نساء رسول‌الله صلی‌الله‌عليه‌وسلم و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (Hbaghizadeh@noornet.net صفحهٔ نساء رسول‌الله (صلي‌الله‌عليه‌وسلم) و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر ب...)
    جز (جایگزینی متن - 'رسول الله' به 'رسول‌الله')
     
    (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    | تصویر =NUR11955J1.jpg
    | تصویر =NUR11955J1.jpg
    | عنوان =نساء رسول‌الله (صلي‌الله‌عليه‌وسلم) و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم  
    | عنوان =نساء رسول‌الله صلي‌الله‌عليه‌وسلم و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم  
    | عنوان‌های دیگر =کتاب نساء رسول الله صلي الله عليه و سلم و اولاده و من سالفه من قريش و حلفائهم و غيرهم  
    | عنوان‌های دیگر =کتاب نساء رسول‌الله صلي الله عليه و سلم و اولاده و من سالفه من قريش و حلفائهم و غيرهم  
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    | پدیدآوران = [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف]] (نویسنده)
    | پدیدآوران = [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف]] (نویسنده)
    خط ۸: خط ۸:
    [[سعد، فهمی]] (محقق)
    [[سعد، فهمی]] (محقق)
    |زبان  
    |زبان  
    | زبان =عربي  
    | زبان =عربی  
    | کد کنگره =‏‎‏/‎‏د‎‏8‎‏ن‎‏5‎‏ / 26 BP  
    | کد کنگره =‏‎‏/‎‏د‎‏8‎‏ن‎‏5‎‏ / 26 BP  
    | موضوع =محمد (ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - زنان
    | موضوع =محمد(ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - زنان


    خاندان نبوت
    خاندان نبوت
    خط ۲۳: خط ۲۳:
    | شابک =
    | شابک =
    | تعداد جلد =1
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =11955
    | کتابخوان همراه نور =
    | کتابخوان همراه نور =
    | کد پدیدآور =00544-05192
    | کد پدیدآور =00544-05192
    خط ۳۰: خط ۳۰:
    }}
    }}


    '''نساء رسول‌الله (صلي‌الله‌عليه‌وسلم) و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم'''، تألیف شرف‌الدین عبدالمؤمن بن خلف دمیاطی (613- 705ق)، نسّابه شافعی مذهب مصری، همان‌گونه از نامش پیداست به موضوع همسران رسول‌الله(ص) و فرزندان و دودمان ایشان اختصاص دارد. این اثر با تحقیق فهمی سعد منتشر شده است.  
    {{کاربردهای دیگر| نساء (ابهام زدایی)}} 
     
     
    '''نساء رسول‌الله صلی‌الله‌عليه‌وسلم و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم'''، تألیف [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف|شرف‌الدین عبدالمؤمن بن خلف دمیاطی]] (613- 705ق)، نسّابه شافعی مذهب مصری، همان‌گونه از نامش پیداست به موضوع همسران رسول‌الله(ص) و فرزندان و دودمان ایشان اختصاص دارد. این اثر با تحقیق [[سعد، فهمی|فهمی سعد]] منتشر شده است.  
        
        
    ==ساختار==
    ==ساختار==
    کتاب مشتمل بر مقدمه محقق و چهار باب است.  
    کتاب مشتمل بر مقدمه محقق و چهار باب است.  


    شیوه نویسنده بدین‌ترتیب است که هنگام ذکر روایات گاه بدون واسطه اسناد می‌د‌هد؛ مانند: هذا قول ابن سعد یا قاله ابن سعد، یا ذکر ابن سعد و رواه ابن سعد؛ اما اخباری که نیاز به توثیق بیشتر دارد را معمولاً با «قیل» می‌آورد؛ چراکه او بسیار مشتاق به ارائه خبر صحیح با استناد به مصادری است که می‌شناسد<ref>ر.ک: مقدمه، ص7</ref>‏
    شیوه نویسنده بدین‌ترتیب است که هنگام ذکر روایات گاه بدون واسطه اسناد می‌د‌هد؛ مانند: هذا قول ابن سعد یا قاله ابن سعد، یا ذکر ابن سعد و رواه ابن سعد؛ اما اخباری که نیاز به توثیق بیشتر دارد را معمولاً با «قیل» می‌آورد؛ چراکه او بسیار مشتاق به ارائه خبر صحیح با استناد به مصادری است که می‌شناسد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=7&viewType=pdf ر.ک: مقدمه، ص7]</ref>‏


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    کتاب با ذکر شرح‌حالی از مؤلف و ذکر اساتید و آثار او آغاز شده است.<ref>ر.ک: همان، ص6-5</ref>‏.   
    کتاب با ذکر شرح‌حالی از مؤلف و ذکر اساتید و آثار او آغاز شده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=5&viewType=pdf ر.ک: همان، ص6-5]</ref>‏.   


    دمیاطی در این اثر سعی در گردآوری سیره ازواج نبی(ص) داشته و توجه ویژه‌ای به فضائل ایشان در محدوده شرع، قرآن کریم و احادیث کرده که ارتباط اجتماعی داخل خانواده را استحکام بخشیده است.<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>‏.   
    [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف|دمیاطی]] در این اثر سعی در گردآوری سیره ازواج نبی(ص) داشته و توجه ویژه‌ای به فضائل ایشان در محدوده شرع، قرآن کریم و احادیث کرده که ارتباط اجتماعی داخل خانواده را استحکام بخشیده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=6&viewType=pdf ر.ک: همان، ص6]</ref>‏.   


    شیوه او در این کتاب اعتماد بر مصادر معتبری است که شواهد و قرائنی در موضوع کتاب در آنها آمده و مناقشه و بحث در برخی اخبار ضعیفی است که روایات متعددی در رابطه با آنها ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>‏
    شیوه او در این کتاب اعتماد بر مصادر معتبری است که شواهد و قرائنی در موضوع کتاب در آنها آمده و مناقشه و بحث در برخی اخبار ضعیفی است که روایات متعددی در رابطه با آنها ذکر شده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=7&viewType=pdf ر.ک: همان، ص7]</ref>‏


    مصدری که نزد دمیاطی اهمیت دارد از آن زبیر بن بکار است، که در هشت جا بسیاری از اخبار ازواج نبی(ص) را از آن نقل می‌کند. در رابطه با سیره از کتب زهری و ابن اسحاق استفاده می‌کند؛ از زهری که از پیشگامان سیره‌نویسی است در سه جا استفاده می‌کند و حال‌آنکه از ابن اسحاق و عروة بن زبیر، که در مغازی و سیره پیشروست، تنها در یک مورد نقل می‌کند. در سنن نیز از بخاری و مسلم و مالک استفاده می‌کند. او اگرچه از بلاذری تنها یکجا نقل می‌کند، اما تشابهات فراوانی بین معلومات دمیاطی و اطلاعاتی که بلاذری در بخش خاصی از سیره نبوی کتاب انساب الاشراف آورده، وجود دارد. از کتاب «التلقیح» ابن جوزی نیز اطلاعاتی را در رابطه با ازواج نبی(ص) در چهار جای کتاب نقل می‌کند.<ref>ر.ک: همان</ref>
    مصدری که نزد [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف|دمیاطی]] اهمیت دارد از آن زبیر بن بکار است، که در هشت جا بسیاری از اخبار ازواج نبی(ص) را از آن نقل می‌کند. در رابطه با سیره از کتب زهری و ابن اسحاق استفاده می‌کند؛ از زهری که از پیشگامان سیره‌نویسی است در سه جا استفاده می‌کند و حال‌آنکه از ابن اسحاق و عروة بن زبیر، که در مغازی و سیره پیشروست، تنها در یک مورد نقل می‌کند. در سنن نیز از [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] و [[قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج|مسلم]] و [[مالک بن انس|مالک]] استفاده می‌کند. او اگرچه از بلاذری تنها یکجا نقل می‌کند، اما تشابهات فراوانی بین معلومات [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف|دمیاطی]] و اطلاعاتی که [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذری]] در بخش خاصی از سیره نبوی کتاب انساب الاشراف آورده، وجود دارد. از کتاب «التلقیح» ابن جوزی نیز اطلاعاتی را در رابطه با ازواج نبی(ص) در چهار جای کتاب نقل می‌کند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=7&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>


