پرتوی از امامت و ولایت در قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۰
جز
جایگزینی متن - 'بى‏آ' به 'بی‌آ'
جز (جایگزینی متن - 'ه‏اند' به 'ه‏‌اند')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'بى‏آ' به 'بی‌آ')
خط ۵۶: خط ۵۶:
# آیه 59 سوره نساء: '''يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَي‌ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيوْمِ الْآخِرِ ذٰلِكَ خَيرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلا''' (اى کسانى که ایمان آورده‏اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیاى امر خود را [نیز] اطاعت کنید؛ پس هرگاه در امرى [دینى] اختلاف نظر یافتید، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، آن را به [کتاب] خدا و [سنت] پیامبر [او] عرضه بدارید، این بهتر و نیک‏فرجام‏تر است). نویسندگان پیرامون این آیه شریفه، ابتدا به توضیح دو منصب پیامبر(ص) که عبارتند از ابلاغ شریعت و رهبری حکومت پرداخته و ضمن اشاره به آیاتی که اطاعت پیامبر(ص) را تأکید می‌نمایند، به تشریح معنای اطاعت از اولی‌الامر، پرداخته‌اند. ایشان معتقدند: ازآنجاکه اولی‌الامر در کنار رسول بیان شده است، آیه مورد بحث، دلالت بر وجوب اطاعت اولی‌الامر، همانند اطاعت رسول، از جهت ولایت و حکومت دارد و اینکه باید رأی آنان را پذیرفت و از دستوراتشان، اطاعت نمود؛ زیرا ایشان والیان امور مردم و حکام آنان می‌باشند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30650/1/42 ر.ک: همان، ص42-‌43]</ref>.
# آیه 59 سوره نساء: '''يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَي‌ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيوْمِ الْآخِرِ ذٰلِكَ خَيرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلا''' (اى کسانى که ایمان آورده‏اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیاى امر خود را [نیز] اطاعت کنید؛ پس هرگاه در امرى [دینى] اختلاف نظر یافتید، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، آن را به [کتاب] خدا و [سنت] پیامبر [او] عرضه بدارید، این بهتر و نیک‏فرجام‏تر است). نویسندگان پیرامون این آیه شریفه، ابتدا به توضیح دو منصب پیامبر(ص) که عبارتند از ابلاغ شریعت و رهبری حکومت پرداخته و ضمن اشاره به آیاتی که اطاعت پیامبر(ص) را تأکید می‌نمایند، به تشریح معنای اطاعت از اولی‌الامر، پرداخته‌اند. ایشان معتقدند: ازآنجاکه اولی‌الامر در کنار رسول بیان شده است، آیه مورد بحث، دلالت بر وجوب اطاعت اولی‌الامر، همانند اطاعت رسول، از جهت ولایت و حکومت دارد و اینکه باید رأی آنان را پذیرفت و از دستوراتشان، اطاعت نمود؛ زیرا ایشان والیان امور مردم و حکام آنان می‌باشند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30650/1/42 ر.ک: همان، ص42-‌43]</ref>.
#:به اعتقاد ایشان، با دقت در آیه، می‌بینیم که این آیه، تأکید بر وحدت اطاعت رسول و اطاعت ولی امر دارد؛ به این مفهوم که اطاعت اولی‌الامر، همان اطاعت رسول است؛ زیرا خداوند از طرفی برای خود، اطاعتی واجب قرار داده و از طرف دیگر، برای رسول و اولی‌الامر نیز اطاعت را واجب ساخته است؛ بنابراین اطاعت اولی‌الامر، همان اطاعت رسول و به‌عبارت‌دیگر، اطاعت معصوم است. بدین ترتیب، به حکم یکسان بودن اطاعت از اولی‌الامر و اطاعت از رسول، که همان اطاعت از خدای تعالی است، اطاعت از اولی‌الامر نیز واجب مطلق می‌باشد و بر این اساس است که می‌گوییم آیه دلالت بر عصمت اولی‌الامر دارد؛ زیرا در جنب اطاعت خدا آمده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30650/1/43 ر.ک: همان، ص43]</ref>.
