املاء کرده است. تاریخ املای احادیث به سال 566ق بوده و به سمع جمع زیادی رسیده است.مطالب این جزء حدیثی شامل 15 حدیث و روایت از پیامبر(ص) و صحابه در فضیلت ماه رجب به همراه یک قطعه شعر در فضیلت این ماه است.

   محقق مقدمه‌ای پیرامون جزء و احادیث آن آوردهو در پاورقی به مستندسازی احادیث ذکرشده پرداخته و توضیحاتی مرتبط با اسناد و راویان آنها داده است.

2. جزء فیه حدیثان احدهما فی فضل رجب از ابومعشر عبدالکریم بن عبدالصمد طبری معری (متوفای 478ق) است.

   در این جزء حدیثی به دو حدیث پرداخته شده است. یکی از احادیث درباره فضیلت ماه رجب است. گفته شده این حدیث که به پیامبر نسبت داده شده است جزو موضوعاتی است که به هدف ترویج نماز رغائب متعلق به شب اولین جمعه از ماه ساخته و پرداخته شده است.محقق در توضیحاتی که در پاورقی آورده به ارزش‌گذاری این حدیث اشاره کرده و آن را از موضوعات قلمداد کرده است. حدیث دیگر این جزء در مورد اعمال روز جمعه و ارزش آن است.

   محقق در مقدمه توضیحاتی را در خصوص این جزء داده و به معرفی راویان آن پرداخته است. همچنین در پاورقی تعلیقاتی را در خصوص هر یک از احادیث ذکر کرده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.