فضائح الباطنية: تفاوت میان نسخه‌ها

فضائح الباطنیة
فضائح الباطنیة
پدیدآوران	قطب، محمد علی (محقق) غزالی، محمد بن محمد (نویسنده)
ناشر	المکتبة العصرية
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1422 ق یا 2001 م
چاپ	1
موضوع	اسماعیلیه - دفاعیه‌‏ها و ردیه‌‏ها
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏215‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏غ‎‏4‎‏ف‎‏6‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۴

برای دیگر کاربردها، باطنیه (ابهام زدایی) را ببینید.

فضائح الباطنية از تألیفات ابوحامد غزالى است. این کتاب در زمانى شكل گرفته كه او رياست مدرسۀ نظاميه را بر عهده داشته است.

مؤلف آراء و عقايد اسماعيليان يا همان باطنى‌ها را مورد نقد قرار داده است.ظاهرا علت تألیف كتاب تعداد زياد اسماعيليان و رشد عقايدشان در آن دوره بوده است.او انگيزۀ خود را اين‌گونه بيان مى‌كند«مدتها در ذهن خود داشتم كه كتابى در علم دين بنويسم تا با آن رسم خدمت و شكر نعمت را از خدمت خليفۀ عباسى احمد مستنصر باللّه كرده باشم اما در انتخاب موضوع اين كتاب متحير بودم تا اينكه اوامر شريفۀ مقدسه از جانب ايشان بر اين خادم صادر شد كه كتابى تصنيف كنم در ردّ باطنيه كه مشتمل است بر كشف بدعتهاى آنها و کیفیت حيله و تلبيه ايشان.»^[۱]

اين كتاب مانند ساير كتب مؤلف در اين دوره (تهافات الفلاسفه و...)، بيش از هرچيز از تعصبات او نسبت به افكار خاص و عقايد مطرح در جامعه متأثر و شيوۀ او در نقدهايش جدل و مغالطه است.

ساختار

مطالب كتاب در 10 باب و به شرح زير تنظيم شده‌اند:

مؤلف طى سه مرحله روش نگارش كتاب را توضيح مى‌دهد.او شيوۀ استدلال‌هايش را شيوه‌اى متوسط بين برهان و جدل معرفى كرده و معتقد است در بيان مباحث از ايجاز و اطناب خوددارى و اعتدال را رعايت كرده است.
القاب باطنيه همچون اسماعيليه، قرامطيه، خرميه، قرامطه، خرمدينيّه، سبعيه، بابكيه، معمره، تعليميه و علت نامگذارى آنها.
الف) درجات حيلۀ باطنى‌ها
ب) ع لت رواج عقايد باطل آنها
الف) اثبات اينكه باطنى‌ها در ظاهر رافظى و در باطن كافرند
ب) توضيح آراء و عقايد آنها در رابطه با الهيات، نبوت، امامت، معاد و تكاليف شرعيه
آشكار كردن فساد تاويلات باطنيه و استدلالهايشان به اعداد و حروف
نقد اساسى‌ترين انديشۀ باطنى‌ها كه معتقدند تنها راه كسب معرفت تبعيت از امام معصوم است.
الف) نقد منصوص بودن امام از طرف پيامبر(ص)
ب) نفى وجوب عصمت امام(با استدلال به نفى حاجت به امام)
الف) بيان كفر باطنيه
ب) احكام باطنى‌هايى كه به كفرشان حكم شده

ج)چگونگى قبول توبۀ آنها

د) بيان حيلۀ آنها در عهدها و عقودشان
بيان ادلۀ شرعى و براهين عقلى بر امامت مستظهر باللّه و شرح صفات امام واجب الاطاعة كه عبارتند از شش صفت ذاتى:بلوغ، عقل، حريت، ذكوريت، قريشى بودن و سلامت حواس و بدن؛و چهار صفت اكتسابى:؟
(ابهت و عظمت در بين خلق)، كفايت(مراعات مصالح مردم)، ورع و علم.مؤلف معتقد است همۀ اين صفات در مستظهر باللّه جمع هستند.
الف) بيان وظايف دينى امام:تفكر در امر خلقت، مراعات تقوى، اصلاح خلق، گذراندن عمر در طلب علم و عمل
ب) بيان وظايف عملى امام كه بيش از ده مورد است.

ویژگی‌ها و معايب كتاب

نمود تعصبات و غلبه‌شان بر حقايق:مؤلف گرچه غرض خود را بحث علمى مى‌داند ولى از تعصبات دور نمانده است.
هرچند او باطنى‌ها را سرزنش مى‌كند كه امامانى براى خود برگزيده‌اند كه قائلند معصوم، منصوص از جانب پيامبر(ص) و واجب الاطاعه هستند، اما خود امامت را براى مستظهر باللّه ثابت مى‌كند و قائل مى‌شود اطاعت از او واجب است و همۀ علماى جهان بايد بر واجب الاطاعه بودنش فتوا بدهند.
تاثر شديد از حاكم وقت:همان‌گونه كه مؤلف در مقدمه ذكر مى‌كند هدفش از تأليف كتاب كسب رضايت حاكم وقت(مستظهر باللّه) بوده است نه چيز ديگرى.
دشمنى خاص نسبت به باطنى‌ها:يكى از اهداف اصلى مؤلف مبارزه با باطنى‌گرى است كه شديدا بر آن تأكيد داشته است.همان‌طور كه در كتاب القسطاس المستقيم(شرح مناظره‌اش با يك اسماعيلى)خود را براى فهم صواب و ناصواب علوم از رجوع به امام معصوم بى‌نياز مى‌داند و آيات قرآن را مكفى مى‌شمارد.

شرح و ترجمۀ كتاب

-دافع الباطل و حتف الحناظل، نوشتۀ على بن محمد الوليد الانف القرشى

-ترجمه آلمانى به همراه مقدمه، نوشتۀ گلدزيهر مستشرق آلمانى

-مقالۀ «فضائح الباطنيه»جابر اشال(مجلۀ الكتاب العربى شمارۀ 32 سال 1967)

-مقالۀ «غزالى و اسماعيليان مرورى به فضائح الباطنيه» نوشتۀ محمد جعفر محجوب(مجلۀ ايران نامه سال چهارم 1365)

-مقالۀ «فضائح الباطنيه غزالى و دافع الباطل على بن وليد» نوشتۀ مهدى محقق (دومين بيست گفتار، مؤسسۀ مطالعات اسلامى تهران، سال 1369)

نسخه‌شناسى

-براى اولين‌بار سال 1383ق توسط الدار القوميه بيروت با مقدمه و تحقيق عبدالرحمن بدوى در 236 صفحه به چاپ رسيد.

-سال 1916‌م به زبان آلمانى و سال 1926‌م به زبان اسپانيايى منتشر شد.

-نسخۀ موجود در برنامه:سال 1422ق توسط المكتبة العصرية بيروت، با تحقيق و مقدمۀ مختصرى (در حد زندگى و آثار غزالى) از محمد على قلطب در 205 صفحه نشر يافت.

پانویس

↑ متن کتاب، صفحۀ 12

وابسته‌ها

اسماعيليان در تاريخ

اسماعیلیه از گذشته تا حال

تاريخ الدعوة الإسماعيلية

تاریخ اسماعیلیه

تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه

تاريخ الخلفاء الفاطميين بالغرب القسم الخاص من كتاب عيون الأخبار

اتعاظ الحنفا بأخبار الأئمة الفاطميين الخلفا

فاطمیان در مصر

تاريخ الدولة الفاطمي

تاریخ الدولة الفاطمیة

پژوهشی در یکی از امپراتوریهای اسلامی: تاریخ فاطمیان و منابع آن

تاریخ اسماعیلیان قهستان

تاریخ و عقاید اسماعیلیه

تاریخ اسماعیلیان در ایران در سده‌های 5 - 7 هجری

زمینه‌های پیدایش خلافت فاطمیان

التشيع المصري الفاطمي: اشعاع حي و حضاري: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانساني

تاریخ فاطمیان

فاطمیان و سنتهای تعلیمی و علمی آنان

بنیادهای کیش اسماعیلیان

أربعة كتب إسماعيلية

خوان الإخوان

اسماعیلیون و مغول و خواجه نصیرالدین طوسی

عيد الغدير في عهد الفاطميين

تهافت الفلاسفة

[1] متن کتاب، صفحۀ 12

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR01273J1.jpg|بندانگشتی|فضائح الباطنیة]]
+| تصویر =NUR01273J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =فضائح الباطنیة
-|+ |
+| پدیدآوران =
-|-
+[[قطب، محمد علی]] (محقق)
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|فضائح الباطنیة
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[قطب، محمد علی]] (محقق)
-[[غزالی، محمد بن محمد]] (نويسنده)
+[[غزالی، محمد بن محمد]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏215‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏غ‎‏4‎‏ف‎‏6‎‏
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+اسماعیلیه - دفاعیه‌‏ها و ردیه‌‏ها
-|کد کنگره
+| ناشر =
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏215‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏غ‎‏4‎‏ف‎‏6‎‏
+المکتبة العصرية
-|-
+| مکان نشر =بیروت - لبنان
-|موضوع
+| سال نشر = 1422 ق یا 2001 م
-|data-type='subject'|اسماعیلیه - دفاعیه‏ها و ردیه‏ها
-|-
-|ناشر
-|data-type='publisher'|المکتبة العصرية
-|-
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1422 هـ.ق یا 2001 م
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE1273AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01273AUTOMATIONCODE
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =1
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =01273
+| کتابخوان همراه نور =01273
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+{{کاربردهای دیگر|باطنیه (ابهام زدایی)}}
-==معرفى اجمالى كتاب==
+'''فضائح الباطنية''' از تألیفات [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالى]] است. این کتاب در زمانى شكل گرفته كه او رياست مدرسۀ نظاميه را بر عهده داشته است.
+مؤلف آراء و عقايد اسماعيليان يا همان باطنى‌ها را مورد نقد قرار داده است.ظاهرا علت تألیف كتاب تعداد زياد اسماعيليان و رشد عقايدشان در آن دوره بوده است.او انگيزۀ خود را اين‌گونه بيان مى‌كند«مدتها در ذهن خود داشتم كه كتابى در علم دين بنويسم تا با آن رسم خدمت و شكر نعمت را از خدمت خليفۀ عباسى احمد مستنصر باللّه كرده باشم اما در انتخاب موضوع اين كتاب متحير بودم تا اينكه اوامر شريفۀ مقدسه از جانب ايشان بر اين خادم صادر شد كه كتابى تصنيف كنم در ردّ باطنيه كه مشتمل است بر كشف بدعتهاى آنها و کیفیت حيله و تلبيه ايشان.»<ref>متن کتاب، صفحۀ 12</ref>
-اين اثر كه از نوشته‌هاى ابو حامد غزالى است در زمانى شكل گرفته كه او رياست مدرسۀ نظاميه را بر عهده داشته است.
+اين كتاب مانند ساير كتب مؤلف در اين دوره ([[تهافت الفلاسفة|تهافات الفلاسفه]] و...)، بيش از هرچيز از تعصبات او نسبت به افكار خاص و عقايد مطرح در جامعه متأثر و شيوۀ او در نقدهايش جدل و مغالطه است.
-مولف آراء و عقايد اسماعيليان يا همان باطنى‌ها را مورد نقد قرار داده است.ظاهرا علت تاليف كتاب تعداد زياد اسماعيليان و رشد عقايدشان در آن دوره بوده است.او انگيزۀ خود را اين‌گونه بيان مى‌كند«مدتها در ذهن خود داشتم كه كتابى در علم دين بنويسم تا با آن رسم خدمت و شكر نعمت را از خدمت خليفۀ عباسى احمد مستنصر باللّه كرده باشم اما در انتخاب موضوع اين كتاب متحير بودم تا اينكه اوامر شريفۀ مقدسه از جانب ايشان بر اين خادم صادر شد كه كتابى تصنيف كنم در ردّ باطنيه كه مشتمل است بر كشف بدعتهاى آنها و كيفيت حيله و تلبيهايشان.»[1]
+==ساختار==
+مطالب كتاب در 10 باب و به شرح زير تنظيم شده‌اند:
-اين كتاب مانند ساير كتب مولف در اين دوره(تهافات الفلاسفه و...)،بيش از هرچيز از تعصبات او نسبت به افكار خاص و عقايد مطرح در جامعه متأثر و شيوۀ او در نقدهايش جدل و مغالطه است.
+#مؤلف طى سه مرحله روش نگارش كتاب را توضيح مى‌دهد.او شيوۀ استدلال‌هايش را شيوه‌اى متوسط بين برهان و جدل معرفى كرده و معتقد است در بيان مباحث از ايجاز و اطناب خوددارى و اعتدال را رعايت كرده است.
+#القاب باطنيه همچون اسماعيليه، قرامطيه، خرميه، قرامطه، خرمدينيّه، سبعيه، بابكيه، معمره، تعليميه و علت نامگذارى آنها.
+#الف) درجات حيلۀ باطنى‌ها
+#:ب) ع لت رواج عقايد باطل آنها
+#الف) اثبات اينكه باطنى‌ها در ظاهر رافظى و در باطن كافرند
+#:ب) توضيح آراء و عقايد آنها در رابطه با الهيات، نبوت، امامت، معاد و تكاليف شرعيه
+#آشكار كردن فساد تاويلات باطنيه و استدلالهايشان به اعداد و حروف
+#نقد اساسى‌ترين انديشۀ باطنى‌ها كه معتقدند تنها راه كسب معرفت تبعيت از امام معصوم است.
+#الف) نقد منصوص بودن امام از طرف پيامبر(ص)
+#:ب) نفى وجوب عصمت امام(با استدلال به نفى حاجت به امام)
+#الف) بيان كفر باطنيه
+#:ب) احكام باطنى‌هايى كه به كفرشان حكم شده
+#:ج)چگونگى قبول توبۀ آنها
+#:د) بيان حيلۀ آنها در عهدها و عقودشان
+#بيان ادلۀ شرعى و براهين عقلى بر امامت مستظهر باللّه و شرح صفات امام واجب الاطاعة كه عبارتند از شش صفت ذاتى:بلوغ، عقل، حريت، ذكوريت، قريشى بودن و سلامت حواس و بدن؛و چهار صفت اكتسابى:؟
+#:(ابهت و عظمت در بين خلق)، كفايت(مراعات مصالح مردم)، ورع و علم.مؤلف معتقد است همۀ اين صفات در مستظهر باللّه جمع هستند.
+#الف) بيان وظايف دينى امام:تفكر در امر خلقت، مراعات تقوى، اصلاح خلق، گذراندن عمر در طلب علم و عمل
+#:ب) بيان وظايف عملى امام كه بيش از ده مورد است.
-==ساختار كتاب==
+==ویژگی‌ها و معايب كتاب==
-مطالب كتاب در 10 باب و به شرح زير تنظيم شده‌اند:
+#نمود تعصبات و غلبه‌شان بر حقايق:مؤلف گرچه غرض خود را بحث علمى مى‌داند ولى از تعصبات دور نمانده است.
+#:هرچند او باطنى‌ها را سرزنش مى‌كند كه امامانى براى خود برگزيده‌اند كه قائلند معصوم، منصوص از جانب پيامبر(ص) و واجب الاطاعه هستند، اما خود امامت را براى مستظهر باللّه ثابت مى‌كند و قائل مى‌شود اطاعت از او واجب است و همۀ علماى جهان بايد بر واجب الاطاعه بودنش فتوا بدهند.