    عبدالمؤمن‏ بنا دارد که شمایل نساء نبی(ص) و اسلاف ایشان را در ضمن اسلوبی علمی اظهار کند؛ همچنان‌که سعی در ثبت اصول تشریعی خانواده پیامبر(ص) دارد؛ البته با پرهیز از برجسته کردن توانایی جنسی که کتاب السیره به آن اشاره کرده و در ذکر دلایل ازدواج به‌وضوح نمایان است.<ref>ر.ک: همان</ref>
    عبدالمؤمن‏ بنا دارد که شمایل نساء نبی(ص) و اسلاف ایشان را در ضمن اسلوبی علمی اظهار کند؛ همچنان‌که سعی در ثبت اصول تشریعی خانواده پیامبر(ص) دارد؛ البته با پرهیز از برجسته کردن توانایی جنسی که کتاب السیره به آن اشاره کرده و در ذکر دلایل ازدواج به‌وضوح نمایان است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=7&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>


    از دیدگاه محقق کتاب، مهم‌ترین اهداف نویسنده در ذکر سیره ازواج نبی(ص) را می‌توان در مواردی چون مردود دانستن ازدواج‌های فاسدی که در زمان جاهلیت رایج بوده است و اصحاب سنن و صحاح مانند بخاری و دارقطنی امتناع از آن کرده‌اند؛ تکریم شهدای اسلام و مردان از صحابه که در دفاع از اسلام به شهادت رسیدند؛ و تحریم ازدواج با دو خواهر در یک‌زمان و تحریم ازدواج با خواهران رضاعی و پسران و دختران آنها، خلاصه نمود.<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>
    از دیدگاه محقق کتاب، مهم‌ترین اهداف نویسنده در ذکر سیره ازواج نبی(ص) را می‌توان در مواردی چون مردود دانستن ازدواج‌های فاسدی که در زمان جاهلیت رایج بوده است و اصحاب سنن و صحاح مانند بخاری و دارقطنی امتناع از آن کرده‌اند؛ تکریم شهدای اسلام و مردان از صحابه که در دفاع از اسلام به شهادت رسیدند؛ و تحریم ازدواج با دو خواهر در یک‌زمان و تحریم ازدواج با خواهران رضاعی و پسران و دختران آنها، خلاصه نمود.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=10&viewType=pdf ر.ک: همان، ص10]</ref>


    فهمی سعد در انتهای مقدمه‌اش، روایت ابن اسحاق در المغازی و السیر و روایة ابن سعد در الطبقات الکبری را با هم و همچنین روایت زبیر بن بکار از کتاب المنتخب من کتاب الزواج النبی(ص) و روایت دمیاطی را با یکدیگر در تعداد و اسامی همسران پیامبر(ص) مقایسه کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص15-14</ref>
    [[سعد، فهمی|فهمی سعد]] در انتهای مقدمه‌اش، روایت ابن اسحاق در المغازی و السیر و روایة ابن سعد در الطبقات الکبری را با هم و همچنین روایت زبیر بن بکار از کتاب المنتخب من کتاب الزواج النبی(ص) و روایت [[دمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف|دمیاطی]] را با یکدیگر در تعداد و اسامی همسران پیامبر(ص) مقایسه کرده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=14&viewType=pdf ر.ک: همان، ص15-14]</ref>


    در این اثر سه باب از کتاب به اسامی همسران پیامبر اختصاص یافته است. اسامی همسرانی که مورخین بر آنها اتفاق‌نظر دارند در باب اول آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص83-29</ref> همسرانی که پیامبر با آنها ازدواج کرده اما بیماری، مرگ و طلاق مانع از تشکیل زندگی شده در باب دوم <ref>ر.ک: همان، ص110-87</ref>و همسرانی که پیامبر تنها خطبه خوانده است اما با آنها ازدواج نکرده را در سومین باب ذکر کرده است؛ و در هر سه باب اختلاف‌نظر بین مورخین و صاحبان آثار را در موضوع موردبحث، بیان می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص120-110</ref>.
    در این اثر سه باب از کتاب به اسامی همسران پیامبر اختصاص یافته است. اسامی همسرانی که مورخین بر آنها اتفاق‌نظر دارند در باب اول آمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=29&viewType=pdf ر.ک: متن کتاب، ص83-29]</ref> همسرانی که پیامبر با آنها ازدواج کرده اما بیماری، مرگ و طلاق مانع از تشکیل زندگی شده در باب دوم <ref>ر.ک: همان، ص110-87</ref>و همسرانی که پیامبر تنها خطبه خوانده است اما با آنها ازدواج نکرده را در سومین باب ذکر کرده است؛ و در هر سه باب اختلاف‌نظر بین مورخین و صاحبان آثار را در موضوع موردبحث، بیان می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص120-110</ref>.


    باب چهارم کتاب نیز به دودمان و تبار همسران پیامبر اختصاص دارد.<ref>ر.ک: همان، ص146-121</ref>
    باب چهارم کتاب نیز به دودمان و تبار همسران پیامبر اختصاص دارد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11955/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%87-%D9%85%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%87%D9%85-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%85?pageNumber=121&viewType=pdf ر.ک: همان، ص146-121]</ref>


    ==وضعیت کتاب==
    ==وضعیت کتاب==
    خط ۶۲: خط ۶۶:


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references/>
    <references />
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    خط ۷۲: خط ۷۶:


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:مقالات جدید]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌های فردی]]
    [[رده:سیرت نبوی]]
    [[رده:اسفند(1400)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۹

    نساء رسول‌الله صلي‌الله‌عليه‌وسلم و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم
    نساء رسول‌الله صلی‌الله‌عليه‌وسلم و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم
    پدیدآوراندمیاطی، عبدالمؤمن بن خلف (نویسنده) سعد، فهمی (محقق)
    عنوان‌های دیگرکتاب نساء رسول‌الله صلي الله عليه و سلم و اولاده و من سالفه من قريش و حلفائهم و غيرهم
    ناشرعالم الکتب
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشر1417ق. = 1997م.
    چاپچاپ دوم
    موضوعمحمد(ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - زنان خاندان نبوت
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏/‎‏د‎‏8‎‏ن‎‏5‎‏ / 26 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf


    برای دیگر کاربردها، نساء (ابهام زدایی) را ببینید.


    نساء رسول‌الله صلی‌الله‌عليه‌وسلم و اولاده و من سالفه من قریش و حلفائهم و غیرهم، تألیف شرف‌الدین عبدالمؤمن بن خلف دمیاطی (613- 705ق)، نسّابه شافعی مذهب مصری، همان‌گونه از نامش پیداست به موضوع همسران رسول‌الله(ص) و فرزندان و دودمان ایشان اختصاص دارد. این اثر با تحقیق فهمی سعد منتشر شده است.

    ساختار

    کتاب مشتمل بر مقدمه محقق و چهار باب است.

    شیوه نویسنده بدین‌ترتیب است که هنگام ذکر روایات گاه بدون واسطه اسناد می‌د‌هد؛ مانند: هذا قول ابن سعد یا قاله ابن سعد، یا ذکر ابن سعد و رواه ابن سعد؛ اما اخباری که نیاز به توثیق بیشتر دارد را معمولاً با «قیل» می‌آورد؛ چراکه او بسیار مشتاق به ارائه خبر صحیح با استناد به مصادری است که می‌شناسد[۱]‏

    گزارش محتوا

    کتاب با ذکر شرح‌حالی از مؤلف و ذکر اساتید و آثار او آغاز شده است.[۲]‏.

    دمیاطی در این اثر سعی در گردآوری سیره ازواج نبی(ص) داشته و توجه ویژه‌ای به فضائل ایشان در محدوده شرع، قرآن کریم و احادیث کرده که ارتباط اجتماعی داخل خانواده را استحکام بخشیده است.[۳]‏.

    شیوه او در این کتاب اعتماد بر مصادر معتبری است که شواهد و قرائنی در موضوع کتاب در آنها آمده و مناقشه و بحث در برخی اخبار ضعیفی است که روایات متعددی در رابطه با آنها ذکر شده است.[۴]‏

    مصدری که نزد دمیاطی اهمیت دارد از آن زبیر بن بکار است، که در هشت جا بسیاری از اخبار ازواج نبی(ص) را از آن نقل می‌کند. در رابطه با سیره از کتب زهری و ابن اسحاق استفاده می‌کند؛ از زهری که از پیشگامان سیره‌نویسی است در سه جا استفاده می‌کند و حال‌آنکه از ابن اسحاق و عروة بن زبیر، که در مغازی و سیره پیشروست، تنها در یک مورد نقل می‌کند. در سنن نیز از بخاری و مسلم و مالک استفاده می‌کند. او اگرچه از بلاذری تنها یکجا نقل می‌کند، اما تشابهات فراوانی بین معلومات دمیاطی و اطلاعاتی که بلاذری در بخش خاصی از سیره نبوی کتاب انساب الاشراف آورده، وجود دارد. از کتاب «التلقیح» ابن جوزی نیز اطلاعاتی را در رابطه با ازواج نبی(ص) در چهار جای کتاب نقل می‌کند.[۵]

    عبدالمؤمن‏ بنا دارد که شمایل نساء نبی(ص) و اسلاف ایشان را در ضمن اسلوبی علمی اظهار کند؛ همچنان‌که سعی در ثبت اصول تشریعی خانواده پیامبر(ص) دارد؛ البته با پرهیز از برجسته کردن توانایی جنسی که کتاب السیره به آن اشاره کرده و در ذکر دلایل ازدواج به‌وضوح نمایان است.[۶]

    از دیدگاه محقق کتاب، مهم‌ترین اهداف نویسنده در ذکر سیره ازواج نبی(ص) را می‌توان در مواردی چون مردود دانستن ازدواج‌های فاسدی که در زمان جاهلیت رایج بوده است و اصحاب سنن و صحاح مانند بخاری و دارقطنی امتناع از آن کرده‌اند؛ تکریم شهدای اسلام و مردان از صحابه که در دفاع از اسلام به شهادت رسیدند؛ و تحریم ازدواج با دو خواهر در یک‌زمان و تحریم ازدواج با خواهران رضاعی و پسران و دختران آنها، خلاصه نمود.[۷]

    فهمی سعد در انتهای مقدمه‌اش، روایت ابن اسحاق در المغازی و السیر و روایة ابن سعد در الطبقات الکبری را با هم و همچنین روایت زبیر بن بکار از کتاب المنتخب من کتاب الزواج النبی(ص) و روایت دمیاطی را با یکدیگر در تعداد و اسامی همسران پیامبر(ص) مقایسه کرده است.[۸]

    در این اثر سه باب از کتاب به اسامی همسران پیامبر اختصاص یافته است. اسامی همسرانی که مورخین بر آنها اتفاق‌نظر دارند در باب اول آمده است[۹] همسرانی که پیامبر با آنها ازدواج کرده اما بیماری، مرگ و طلاق مانع از تشکیل زندگی شده در باب دوم [۱۰]و همسرانی که پیامبر تنها خطبه خوانده است اما با آنها ازدواج نکرده را در سومین باب ذکر کرده است؛ و در هر سه باب اختلاف‌نظر بین مورخین و صاحبان آثار را در موضوع موردبحث، بیان می‌کند[۱۱].

    باب چهارم کتاب نیز به دودمان و تبار همسران پیامبر اختصاص دارد.[۱۲]

    وضعیت کتاب

    اختلاف نسخ، ارجاع به دیگر منابع و توضیحات مفیدی در پاورقی‌های کتاب ذکر شده است.

    فهارس آیات، اخبار نبوی، اعلام و اقوام، اماکن و جای‌ها، مغازی و ایام، کتب ذکر شده در متن و موضوعات کتاب در انتهای آن ذکر شده است.

    پانویس

    1. ↑ ر.ک: مقدمه، ص7
    2. ↑ ر.ک: همان، ص6-5
    3. ↑ ر.ک: همان، ص6
    4. ↑ ر.ک: همان، ص7
    5. ↑ ر.ک: همان
    6. ↑ ر.ک: همان
    7. ↑ ر.ک: همان، ص10
    8. ↑ ر.ک: همان، ص15-14
    9. ↑ ر.ک: متن کتاب، ص83-29
    10. ↑ ر.ک: همان، ص110-87
    11. ↑ ر.ک: همان، ص120-110
    12. ↑ ر.ک: همان، ص146-121

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=نساء_رسول‌الله_صلی‌الله‌عليه‌وسلم_و_اولاده_و_من_سالفه_من_قریش_و_حلفائهم_و_غیرهم&oldid=723987»