مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری
| مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انصاری، عبدالله بن محمد (نویسنده) مولایی، محمدسرور (مصحح) |
| ناشر | توس |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1377ش. |
| چاپ | چاپ دوم |
| شابک | 964-315-408-4 |
| موضوع | تصوف - متون قدیمی تا قرن 14
اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 نثر فارسی - قرن 5ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف8ر5 / 282/6 BP |
مجموعه رسائل فارسی خواجه عبد الله انصاری، نوشته‌ها و آثار ابواسماعيل، عبدالله بن ابى‌منصور انصارى )۳۹8 ق-۴۸۱ق) معروف به پير هرات، مفسر، محدث، فقیه، از عالمان نام‌آور شريعت و پيران سلوک عرفانی است که به دست محمد سرور مولایی در دو جلد گردآوری، تصحیح و نسخه شناسی شده اند. این کتاب مقارن با زادروز و سال جهانی بزرگداشت خواجه به بازار نشر عرضه شده بوده است.[۱]
مصحح پیشگفتار مبسوطی را که حاوی نقد و بررسی آثار فارسی پیر هرات و جایگاه او در تحول نثر فارسی و ساختمان و محتوای رسائل او می‌شود، نگاشته است. وی در آغاز مأخذ نسخه‌هایی را که از آن‌ها بهره برده به این شرح ارائه داده است: مجموعۀ کتابخانه مراد ملا در ترکیه،[۲]مجموعۀ کتابخانه شهید علی پاشا، مجموعه ای متعلق به کتابخانه بمبئی [۳] سپس، در آغاز نسخه‌شناسی آثار فارسی پیر هرات به خواننده گوشزد می کند که برخی از آثار فارسی منسوب به خواجه را نمی‌توان کتاب یا رسالۀ مستقلی به شمار آورد بلکه، گردآوری‌هایی است که دوست‌داران پیر هرات از روی آثارش فراهم آورده‌اند به گونه‌ای که بندهای تکراری در بسیاری از آن‌ها مشاهده می‌شود که گاه با افزایش‌ها و کاستی‌هایی نیز همراه است و در پاره‌ای موارد به سبب همسان‌سازی با زبان دوره کاتبان، واژگان، تعبیرات و جمله‌های آن‌ها نیز دچار دگرگونی گشته است. مصحح بر این باور است که این موارد بویژه در مناجات‌ها، مواجید و کلمات قصار او بیشتر دیده می‌شود و این ذوقیات ضمن اینکه کار تصحیح آثار را دشوار کرده است، در نسبت دادنشان به خواجه تردید روا می‌دارد. محمد سرور مولایی در ادامه به معرفی مآخذ نسخه ها به گونۀ مبسوط می‌پردازد.[۴]
محمد سرور مولایی درباره سبک نویسندگی خواجه از قول بزرگان ادب فارسی چنین توضیح می‌دهد که ظاهرا خواجه عبدالله انصاری نخستین نویسنده‌ای است که نثر فارسی را در بیان شعری با تمام مشخصات و تکلفات آن به کار برده است.[۵] مصحح سپس توضیح مبسوطی در مواضع سجع و قرینه در رسائل پیر هرات نوشته و کاربرد سجع را در مناجات‌ها، شطح‌ها، کلمات قصار و پند و حکمت‌ها، وصف‌ها، توضیح می‌دهد. همچنین، کاربرد شعر را در نثر مسجع خواجه توصیف می‌کند. وی سپس به ساختمان و محتوای رسائل پیر هرات می‌پردازد و در بارۀ تک تک آن‌ها توضیحات بسیاری را با بهره گیری از متن آثار ارائه می‌کند.[۶]
پانویس
منابع مقاله
- پیشگفتار مصحح