+#تاثر شديد از حاكم وقت:همان‌گونه كه مؤلف در مقدمه ذكر مى‌كند هدفش از تأليف كتاب كسب رضايت حاكم وقت(مستظهر باللّه) بوده است نه چيز ديگرى.
+#دشمنى خاص نسبت به باطنى‌ها:يكى از اهداف اصلى مؤلف مبارزه با باطنى‌گرى است كه شديدا بر آن تأكيد داشته است.همان‌طور كه در كتاب القسطاس المستقيم(شرح مناظره‌اش با يك اسماعيلى)خود را براى فهم صواب و ناصواب علوم از رجوع به امام معصوم بى‌نياز مى‌داند و آيات قرآن را مكفى مى‌شمارد.
+==شرح و ترجمۀ كتاب==
--مولف طى سه مرحله روش نگارش كتاب را توضيح مى‌دهد.او شيوۀ استدلال‌هايش را شيوه‌اى متوسط بين برهان و جدل معرفى كرده و معتقد است در بيان مباحث از ايجاز و اطناب خوددارى و اعتدال را رعايت كرده است.
--القاب باطنيه همچون اسماعيليه،قرامطيه،خرميه،قرامطه،خرمدينيّه،سبعيه،بابكيه،معمره، تعليميه و علت نامگذارى آنها.
+-دافع الباطل و حتف الحناظل، نوشتۀ على بن محمد الوليد الانف القرشى
--الف)درجات حيلۀ باطنى‌ها
+-ترجمه آلمانى به همراه مقدمه، نوشتۀ گلدزيهر مستشرق آلمانى
-ب)علت رواج عقايد باطل آنها
+-مقالۀ «فضائح الباطنيه»جابر اشال(مجلۀ الكتاب العربى شمارۀ 32 سال 1967)
--الف)اثبات اينكه باطنى‌ها در ظاهر رافظى و در باطن كافرند
+-مقالۀ «غزالى و اسماعيليان مرورى به فضائح الباطنيه» نوشتۀ محمد جعفر محجوب(مجلۀ ايران نامه سال چهارم 1365)
-ب)توضيح آراء و عقايد آنها در رابطه با الهيات،نبوت،امامت،معاد و تكاليف شرعيه
+-مقالۀ «فضائح الباطنيه غزالى و دافع الباطل على بن وليد» نوشتۀ [[محقق، مهدی|مهدى محقق]] (دومين بيست گفتار، مؤسسۀ مطالعات اسلامى تهران، سال 1369)
--آشكار كردن فساد تاويلات باطنيه و استدلالهايشان به اعداد و حروف
+==نسخه‌شناسى==
--نقد اساسى‌ترين انديشۀ باطنى‌ها كه معتقدند تنها راه كسب معرفت تبعيت از امام معصوم است.
--الف)نقد منصوص بودن امام از طرف پيامبر(ص)
+-براى اولين‌بار سال 1383ق توسط الدار القوميه بيروت با مقدمه و تحقيق عبدالرحمن بدوى در 236 صفحه به چاپ رسيد.
-ب)نفى وجوب عصمت امام(با استدلال به نفى حاجت به امام)
+-سال 1916‌م به زبان آلمانى و سال 1926‌م به زبان اسپانيايى منتشر شد.
--الف)بيان كفر باطنيه
+-نسخۀ موجود در برنامه:سال 1422ق توسط المكتبة العصرية بيروت، با تحقيق و مقدمۀ مختصرى (در حد زندگى و آثار غزالى) از محمد على قلطب در 205 صفحه نشر يافت.
-ب)احكام باطنى‌هايى كه به كفرشان حكم شده
+==پانویس==
+<references/>
-ج)چگونگى قبول توبۀ آنها
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-د)بيان حيلۀ آنها در عهدها و عقودشان
+[[اسماعيليان در تاريخ]]
--بيان ادلۀ شرعى و براهين عقلى بر امامت مستظهر باللّه و شرح صفات امام واجب الاطاعة كه عبارتند از شش صفت ذاتى:بلوغ،عقل،حريت،ذكوريت،قريشى بودن و سلامت حواس و بدن؛و چهار صفت اكتسابى:؟
+[[اسماعیلیه از گذشته تا حال]]
-(ابهت و عظمت در بين خلق)،كفايت(مراعات مصالح مردم)،ورع و علم.مولف معتقد است همۀ اين صفات در مستظهر باللّه جمع هستند.
+[[تاريخ الدعوة الإسماعيلية]]
--الف)بيان وظايف دينى امام:تفكر در امر خلقت،مراعات تقوى،اصلاح خلق،گذراندن عمر در طلب علم و عمل
+[[تاریخ اسماعیلیه]]
