رساله در حقیقت و کیفیت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و مسببات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
جز (جایگزینی متن - '�' به '')
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره')
خط ۵۷: خط ۵۷:




مؤلف، بعد از بيان يك مقدمه كوتاه، شروع مى‌كند به طرح مباحث لازم در زمينه موضوع رساله و براى راحتى فهم، آنها را به صورت سؤال و جواب، بيان مى‌نمايد. سؤال اول، در باره موجب وجود واجب الوجود است كه مؤلف پاسخ آن را با تقسيم ادراكات انسان(به حسب مدركات) به سه قسم آغاز مى‌كند و مى‌گويد: مدركات انسان؛ يعنى همه پديده‌هايى كه توسط انسان درك مى‌شوند، يا مادى و محسوسند يا منتزع از ماده ومتخيل و موهوم يا مجرد از ماده؛ از آن‌جا كه هيچ‌يك از اين گروه‌هاى سه‌گانه، قابليت استقلال ندارند، ناچار بايد موجودى باشد كه وجودش بالذات باشد، نه مانند اينها بالغير و همان موجود بالذات است كه پديد آورنده اين موجودات است.
مؤلف، بعد از بيان يك مقدمه كوتاه، شروع مى‌كند به طرح مباحث لازم در زمينه موضوع رساله و براى راحتى فهم، آنها را به صورت سؤال و جواب، بيان مى‌نمايد. سؤال اول، درباره موجب وجود واجب الوجود است كه مؤلف پاسخ آن را با تقسيم ادراكات انسان(به حسب مدركات) به سه قسم آغاز مى‌كند و مى‌گويد: مدركات انسان؛ يعنى همه پديده‌هايى كه توسط انسان درك مى‌شوند، يا مادى و محسوسند يا منتزع از ماده ومتخيل و موهوم يا مجرد از ماده؛ از آن‌جا كه هيچ‌يك از اين گروه‌هاى سه‌گانه، قابليت استقلال ندارند، ناچار بايد موجودى باشد كه وجودش بالذات باشد، نه مانند اينها بالغير و همان موجود بالذات است كه پديد آورنده اين موجودات است.


سؤال دوم، در باره فرق بين وجود واجبى و وجود ممكنات است كه جوابش، بالذات و بى‌نياز از غير بودن وجود واجب و بالغير و نيازمند بودن ممكنات مى‌باشد. سومين سؤال، در باره موجب ايجاد موجودات است كه جوابش عبارت است از ظهور اول حق.
سؤال دوم، درباره فرق بين وجود واجبى و وجود ممكنات است كه جوابش، بالذات و بى‌نياز از غير بودن وجود واجب و بالغير و نيازمند بودن ممكنات مى‌باشد. سومين سؤال، درباره موجب ايجاد موجودات است كه جوابش عبارت است از ظهور اول حق.


از جمله سؤالات مطرح شده، سؤال در باره ماهيت صادر اول است كه مؤلف، در جواب مى‌گويد: آن، موجودى است كه قابليت اول شدن در خلقت را داراست و چيزى نمى‌تواند حائز اين مرتبه گردد غير از عقل كل كه عين دانش است، سپس به همين مناسبت توضيحاتى را راجع به قدر و منزلت عقل ارائه مى‌كند.
از جمله سؤالات مطرح شده، سؤال درباره ماهيت صادر اول است كه مؤلف، در جواب مى‌گويد: آن، موجودى است كه قابليت اول شدن در خلقت را داراست و چيزى نمى‌تواند حائز اين مرتبه گردد غير از عقل كل كه عين دانش است، سپس به همين مناسبت توضيحاتى را راجع به قدر و منزلت عقل ارائه مى‌كند.


[[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، در ادامه سخنى دارد در مورد اينكه چرا خلقت واجب الوجود به صادر اول خاتمه نيافت و ديگر موجودات را نيز خلق كرد و پاسخ مى‌دهد كه عقل اول نيز مانند واجب الوجود ظاهر بالاستقلال نيست، بلكه به واسطه آثار و معلول‌هاى خود ظاهر مى‌گردد، فلذا ناگزير بايد آثارى از او پديد مى‌آمد تا او نيز به مرتبه ظهور برسد.
[[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، در ادامه سخنى دارد در مورد اينكه چرا خلقت واجب الوجود به صادر اول خاتمه نيافت و ديگر موجودات را نيز خلق كرد و پاسخ مى‌دهد كه عقل اول نيز مانند واجب الوجود ظاهر بالاستقلال نيست، بلكه به واسطه آثار و معلول‌هاى خود ظاهر مى‌گردد، فلذا ناگزير بايد آثارى از او پديد مى‌آمد تا او نيز به مرتبه ظهور برسد.


اينكه چه موجوداتى از طريق عقل اول به وجود آمده‌اند، موضوع سؤال ديگرى است كه مؤلف طرح كرده و بدان پاسخ داده؛ سخن، در باره چيستى و چگونگى اولين عنصرى كه به وجود آمده، در همين راستا مى‌باشد. در ذيل همين مسئله، توضيحاتى در مورد اجرام فلكى و چگونگى آنها آمده است.
اينكه چه موجوداتى از طريق عقل اول به وجود آمده‌اند، موضوع سؤال ديگرى است كه مؤلف طرح كرده و بدان پاسخ داده؛ سخن، درباره چيستى و چگونگى اولين عنصرى كه به وجود آمده، در همين راستا مى‌باشد. در ذيل همين مسئله، توضيحاتى در مورد اجرام فلكى و چگونگى آنها آمده است.


اين قسمت، مفصل‌ترين بخش رساله است و حاوى مطالب مهم و قابل توجهى است؛ از جمله، بيان اسامى افلاك نه‌گانه كه عبارتند از: فلك الافلاك، فلك البروج، فلك زحل، فلك مشترى، فلك مريخ، فلك شمس، فلك زهره، فلك عطارد و فلك قمر. بو على، در ادامه به بيان چگونگى تركيب عناصر اربعه و به وجود آمدن مراتب جمادات و حيوانات و ارواح پرداخته و توضيحى اجمالى در مورد قوس نزول و قوس صعود ارائه مى‌نمايد.
اين قسمت، مفصل‌ترين بخش رساله است و حاوى مطالب مهم و قابل توجهى است؛ از جمله، بيان اسامى افلاك نه‌گانه كه عبارتند از: فلك الافلاك، فلك البروج، فلك زحل، فلك مشترى، فلك مريخ، فلك شمس، فلك زهره، فلك عطارد و فلك قمر. بو على، در ادامه به بيان چگونگى تركيب عناصر اربعه و به وجود آمدن مراتب جمادات و حيوانات و ارواح پرداخته و توضيحى اجمالى در مورد قوس نزول و قوس صعود ارائه مى‌نمايد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش