قطب شیرازی، عبدالله: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۳: خط ۱۳:
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
| data-type="authorfatherName" |محيى‌الدين كوشكنارى لارى
| data-type="authorfatherName" |محیى‌الدین كوشكنارى لارى
|-
|-
|متولد  
|متولد  
خط ۱۹: خط ۱۹:
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |
| data-type="authorBirthPlace" |خُنج
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
| data-type="authorDeathDate" |
| data-type="authorDeathDate" |حدود سال 901ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |[[زيدالدين جعفر خوافى خراسانى]]
| data-type="authorTeachers" |[[زيدالدين جعفر خوافى خراسانى|زیدالدین جعفر خوافى خراسانى]]
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |[[منتخب مکاتيب قطب]]  
| data-type="authorWritings" |[[منتخب مکاتيب قطب|منتخب مکاتیب قطب]]  


[[مکاتیب (عبدالله قطب)]]  
[[مکاتیب (عبدالله قطب)]]  
خط ۳۷: خط ۳۷:
</div>
</div>


'''عبدالله قطب بن محيى'''، از معدود نويسندگان عارف قرن نهم مى‌باشد كه نامش در تذكره‌ها نيامده است. شخصيت، آثار و اقدامات قطب با همه اهميتى كه در تحولات فكرى ايالت فارس دارد، تاكنون ناشناخته مانده است؛ هرچند، مورّخان هم‌عصر او و از آن جمله، روزبهان خنجى در «عالم‌آراى امينى» و مصلح‌الدين لارى در «مرآة الادوار و مرقاة الاخبار» او را از بزرگان و مشاهير فارس دانسته‌اند.
'''عبدالله قطب بن محیى''' (زنده بین سالهای 838 تا 901ق)، متكلم، عارف، فيلسوف و ايرانى، از معدود نویسندگان عارف قرن نهم مى‌باشد كه نامش در تذكره‌ها نیامده است. شخصیت، آثار و اقدامات قطب با همه اهمیتى كه در تحولات فكرى ایالت فارس دارد، تاكنون ناشناخته مانده است؛ هرچند، مورّخان هم‌عصر او و از آن جمله، [[فضل‌الله بن روزبهان|روزبهان خنجى]] در «[[تاریخ عالم آرای امینی: شرح حکمرانی سلاطین آق قویونلو و ظهور صفویان|عالم‌آراى امینى]]» و [[مصلح‌الدین لارى]] در «[[مرآة الادوار و مرقاة الاخبار]]» او را از بزرگان و مشاهیر فارس دانسته‌اند.


== ولادت و وفات ==
== ولادت و وفات ==
تاريخ تولد و وفات او بر ما معلوم نيست، اما با توجه به شواهد موجود مى‌توان گفت كه قطب بن محيى بين سال‌هاى 838 تا 909ق مى‌زيسته است و فرزند محيى‌الدين كوشكنارى لارى و استاد حكيم معروف ملا [[دوانی، محمد بن اسعد|جلال‌الدين دوانى]] (830 - 918ق) بوده است.
تاریخ تولد و وفات او بر ما معلوم نیست، اما با توجه به شواهد موجود مى‌توان گفت كه قطب بن محیى بین سال‌هاى 838 تا 901ق مى‌زیسته است و فرزند محیى‌الدین كوشكنارى لارى و استاد حكیم معروف ملا [[دوانی، محمد بن اسعد|جلال‌الدین دوانى]] (830 - 918ق) بوده است.


قطب شاگرد شيخ [[زيدالدين جعفر خوافى خراسانى]] بوده و نسب او با چندين واسطه به عارف بزرگ [[ابى‌النجيب سهروردى]] مى‌رسد و از نواده‌هاى [[سعد بن عباده خزرجى انصارى]] مى‌باشد.
قطب شاگرد شیخ [[زيدالدين جعفر خوافى خراسانى|زیدالدین جعفر خوافى خراسانى]] بوده و نسب او با چندین واسطه به عارف بزرگ [[ابى‌النجيب سهروردى|ابى‌النجیب سهروردى]] مى‌رسد و از نواده‌هاى [[سعد بن عباده خزرجى انصارى]] مى‌باشد.


از ابتداى زندگى قطب اطلاع اندكى در دست است. او در يكى از نامه‌هاى خود اشاره‌اى كوتاه به مهاجرت خود از خُنج نموده است. خنج در قرن هشتم و نهم قمرى يكى از پايگاه‌هاى مهم فكرى و تربيت علما و انديشمندان بوده است. در نيمه دوم قرن نهم قمرى ظهور طبقه‌اى از علما، از مهاجرين نواحى ساحل خليج فارس و از منطقه‌اى به نام كوشكنار به رهبرى عبدالله قطب بن محيى در خنج، شرايط ويژه‌اى را به وجود آورد.
از ابتداى زندگى قطب اطلاع اندكى در دست است. او در یكى از نامه‌هاى خود اشاره‌اى كوتاه به مهاجرت خود از خُنج نموده است. خنج در قرن هشتم و نهم قمرى یكى از پایگاه‌هاى مهم فكرى و تربیت علما و اندیشمندان بوده است. در نیمه دوم قرن نهم قمرى ظهور طبقه‌اى از علما، از مهاجرین نواحى ساحل خلیج فارس و از منطقه‌اى به نام كوشكنار به رهبرى عبدالله قطب بن محیى در خنج، شرایط ویژه‌اى را به وجود آورد.


