۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
عوائد الأيام في بيان قواعد الأحكام و مهمات مسائل الحلال و الحرام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۱ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۳:۰۹
، ۱۱ مهٔ ۲۰۱۸←ويژگى‌هاى كتاب
(لینک درون متنی) |
|||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
#طرح مباحث متنوع. | |||
#ابتكارات مؤلف در جهات مختلف، اعم از طرح مباحث و شكل استنباط احكام و مباحثى كه امروزه مورد نياز فقيهان آينده‌نگر مى‌باشد. | |||
#:در اين كتاب، موضوعات و مباحثى كه در تأليفات پيش از آن و برخى از آنها در تأليفات پس از آن نيز مستقلا بحث نشده‌اند، مطرح گرديده است. يكى از اين مباحث كه مهم‌ترين آنها نيز مى‌باشد، طرح مبحث ولايت فقيه است كه براى اولين بار در اين كتاب، به صورت مستقل، موضوعات و مباحث خاصى در رابطه با آن گردآورى شده و در آن، با استناد به ادله‌ى عقلى و نقلى تمام اختيارات حكومت پيامبر اكرم(ص) و امامان معصوم(ع) را براى ولى فقيه اثبات نموده است. | |||
#:مؤلف، در بحث ولايت فقيه مى‌نويسد: «فإن من البديهيات التي يفهمها كل عامي و عالم و يحكم بها، أنّه إذا قال نبي لأحد عند مسافرته أو وفاته، فلان وارثي و مثلي و بمنزلتي و خليفتي و أميني و حجتي و الحاكم من قبلي عليكم و المرجع لكم في جميع حوادثكم و بيده مجاري أموركم و أحكامكم و هو الكافل لرعيتي، أنّ له كل ما كان لذلك النبي في أمور الرعيّة و ما يتعلق بأمّته، بحيث لا يشك فيه أحد و يتبادر منه ذلك كيف لا؟ مع أن أكثر النصوص الواردة في حق الأوصياء المعصومين المستدل بها في مقامات إثبات الولاية و الإمامة المتضمنين لولاية جميع ما للنبي فيه الولاية ليس متضمنا لأكثر من ذلك.»<ref>صفحه 537</ref> | |||
#طرح مباحثى كه براى استنباط احكام ضرورى است. | |||
#تتبع وسيع در آيات قرآن كريم و احاديث شريفه‌ى اهل بيت(ع) همراه با استقراى تام اقوال فقهاى متقدمين و متأخرين و استفاده از آراى ادبا و مفسرين بزرگ و حفظ امانت و دقت در نقل كلمات آنان و دقت در نصوص و آرا. | |||
#ترتيب زيباى مباحث با عنوان عائدة، دقت در استفاده از تعابير صحيح، رعايت ايجاز و اختصار، قلم رسا و متن روان. | |||
===نوآورى‌هاى مؤلف=== | |||
نوآورى‌هاى مؤلف | |||
اغلب مباحث اين كتاب، از نوآورى‌هاى مؤلف است كه پيش از آن در هيچ اثرى يافت نمى‌شود؛ از اين رو اطلاع از مطالب و مباحث اين اثر، به‌خصوص عائده‌ى ولايت فقيه آن، براى دانشوران و محققان ضرورى مى‌نمايد. اشتغالات [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقى]] به امور اجتماعى و سياسى و توجه ظاهرى فتحعلى شاه قاجار به نظريات او، موجب تلاش وى در طرح مباحث جديد فقهى به‌گونه‌اى كه راه‌گشاى اداره‌ى زندگى مردم باشد، گرديد تا جايى كه در تاريخ فقه شيعه او را عالمى روشن‌فكر و فقيهى مبتكر كه شهامت خرق سنت‌هاى غلط و عدم تبعيت كوركورانه از آراى گذشتگان را داشته، دانسته‌اند. | اغلب مباحث اين كتاب، از نوآورى‌هاى مؤلف است كه پيش از آن در هيچ اثرى يافت نمى‌شود؛ از اين رو اطلاع از مطالب و مباحث اين اثر، به‌خصوص عائده‌ى ولايت فقيه آن، براى دانشوران و محققان ضرورى مى‌نمايد. اشتغالات [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقى]] به امور اجتماعى و سياسى و توجه ظاهرى فتحعلى شاه قاجار به نظريات او، موجب تلاش وى در طرح مباحث جديد فقهى به‌گونه‌اى كه راه‌گشاى اداره‌ى زندگى مردم باشد، گرديد تا جايى كه در تاريخ فقه شيعه او را عالمى روشن‌فكر و فقيهى مبتكر كه شهامت خرق سنت‌هاى غلط و عدم تبعيت كوركورانه از آراى گذشتگان را داشته، دانسته‌اند. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۱: | ||
كتاب عوائد الايام، مجموعه‌اى از نظريات جديد اين فقيه دورانديش است كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود: | كتاب عوائد الايام، مجموعه‌اى از نظريات جديد اين فقيه دورانديش است كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود: | ||
#بحث اسراف كه در عائده‌ى شصت و يك، به‌صورت مبسوط و محققانه و واقع‌گرايانه مطرح شده است، در هيچ كتاب فقهى مانند آن، نمى‌توان مشاهده نمود. | |||
#از ابتكارات مؤلف، تقديم اماره بر اصل عمليه است كه با آنكه در آن زمان، مسئله‌ى حكومت و ورود مطرح نبوده، كيفيت اين تقديم به خوبى بيان شده است. | |||
#مرحوم نراقى معتقد است كه اصل در عقود، عدم لزوم است مگر آنچه با دليل استثنا شده است. | |||
#از فتواهاى نادر [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|محقق نراقى]] - كه بدون شك تحت تأثير جنبه‌هاى اخلاقى او نيز بوده - وجوب وفاء به هر وعده است. | |||
#بحث از معناى شرط و احكام شرط ضمن عقد، از مباحث بسيار دقيق كتاب است و در واقع مبحث شروط كتاب [[كتاب المكاسب|مكاسب]] [[شيخ انصارى]] شرح اين قسمت از كتاب عوائد است. | |||
#يكى از مفصل‌ترين مباحث كتاب، بحث از بطلان دليل انسداد و اثبات انفتاح باب علم است كه از صفحه‌ى 356 تا 420 است. اين بخش از كتاب، مناظره‌ى مرحوم نراقى با [[میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن|ميرزاى قمى]] است. [[میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن|ميرزاى قمى]]، طى نامه‌اى به زبان فارسى، نظر [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|محقق نراقى]] را درباره‌ى انسداد سؤال كرده است و نراقى در پاسخ او نامه‌ى بسيار مفصلى نوشته و به تقاضاى برخى از دوستان خود، ترجمه‌ى عربى آن را در كتاب عوائد آورده است. | |||
#يكى از نظريات بسيار جالب نراقى در اين كتاب آن است كه مى‌گويد: اصل، بر حجيت تمام رواياتى است كه به دست ما رسيده است مگر آنچه دليل بر حجيت آن نداشته باشيم.<ref>ص 475 و 476 عوائد الايام</ref> | |||
===علائم اختصارى كتاب=== | |||
علائم اختصارى كتاب | |||
در اين كتاب بعضى از بزرگان با رمز و كنايه ياد شده‌اند به شرح زير: | در اين كتاب بعضى از بزرگان با رمز و كنايه ياد شده‌اند به شرح زير: | ||
#سيدنا الأستاذ، سيد الأستاذ، بعض سادة مشايخنا كه مراد، سيد محمد مهدى بحر العلوم(م 1212ق،) است. | |||
#بعض مشايخ الوالد، بعض مشايخنا المحققين كه مراد، محقق بهبهانى است. | |||
#بعض مشايخنا، بعض مشايخنا المعاصرين كه مراد، [[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سيد على طباطبايى]](م 1231ق،) صاحب [[رياض المسائل في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|رياض المسائل]] است. | |||
تاريخ انتشار | ===تاريخ انتشار=== | ||
مجموع كتاب عوائد الايام و بعضى از قسمت‌هاى آن، در زمان‌هاى متفاوتى مكررا چاپ شده‌اند: اولين بار، مجموع كتاب، در سال 1266ق، با حواشى [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم انصارى]] و بار ديگر در سال 1312 چاپ شده است. | مجموع كتاب عوائد الايام و بعضى از قسمت‌هاى آن، در زمان‌هاى متفاوتى مكررا چاپ شده‌اند: اولين بار، مجموع كتاب، در سال 1266ق، با حواشى [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم انصارى]] و بار ديگر در سال 1312 چاپ شده است.<ref>الذريعة354/15، مقدمه‌اى بر فقه شيعه 331</ref> | ||
در سال 1410 دو عائده از مطالب كتاب، در ضمن مجموعه‌اى به اسم «ثلاث دراسات» چاپ شده است كه عائده‌ى 19 با عنوان قاعدة نفى العسر و الحرج و عائده‌ى 88 با عنوان تصحيح المشتبه في بيان تصحيح بعض أسماء الرجال مى‌باشند. | در سال 1410 دو عائده از مطالب كتاب، در ضمن مجموعه‌اى به اسم «ثلاث دراسات» چاپ شده است كه عائده‌ى 19 با عنوان قاعدة نفى العسر و الحرج و عائده‌ى 88 با عنوان تصحيح المشتبه في بيان تصحيح بعض أسماء الرجال مى‌باشند. | ||