تألهی همدانی، محمدهادی
| نام | تألهی همدانی، محمدهادی |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | شیخ مرتضی تألهی |
| متولد | 1321ق |
| محل تولد | همدان |
| رحلت | 1417ق |
| اساتید | میرزا علی آقا خلخالی، سید علی نجفی، علی گنبدی، سید علی عبر |
| برخی آثار | ولايت علي و ائمه معصومين علیهم‌السلام
گزیده هزار و یک کلام ولایت معصومین علیهم‌السلام مجالس |
| کد مؤلف | AUTHORCODE20638AUTHORCODE |
محمدهادی تألهی همدانی (1321-1417ق)، فقیه، عارف و از اساتید معاصر حوزه علمیه همدان بود.
ولادت
محمدهادی در شب جمعه پنجم شوال سال 1321ق (برابر با 1279ش) در خانواده‌ای روحانی در همدان متولد شد[۱].
خاندان
پدرش مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی تألهی از بزرگان عصر خود به شمار می‌رفت. ایشان در تقوا، فقاهت، حکمت، فلسفه و عرفان صاحب‌نظر بود. اجداد محمدهادی، همگی از اهل فضل و کمال و تقوا و متوطن در همدان بودند[۲].
تحصیلات و اساتید
آیت‌الله تألهی همدانی، به علت اینکه تنها فرزند ذکور خانواده بود بعد از وفات پدر بزرگوارش سرپرستی خانواده را برعهده گرفت. لذا نتوانست به خارج از همدان و به مراکز علمی آنجا عزیمت نماید بنابراین کلیه تحصیلاتش را در همدان گذراند[۳].
تألهی همدانی، مقدمات و سطح دروس حوزه را نزد پدر و عموی خود گذرانده، سپس سال‌های متمادی به تحصیل و تدریس در مدرسه زنگنه همدان مشغول شد. علاوه بر این، از بزرگانی که در گوشه و کنار شهر می‌زیستند بهره گرفت.
از مهم‌ترین اساتیدش، مرحوم آیت‌الله حاج میرزا علی‌آقا خلخالی بود که از علماء و بزرگان و تحصیل‌کرده‌های نجف اشرف و مورد تأیید آیت عظام اصفهانی و نائینی به شمار می‌رفت. محمدهادی از وی بهره‌های فراوانی برده و با وی مأنوس بود و در بیشتر اوقات در نماز جماعت ایشان حاضر می‌شد. ایشان همچنین از مرحوم آیت‌الله حاج سید علی نجفی که از شاگردان مبرز آخوند ملا حسینقلی همدانی بودند، استفاده نمود[۴].
او در مسیر سیر و سلوک، سال‌ها نزد آیت‌الله شیخ علی گنبدی و آیت‌الله سید علی عبر که از شاگردان ملا حسینقلی همدانی به شمار می‌رفت، حاضر شد.
آیت‌الله تألهی مراتب علم و طهارت و تقوا را چنان با شوق و شتاب طی کرد که مورد تجلیل عالمان ربانی و پویندگان مسیر حقیقت قرار گرفت تا آنجا که از آیات عظام محمدحسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، عبدالهادی حسینی شیرازی اجازاتی دریافت نمود[۵].
تألهی در کلام بزرگان
بزرگانی همچون آیت‌الله بهجت (متوفی 1388ش) در مورد ایشان فرمودند: «ایشان مایه برکت برای این شهر (همدان) است. قدر ایشان را آیندگان خواهند دانست»[۶].
محمدصادق حسینی طهرانی درباره ایشان می‌گوید: مرحوم علّامه والد (علامه محمدحسین حسینی طهرانی(متوفی 1374ش)) همواره می‌فرمودند که مرحوم حضرت آیت‌الله انصارى (متوفی 1339ش) می‌فرمودند: در همدان دو نفر بى‌هوا هستند: یکى آیت‌الله حاج سید مصطفى هاشمى و دیگرى آیت‌الله تألّهى و آیت‌الله تألّهى بى‌هواترند و وقتى رفقاى همدان از ایشان پرسیده بودند که در غیاب شما در نماز چه کسى شرکت کنیم، فرموده بودند در نماز یکى از این دو نفر.
مرحوم والد با ایشان روابطى صمیمى داشتند و هر وقت به همدان سفر می‌کردند به دیدار ایشان مى‌رفتند و در ایامى که به مشهد مشرّف مى‌شدند و هم‌زمان با تشرّف ایشان بود، به دیدارشان مى‌رفتند و ما را نیز مى‌بردند و ایشان هم متقابلاً هر وقت به طهران تشریف مى‌آوردند به دیدن والد معظّم مى‌آمدند.
مجلس ایشان واقعاً غنیمت بود و انسان را به یاد خدا مى‌انداخت و ایشان با روایات بسیار مأنوس بودند و تمام مجلس به قرائت روایات مى‌گذشت و مطالبى پیرامون آن مطرح مى‌شد. یک‌بار که از منزلشان در مشهد برمى‌گشتیم، حضرت والد فرمودند: ما ایشان را که مى‌بینیم یاد علماى سلف و زهد و تقوا و مجالس ایشان مى‌افتیم[۷].
وفات
این فقیه عارف سرانجام در سال 1417ق برابر با 1375ش به علت کهولت سن دار فانی را وداع گفت و در باغ بهشت همدان مدفون گردید[۸].
آثار
آیت‌الله محمدهادی تألهی همدانی، آثار گران‌بهایی از جمله حواشی بر قواعد انصاری، حواشی به متاجر شیخ، شرحی بر مجموعه حاج ملاهادی سبزواری، رساله‌ای در معرفت نفس، رساله‌ای در برکات و مشتبهات قرآن مجید، رساله‌ای درباره حضرت مهدی(عج)، رساله‌ای در تعقیبات نماز، رساله‌ای در فضیلت روز جمعه و رساله‌ای در رد صوفیه را تألیف کرد[۹].
پانویس
منابع مقاله
- تألهی، محمدحسین، یادنامه عالم، عارف و سالک ربانی مرحوم حضرت آیت‌الله شیخ محمدهادی تألهی همدانی، کانون فرهنگی-هنری ایثارگران، چاپ اول، پاییز 1376ش.
- کنگره ملی عارف ربانی حضرت آیت‌الله تألهی همدان، کتاب نماز معراج مؤمن، تألیف محمدهادی تألهی همدانی، گردآورنده محمدحسین تألهی، انتشارات اقلیم دانش، چاپ اول، پاییز 1398ش.
- حسینی طهرانی، محمدصادق، نور مجرد، انتشارات علامه طباطبایی، مشهد، 1437ق
- پایگاه اینترنتی تشکل طلاب و فضلای همدانی مقیم قم، آذر 1398.