پس از مدتى و بنا به دلايلى، ادامه زندگى براى او در آنجا ميسر نبود و ناگزير به جهرم، سپس شيراز و اخوان‌آباد هجرت نمود.
پس از مدتى و بنا به دلایلى، ادامه زندگى براى او در آنجا میسر نبود و ناگزیر به جهرم، سپس شیراز و اخوان‌آباد هجرت نمود.


وى يكى از معدود رهبران فكرى و دينى است كه با روش مخصوص به خود و از طريق نگارش انبوه مكاتبات اخلاقى - علمى به رهبرى و اداره اجتماع اقدام نموده است. از سوى ديگر مبلغين او در نواحى مختلف فارس و ساحل خليج فارس پراكنده مى‌شدند و به تبليغ ايده‌هاى رهبر خود مى‌پرداختند.
وى یكى از معدود رهبران فكرى و دینى است كه با روش مخصوص به خود و از طریق نگارش انبوه مكاتبات اخلاقى - علمى به رهبرى و اداره اجتماع اقدام نموده است. از سوى دیگر مبلغین او در نواحى مختلف فارس و ساحل خلیج فارس پراكنده مى‌شدند و به تبلیغ ایده‌هاى رهبر خود مى‌پرداختند.


محتواى برخى از مكاتبات او نشان از چرخش وى در تمايلات مذهبى دارد و نيز بيانگر نزدیکى انديشه او به تفكرات شيعى است. آيا او نيز همچون انديشمند بزرگِ معاصرش، ملا جلال‌الدين دوانى در پايان عمر خود، گرايش‌هاى شيعى پيدا نموده است. در تفكر مذهبى قطب و پيروانش، احترام و ارادت بسيار به ائمه اطهار(ع) ديده مى‌شود و محتواى مكتوبات او نيز كه مستفاد از روايات اهل‌بيت است، نشان از نزدیکى تفكرات مذهبى و سياسى او به انديشه‌هاى شيعى دارد. شايد او نيز مانند دوانى در اوايل عمر، سنى‌مذهب بوده، ولى بعدها به مذهب شيعه اماميه پيوسته است. برآورد دقيق و منطقى اين برداشت به مطالعه و تحقيق بيشتر و عميق‌ترى نيازمند است؛ با توجه به اينكه امكان دارد او در موضع تقيّه بوده است.
محتواى برخى از مكاتبات او نشان از چرخش وى در تمایلات مذهبى دارد و نیز بیانگر نزدیکى اندیشه او به تفكرات شیعى است. آیا او نیز همچون اندیشمند بزرگِ معاصرش، ملا جلال‌الدین دوانى در پایان عمر خود، گرایش‌هاى شیعى پیدا نموده است. در تفكر مذهبى قطب و پیروانش، احترام و ارادت بسیار به ائمه اطهار(ع) دیده مى‌شود و محتواى مكتوبات او نیز كه مستفاد از روایات اهل‌بیت است، نشان از نزدیکى تفكرات مذهبى و سیاسى او به اندیشه‌هاى شیعى دارد. شاید او نیز مانند دوانى در اوایل عمر، سنى‌مذهب بوده، ولى بعدها به مذهب شیعه امامیه پیوسته است. برآورد دقیق و منطقى این برداشت به مطالعه و تحقیق بیشتر و عمیق‌ترى نیازمند است؛ با توجه به اینكه امكان دارد او در موضع تقیّه بوده است.


به‌هرحال، قطب سال‌هاى پايانى عمر خود را در شهرى كه با درايت و مديريت خود ساخته شده بود بسربرد و به تربيت شاگردان بسيارى پرداخت كه به او اعتقاد و ايمان كامل داشتند و با حمايت جدى و پيگيرانه او، اين شهر از رونق و اعتبار خاصى در فارس برخوردار شد و در حيات بنيان‌گذارش به «قطب‌آباد» شهرت يافت. هدف اصلى او به وجود آوردن مدينه فاضله‌اى بود كه در آن، شهروندانش شرايط لازم براى رسيدن به كمال را تجربه كنند. او با همكارى و همدلى يارانش موفق به اجراى اهداف خود شد و حداقل در حياتش شاهد به ثمر نشستنِ آرزوهايش بود، هرچند به گونه محدود.
به‌هرحال، قطب سال‌هاى پایانى عمر خود را در شهرى كه با درایت و مدیریت خود ساخته شده بود بسربرد و به تربیت شاگردان بسیارى پرداخت كه به او اعتقاد و ایمان كامل داشتند و با حمایت جدى و پیگیرانه او، این شهر از رونق و اعتبار خاصى در فارس برخوردار شد و در حیات بنیان‌گذارش به «قطب‌آباد» شهرت یافت. هدف اصلى او به وجود آوردن مدینه فاضله‌اى بود كه در آن، شهروندانش شرایط لازم براى رسیدن به كمال را تجربه كنند. او با همكارى و همدلى یارانش موفق به اجراى اهداف خود شد و حداقل در حیاتش شاهد به ثمر نشستنِ آرزوهایش بود، هرچند به گونه محدود.


