عکس مه رویان، خیال عارفان (مفهوم شناسی خیال در آرای مولانا)

عکس مه رویان، خیال عارفان (مفهوم شناسی خیال در آرای مولانا)
پدیدآوران	بلخاري قهي، حسن (نویسنده)
ناشر	فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1387ش.
چاپ	يکم
موضوع	مولوی، جلال‌الدين محمد بن محمد، 604 - 672ق. - نقد و تفسير مولوی، جلال‌الدين محمد بن محمد، 604 - 672ق. - عرفان تخيل (فلسفه) عالم خيال
زبان	فارسی
کد کنگره	‏PIR 5307/ت۳ب۸

عکس مه رویان، خیال عارفان (مفهوم شناسی خیال در آرای مولانا) تألیف حسن بلخاری، این کتاب، به بررسی مفهوم خیال از دیدگاه فلاسفۀ یونانی، عرفا و حکمای اسلامی به خصوص مولانا پرداخته و مشتمل بر سه بخش ذیل است:

در بخش اول، تبارشناسی اصطلاح خیال در قرآن و احادیث که به عنوان اصلی‌ترین منابع مفهوم شناسی واژه‌هادر تمدن اسلامی محسوب می‌شود و همچنین خیال در فلسفه یونانی از جمله آرای افلاطون و ارسطو و در نهایت خیال در حکمت اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این بخش، بیش از همه، اندیشه‌های ابواسحاق کندی، به عنوان اولین فیلسوف مسلمان تا ابداعات فارابی در مورد خیال، و تمایز خیال و تخیل در آرای ابن سینا، و بنیانگذاری مفهوم عالم مثال یا خیال منفصل در حکمة الاشراق شیخ شهاب‌الدین سهروردی، و تخیل خلاق ابن عربی مورد بحث و مداقه قرار گرفته است. البته این مباحث به طور گذرا و به عنوان مقدمه برای ورود به عرصه آرای مولانا دربارۀ خیال محسوب می‌شود.

بخش دوم، شامل نقد روش شناختی تفاسیر نوشته شده برآرای مولاناست؛ تفاسیری که به گفته نگارنده تقریبا به صورت کامل تحت تأثیر اندیشه‌های ابن عربی و پیروانش تألیف شده است. مؤلف می‌گوید تاریخ نه تنها از متابعت یا تأثیر پذیری مولانا از ابن عربی سخن نمی‌گوید، بلکه حتی برخی قرائن نشان می‌دهد مولانا نسبت به آرای ابن عربی نوعی بی‌تفاوتی عامدانه از خود بروز می‌داده است و بعد می‌پرسد که تفسیر آرای مولانا با استناد به آرای ابن عربی چه وجهی از اعتبار دارد؟ و از مفسران مثنوی می‌خواهد که باید به این پرسش پاسخ گویند.

بخش سوم، با تأمل در زندگی مولانا، رویکرد وی به فلسفه و فلاسفه را مورد بحث قرار داده است. در ادامه، طی دو فصل، ابتدا در ساحت قوای ادراکه و نیز به عنوان عالمی از مراتب عالم، و سپس خیال عارفان که آیینه اسمای جمال و جلال الهی یا به تعبیر مولانا عکس مه رویان بستان حقایق قدسی است در کنار ولایت تکوینی اولیای حق، مورد بحث و تحقیق قرار گرفته است.

فهرست منابع هر بخش در پایان همان بخش و در پایان نمایه اعلام و اصطلاحات تدوین و چاپ شده است.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.