-ب)بيان وظايف عملى امام كه بيش از ده مورد است.
+[[تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه]]
-==ويژگيها و معايب كتاب==
+[[تاريخ الخلفاء الفاطميين بالغرب القسم الخاص من كتاب عيون الأخبار]]
+[[اتعاظ الحنفا بأخبار الأئمة الفاطميين الخلفا]]
--نمود تعصبات و غلبه‌شان بر حقايق:مولف گرچه غرض خود را بحث علمى مى‌داند ولى از تعصبات دور نمانده است.
+[[فاطمیان در مصر]]
-هرچند او باطنى‌ها را سرزنش مى‌كند كه امامانى براى خود برگزيده‌اند كه قائلند معصوم،منصوص از جانب پيامبر(ص) و واجب الاطاعه هستند،اما خود امامت را براى مستظهر باللّه ثابت مى‌كند و قائل مى‌شود اطاعت از او واجب است و همۀ علماى جهان بايد بر واجب الاطاعه بودنش فتوا بدهند.
+[[تاريخ الدولة الفاطمي]]
--تاثر شديد از حاكم وقت:همان‌گونه كه مولف در مقدمه ذكر مى‌كند هدفش از تأليف كتاب كسب رضايت حاكم وقت(مستظهر باللّه)بوده است نه چيز ديگرى.
+[[تاریخ الدولة الفاطمیة]]
--دشمنى خاص نسبت به باطنى‌ها:يكى از اهداف اصلى مؤلف مبارزه با باطنى‌گرى است كه شديدا بر آن تأكيد داشته است.همان‌طور كه در كتاب القسطاس المستقيم(شرح مناظره‌اش با يك اسماعيلى)خود را براى فهم صواب و ناصواب علوم از رجوع به امام معصوم بى‌نياز مى‌داند و آيات قرآن را مكفى مى‌شمارد.
+[[پژوهشی در یکی از امپراتوریهای اسلامی:  تاریخ فاطمیان و منابع آن]]
-==شرح و ترجمۀ كتاب==
+[[تاریخ اسماعیلیان قهستان]]
+[[تاریخ و عقاید اسماعیلیه]]
--دافع الباطل و حتف الحناظل،نوشتۀ على بن محمد الوليد الانف القرشى
+[[تاریخ اسماعیلیان در ایران در سده‌های 5 - 7 هجری]]
--ترجمه آلمانى به همراه مقدمه،نوشتۀ گلدزيهر مستشرق آلمانى
+[[زمینه‌های پیدایش خلافت فاطمیان]]
--مقالۀ«فضائح الباطنيه»جابر اشال(مجلۀ الكتاب العربى شمارۀ 32 سال 1967)
+[[التشيع المصري الفاطمي: اشعاع حي و حضاري: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانساني]]
--مقالۀ«غزالى و اسماعيليان مرورى به فضائح الباطنيه»نوشتۀ محمد جعفر محجوب(مجلۀ ايران نامه سال چهارم 1365)
+[[تاریخ فاطمیان]]
--مقالۀ«فضائح الباطنيه غزالى و دافع الباطل على بن وليد»نوشتۀ مهدى محقق(دومين بيست گفتار،مؤسسۀ مطالعات اسلامى تهران،سال 1369)
+[[فاطمیان و سنتهای تعلیمی و علمی آنان]]
-==نسخه‌شناسى==
+[[بنیادهای کیش اسماعیلیان]]
+[[أربعة كتب إسماعيلية]]
--براى اولين‌بار سال 1383 ق توسط الدار القوميه بيروت با مقدمه و تحقيق عبد الرحمن بدوى در 236 صفحه به چاپ رسيد.
+[[خوان الإخوان]]
--سال 1916 م به زبان آلمانى و سال 1926 م به زبان اسپانيايى منتشر شد.
+[[اسماعیلیون و مغول و خواجه نصیرالدین طوسی]]
--نسخۀ موجود در برنامه:سال 1422 ق توسط المكتبة العصرية بيروت،با تحقيق و مقدمۀ مختصرى (در حد زندگى و آثار غزالى)از محمد على قلطب در 205 صفحه نشر يافت.
+[[عيد الغدير في عهد الفاطميين]]
-[1]-صفحۀ 12
+[[تهافت الفلاسفة]]
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/10816 مطالعه کتاب فضائح الباطنیة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 [[رده:کلام و عقاید]]
 [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]