#:به اعتقاد ایشان، با دقت در آیه، می‌بینیم که این آیه، تأکید بر وحدت اطاعت رسول و اطاعت ولی امر دارد؛ به این مفهوم که اطاعت اولی‌الامر، همان اطاعت رسول است؛ زیرا خداوند از طرفی برای خود، اطاعتی واجب قرار داده و از طرف دیگر، برای رسول و اولی‌الامر نیز اطاعت را واجب ساخته است؛ بنابراین اطاعت اولی‌الامر، همان اطاعت رسول و به‌عبارت‌دیگر، اطاعت معصوم است. بدین ترتیب، به حکم یکسان بودن اطاعت از اولی‌الامر و اطاعت از رسول، که همان اطاعت از خدای تعالی است، اطاعت از اولی‌الامر نیز واجب مطلق می‌باشد و بر این اساس است که می‌گوییم آیه دلالت بر عصمت اولی‌الامر دارد؛ زیرا در جنب اطاعت خدا آمده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30650/1/43 ر.ک: همان، ص43]</ref>.
# آیه 3 سوره مائده: '''حُرِّمَتْ عَلَيكُمُ الْمَيتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَ مَا أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيةُ وَ النَّطِيحَةُ وَ مَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيتُمْ وَ مَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلاَمِ ذٰلِكُمْ فِسْقٌ الْيوْمَ يئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِینِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلاَمَ دِيناً فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ''' (بر شما حرام شده است مردار و خون و گوشت خوک و آنچه به نام غیر خدا کشته شده باشد و [حیوان حلال‌گوشت] خفه‌شده و به چوب مرده و از بلندى افتاده و به ضرب شاخ مرده و آنچه درنده از آن خورده باشد، مگر آنچه را [که زنده دریافته و خود] سر ببرید و [همچنین] آنچه براى بتان سر بریده شده و [نیز] قسمت کردن شما [چیزى را] به‌وسیله تیرهاى قرعه؛ این [کارها همه] نافرمانى [خدا]ست. امروز کسانى که کافر شده‏‌اند، از [کارشکنى در] دین شما نومید گردیده‏‌اند. پس از ایشان مترسید و از من بترسید. امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما [به‌عنوان] آیینى برگزیدم و هرکس دچار گرسنگى شود، بى‏آنکه به گناه متمایل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد] بى‌تردید، خدا آمرزنده مهربان است).
# آیه 3 سوره مائده: '''حُرِّمَتْ عَلَيكُمُ الْمَيتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَ مَا أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيةُ وَ النَّطِيحَةُ وَ مَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيتُمْ وَ مَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلاَمِ ذٰلِكُمْ فِسْقٌ الْيوْمَ يئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِینِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلاَمَ دِيناً فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ''' (بر شما حرام شده است مردار و خون و گوشت خوک و آنچه به نام غیر خدا کشته شده باشد و [حیوان حلال‌گوشت] خفه‌شده و به چوب مرده و از بلندى افتاده و به ضرب شاخ مرده و آنچه درنده از آن خورده باشد، مگر آنچه را [که زنده دریافته و خود] سر ببرید و [همچنین] آنچه براى بتان سر بریده شده و [نیز] قسمت کردن شما [چیزى را] به‌وسیله تیرهاى قرعه؛ این [کارها همه] نافرمانى [خدا]ست. امروز کسانى که کافر شده‏‌اند، از [کارشکنى در] دین شما نومید گردیده‏‌اند. پس از ایشان مترسید و از من بترسید. امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما [به‌عنوان] آیینى برگزیدم و هرکس دچار گرسنگى شود، بی‌آنکه به گناه متمایل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد] بى‌تردید، خدا آمرزنده مهربان است).
#:نویسندگان قبل از پرداختن به مضمون آیه، به بررسی ابتدا و انتهای آن و تبیین این موضوع پرداخته‌اند که «اليوم» کدام روز است و احتمالات مطرح‌شده پیرامون آن را بررسی نموده‌اند. مطابق احتمالی که اعتقاد شیعه است، مراد از «اليوم»، روز مشخصی است و آن روز غدیر خم، یعنی هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری است و آیه درباره ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) نازل شده است و خلاصه نظر شیعه، این است که کفار پس از آنکه حقیقت پیروزی اسلام را دریافتند و به سیطره و قدرت اسلام و گسترش آن اعتراف نمودند، دیگر امیدی نداشتند که سپاه اسلام را به‌جای خود نشانده و توان روزافزون آن را درهم شکنند، جز اینکه انتظار داشته باشند که این حرکت، با مرگ رهبر و انگیزه آن، از میان برود و این بدان علت بود که می‌پنداشتند رهبری پیامبر(ص)، در این حرکت عظیم اسلامی، مشابه رهبران دنیوی و مادی است که پس از مرگ رهبر آن، پیروانش نیز از میان می‌روند. به باور نویسندگان، دشمنان اسلام، واقعیت اسلام را چنین می‌پنداشتند، اما ناگهان با این عمل مواجه شدند که مقام رهبری اسلامی، رهبر و جانشین و پیشوای پس از خود را معرفی نموده و به این ترتیب، دین خدا را حفظ کرده و به آزمودن اسلام و گسترش زمینه‌ها و تعمیق بخشیدن به ابعاد تربیتی آن، قیام می‌نماید و چون دریافتند که این رهبری پیامبرانه، امامتی را اعلام می‌کند که ادامه طبیعی آن رهبری خواهد بود، این استخلاف، کفار را در پرتگاهی از یأس و ناامیدی در جهت پیروزی و تلاش برای نابود ساختن دین افکند و این زمانی بوده که پیامبر(ص) رهبری شخصی را به رهبری نوعی که در ائمه(ع) تجسم می‌یافت، تبدیل نمود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30650/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>.
#:نویسندگان قبل از پرداختن به مضمون آیه، به بررسی ابتدا و انتهای آن و تبیین این موضوع پرداخته‌اند که «اليوم» کدام روز است و احتمالات مطرح‌شده پیرامون آن را بررسی نموده‌اند. مطابق احتمالی که اعتقاد شیعه است، مراد از «اليوم»، روز مشخصی است و آن روز غدیر خم، یعنی هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری است و آیه درباره ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) نازل شده است و خلاصه نظر شیعه، این است که کفار پس از آنکه حقیقت پیروزی اسلام را دریافتند و به سیطره و قدرت اسلام و گسترش آن اعتراف نمودند، دیگر امیدی نداشتند که سپاه اسلام را به‌جای خود نشانده و توان روزافزون آن را درهم شکنند، جز اینکه انتظار داشته باشند که این حرکت، با مرگ رهبر و انگیزه آن، از میان برود و این بدان علت بود که می‌پنداشتند رهبری پیامبر(ص)، در این حرکت عظیم اسلامی، مشابه رهبران دنیوی و مادی است که پس از مرگ رهبر آن، پیروانش نیز از میان می‌روند. به باور نویسندگان، دشمنان اسلام، واقعیت اسلام را چنین می‌پنداشتند، اما ناگهان با این عمل مواجه شدند که مقام رهبری اسلامی، رهبر و جانشین و پیشوای پس از خود را معرفی نموده و به این ترتیب، دین خدا را حفظ کرده و به آزمودن اسلام و گسترش زمینه‌ها و تعمیق بخشیدن به ابعاد تربیتی آن، قیام می‌نماید و چون دریافتند که این رهبری پیامبرانه، امامتی را اعلام می‌کند که ادامه طبیعی آن رهبری خواهد بود، این استخلاف، کفار را در پرتگاهی از یأس و ناامیدی در جهت پیروزی و تلاش برای نابود ساختن دین افکند و این زمانی بوده که پیامبر(ص) رهبری شخصی را به رهبری نوعی که در ائمه(ع) تجسم می‌یافت، تبدیل نمود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30650/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>.


۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش