روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[فردید، احمد]] (مترجم)

| کتابخانۀ دیجیتال نور =31464

'''روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان''' اثر [[کربن، هانری|هانری کربن]](1903-1978م)، کتابی است به زبان فارسی و با موضوع فلسفه و حکمت اسلامی. گزارش و ترجمه این کتاب را [[فردید، احمد|احمد فردید]] و [[گلشن، عبدالحمید|عبدالحسین گلشن]] انجام داده‌اند.

[[اعوانی، غلامرضا|غلامرضا اعوانی]] در مقدمه‌اش بر کتاب از علت چاپ این کتاب و برخی کتاب‌های دیگر کربن به مناسب صدمین سال تولد او یاد می‌کند و از شخصیت و گرایش علمی کربن و تأثیر او در انتقال افکار شیعی به غربیان سخن می‌گوید. وی همچنین ترجمه این کتاب به دست دکتر فردید و عبدالحمید گلشن را نقطه قوتی برای آن به شمار می‌آورد.<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص3-4</ref>

[[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] تعبیرات «حکمت مشرقیه» و «حکمت مشارقه» و «حکمت اشراق» را به‌تناوب به کار مى‌برد. از طرف دیگر، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا]] نیز قصد تدوین حکمة المشرقیه‌اى داشته که ناتمام مانده است؛ و این خود، مطلبى است که هرکس به تحقیق در سیر افکار فلسفى در ایران پرداخته، به نحوى نظر دقت او بدان جلب گردیده و خواسته است ببیند که آیا در این زمینه، میان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا]] و سهروردى چه رابطه‌اى در کار بوده است؟<ref>همان، ص31</ref>.

دراین‌باره، گواهى صريح خود [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] را که البته از هرگونه شهادت ديگرى موثق‎تر خواهد بود، در دست داریم، وى در یکى از نخستین فصول منطق مطارحات (ذیل صفحه 195 جلد اول آثار [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]]، چاپ این‌جانب) در بحث از این‌که ماهیات بسیط را به حد تعریف نمى‎توان کرد، خواننده را به کراسه‌ها (دفترها) یى مراجعه مى‎دهد که اصل آن‌ها را [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا]] به مشرقیین نسبت داده است و به صورتى پراکنده و ناتمام موجود است. سپس مى‌گوید:

مطلب را صریح‌تر از این، تأکید نمى‎توان کرد. در نظر [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]]، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌سینا]] البته در مقام طرح یک «حکمت مشرقى» بوده، الا این‌که واجد اصل مشرقى و واصل بدان نبوده و بنابراین «کراسه‌ها» ى او بی‌اصل و به هر صورت، ناقص بوده است و اصل مشرقى همان است که از طرف حکماى قدیم ایران و خسروانیان تأسیس یافته بوده است و او چنین نتیجه مى‌گیرد که: براى وقوف به قواعد این حکمت مشرقى، باید پس از تحصیل حکمت بحثى، به‌منظور اکتساب ملکه تهذیب لطایف حکمت الهى از شوائب مباحثات و مجادلات بى‎حاصلى که متأخرین مشائین و متکلمین بر آن افزوده‌اند، به کسى که واجد این قواعد و تابع مؤسسین آن‌ها است و توفیق الهى، او را وارث معنوى حکماى قدیم ایران قرار داده و بنابراین به خود [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] مراجعه کرد. در اینجا، پیوند مقرر میان اصل مشرقى و حکمت اشراق، نیک مشهود است. با بیان کیفیت دقیقى است که بدان این پیوند برقرار گردیده که به قلب دستگاه سهروردى راه توانیم یافت<ref>همان، ص32-35</ref>.

کتاب علاوه بر عنوان مذکور عنوان دیگری با نام روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان (محرک‎های زرتشتی در فلسفه اشراق) نیز دارد.<ref>ر.ک: شناسنامه کتاب، ص2</ref> فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است. پاورقی‌های کتاب با اینکه انگشت‌شمار هستند اما حاوی توضیحات مفیدی می‌باشند. متن اصلی فرانسوی کتاب پس از پایان ترجمه ذکر شده است. [[کربن، هانری|هانری کربن]] در دیباچه از [[احمد فردید]]، [[مصطفی مقربی]]، [[محمد معین]] و آقای لاودن (وابسته مطبوعات سفارت فرانسه) تشکر کرده است.<ref>ر.ک: دیباچه، ص15-16</ref>