تذكر اين نكته مناسب است كه صاحب مكاتيب، گذشته از مقام حكمت و عرفان در شعر و ادب نيز جايگاه عالى داشته و يكى از ادباى كم‌نظير در خطه فارس بوده است. همچنين وى اشعار بسيارى را سروده و يكى از شعراى بزرگ شيراز به شمار مى‌رفته و ديوان اشعارى از او به جا مانده است. بسيارى از اشعارى كه در مكاتيب وى آمده از خود او مى‌باشد.
تذكر این نكته مناسب است كه صاحب مكاتیب، گذشته از مقام حكمت و عرفان در شعر و ادب نیز جایگاه عالى داشته و یكى از ادباى كم‌نظیر در خطه فارس بوده است. همچنین وى اشعار بسیارى را سروده و یكى از شعراى بزرگ شیراز به شمار مى‌رفته و دیوان اشعارى از او به جا مانده است. بسیارى از اشعارى كه در مكاتیب وى آمده از خود او مى‌باشد.


قطب اساس سلوك و سير عملى را خردورزى و دانش منوّر به نور وحى مى‌داند. عبدالله قطب شاگردان و مريدان خود را به كسب و كار و تلاش، تحصيل علم، سير و سلوك و رياضات شرعى، سعى در اصلاح امور اجتماع مسلمين، حضور مثبت و پويا در جامعه و احياى سنّت نبوى(ص) دعوت كرده و در اين رابطه راه‌كارهاى عملى ارائه داده است.
قطب اساس سلوک و سیر عملى را خردورزى و دانش منوّر به نور وحى مى‌داند. عبدالله قطب شاگردان و مریدان خود را به كسب و كار و تلاش، تحصیل علم، سیر و سلوک و ریاضات شرعى، سعى در اصلاح امور اجتماع مسلمین، حضور مثبت و پویا در جامعه و احیاى سنّت نبوى(ص) دعوت كرده و در این رابطه راه‌كارهاى عملى ارائه داده است.


قطب، عمرش را صرف تهذيب و تصفيه اخلاقى و رشد علمى و عقلانى افراد جامعه خويش نموده و با بدعت‌هاى صوفى‌نمايانِ كج‌فهم كه احياناً انزواطلبى منفى، بى‌تفاوتى نسبت به امور سياسى مسلمين را رويه خود كرده بودند، به‌شدت مخالف بوده و با آنها برخورد مى‌كرده است. به‌هرحال، عبدالله قطب، عارفى راستين بود كه اصلاح و تهذيب و رشد عقلانى جامعه مسلمين و تشكيل مدينه فاضله نبوى(ص) را وجهه همت خود قرار داده بود.
قطب، عمرش را صرف تهذیب و تصفیه اخلاقى و رشد علمى و عقلانى افراد جامعه خویش نموده و با بدعت‌هاى صوفى‌نمایانِ كج‌فهم كه احیاناً انزواطلبى منفى، بى‌تفاوتى نسبت به امور سیاسى مسلمین را رویه خود كرده بودند، به‌شدت مخالف بوده و با آنها برخورد مى‌كرده است. به‌هرحال، عبدالله قطب، عارفى راستین بود كه اصلاح و تهذیب و رشد عقلانى جامعه مسلمین و تشكیل مدینه فاضله نبوى(ص) را وجهه همت خود قرار داده بود.


مهم‌ترين اثر او «مكاتيب» است.
== آثار ==
مهم‌ترین اثر او «مكاتیب» است.


== منابع مقاله ==
# [https://www.cgie.org.ir/fa/news/142199/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A8-%D9%82%D8%B7%D8%A8-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D8%AD%DB%8C%DB%8C ر.ک.مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]
# [http://gotbadin.blogfa.com/post/80 وبلاگ قطب‌الدین]
{{الگو:فیلسوفان شیعه}}


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[منتخب مکاتيب قطب]]  
[[منتخب مکاتيب قطب]]  


[[مکاتیب (عبدالله قطب)]]  
[[مکاتیب (عبدالله قطب)]]  
[[مکاتیب عبدالله قطب بن محیی]]


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:تیر (1400)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش