۶٬۵۹۱
ویرایش
دیوان ابن عربی: تفاوت میان نسخه‌ها
←وضعیت کتاب
جز (جایگزینی متن - 'ـ' به '') |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن عربی، محمد بن علی]] ( | [[ابن عربی، محمد بن علی]] (نویسنده) | ||
بسج، احمد حسن (تصحيح و تنظيم) | بسج، احمد حسن (تصحيح و تنظيم) | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 17373 | | کتابخانۀ دیجیتال نور = 17373 | ||
| کد کنگره = PJA 4235 /د9 | | کد کنگره = PJA 4235 /د9 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE10439AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =10439 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
'''دیوان ابن‌عربی'''، از آثار عارف نامی قرن ششم و هفتم، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابوبکر محمد بن عربی حاتمی طایی]]، مشهور به ابن‌عربی (560 -638ق) به زبان عربی است. این کتاب توسط احمد حسن بسج مورد تحقیق و شرح قرار گرفته و منتشر شده است. | '''دیوان ابن‌عربی'''، از آثار عارف نامی قرن ششم و هفتم، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابوبکر محمد بن عربی حاتمی طایی]]، مشهور به ابن‌عربی (560 -638ق) به زبان عربی است. این کتاب توسط احمد حسن بسج مورد تحقیق و شرح قرار گرفته و منتشر شده است. | ||
ابن‌عربی تنها یک نویسنده نیست. او درعین‌حال یک شاعر است و شعر او در ادبیات عربی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. اشعار ابن‌عربی به‌جز در دیوان او و کتاب ترجمان الأشواق، در آثار دیگری مانند فتوحات، فصوص و کتاب‌های دیگر نیز آمده است<ref>کیانی، حسین و میرقادری، فضل‌الله، ص154</ref> | ابن‌عربی تنها یک نویسنده نیست. او درعین‌حال یک شاعر است و شعر او در ادبیات عربی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. اشعار ابن‌عربی به‌جز در دیوان او و کتاب ترجمان الأشواق، در آثار دیگری مانند فتوحات، فصوص و کتاب‌های دیگر نیز آمده است.<ref>کیانی، حسین و میرقادری، فضل‌الله، ص154</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۴: | ||
شارح در مقدمه بسیار کوتاه و یک صفحه‌ای خود، چنین بیان می‌دارد: «تمام تلاش خود را به کار بردم تا هدف شاعر از سرودن قصیده‌هایش را روشن سازم و با کمک گرفتن از خدای بلندمرتبه و تکیه بر فرهنگ‌های اصطلاحات صوفیانه و منابع دیگر در زمینه اصطلاحات صوفیانه قصیده‌ها را شرح و توضیح دهم و همچنین آیات و احادیث و اعلامی را که در اشعار به آن‌ها اشاره شده است، استخراج کردم»<ref>ر.ک: مقدمه، ص3</ref>سپس در سه صفحه به بررسی کوتاهی از زندگی و آثار ابن‌عربی می‌پردازد. شارح تلاش کرده تا دیوان را بر اساس موضوع شعرها تنظیم کند، ولی پراکندگی موضوعات، شارح را بر آن داشته تا در ابتدای هر سروده در عبارتی کوتاه که با «قال» شروع می‌شود، به موضوع اشاره کند. شرح واژگان دشوار، معرفی اعلام و اشاره به تضمین آیه و حدیث از دیگر ویژگی‌های این کتاب است. با وجود تلاش فراوانی که شارح در تدوین دیوان کرده است، هنوز اشتباه‌های چاپی و وزنی در آن یافت می‌شود<ref>کیانی، حسین و میرقادری، فضل‌الله، ص155</ref> | شارح در مقدمه بسیار کوتاه و یک صفحه‌ای خود، چنین بیان می‌دارد: «تمام تلاش خود را به کار بردم تا هدف شاعر از سرودن قصیده‌هایش را روشن سازم و با کمک گرفتن از خدای بلندمرتبه و تکیه بر فرهنگ‌های اصطلاحات صوفیانه و منابع دیگر در زمینه اصطلاحات صوفیانه قصیده‌ها را شرح و توضیح دهم و همچنین آیات و احادیث و اعلامی را که در اشعار به آن‌ها اشاره شده است، استخراج کردم»<ref>ر.ک: مقدمه، ص3</ref>سپس در سه صفحه به بررسی کوتاهی از زندگی و آثار ابن‌عربی می‌پردازد. شارح تلاش کرده تا دیوان را بر اساس موضوع شعرها تنظیم کند، ولی پراکندگی موضوعات، شارح را بر آن داشته تا در ابتدای هر سروده در عبارتی کوتاه که با «قال» شروع می‌شود، به موضوع اشاره کند. شرح واژگان دشوار، معرفی اعلام و اشاره به تضمین آیه و حدیث از دیگر ویژگی‌های این کتاب است. با وجود تلاش فراوانی که شارح در تدوین دیوان کرده است، هنوز اشتباه‌های چاپی و وزنی در آن یافت می‌شود<ref>کیانی، حسین و میرقادری، فضل‌الله، ص155</ref> | ||
اصطلاحات عرفانی از پربسامدترین عنوان‌های شعر ابن‌عربی است که به‌گونه‌ای پراکنده در دیوان یافت می‌شود؛ مانند: في تأخر الأنوار عن النور، في باب النور البدوي، النور الكوكبي، البصر المكلف، السمع المكلف، اللسان المكلف، اليد المكلفة، البطن المكلف، الفرج المكلف، الرجل المكلف، الإنسان الكامل، النفس الناطقة، الجسم الكامل و حالت‌هایی چون توبه، غنی، استغنا، مرید، مراد، متقی و نیز اصطلاحات تیمم و غسل، نماز و انواع آن، نماز مسافر و نماز وتر، نماز جماعت، نماز عید، نماز جمعه، نماز کسوف، استسقا، استخاره، زکات، حج و... از جمله عنوان‌های شعری شاعر است<ref>همان</ref> | اصطلاحات عرفانی از پربسامدترین عنوان‌های شعر ابن‌عربی است که به‌گونه‌ای پراکنده در دیوان یافت می‌شود؛ مانند: في تأخر الأنوار عن النور، في باب النور البدوي، النور الكوكبي، البصر المكلف، السمع المكلف، اللسان المكلف، اليد المكلفة، البطن المكلف، الفرج المكلف، الرجل المكلف، الإنسان الكامل، النفس الناطقة، الجسم الكامل و حالت‌هایی چون توبه، غنی، استغنا، مرید، مراد، متقی و نیز اصطلاحات تیمم و غسل، نماز و انواع آن، نماز مسافر و نماز وتر، نماز جماعت، نماز عید، نماز جمعه، نماز کسوف، استسقا، استخاره، زکات، حج و... از جمله عنوان‌های شعری شاعر است.<ref>همان</ref> | ||
ابن‌عربی، شاعر اندلسی است و ویژگی‌های ساختاری و محتوایی شعر اندلس در دیوان او آشکار است؛ برای نمونه، شاعر در قالب موشح، اشعاری سروده است و بیست و چهار موشح در دیوان او به‌گونه‌ای پراکنده و با موضوع‌های گوناگون یافت می‌شود<ref>همان</ref> | ابن‌عربی، شاعر اندلسی است و ویژگی‌های ساختاری و محتوایی شعر اندلس در دیوان او آشکار است؛ برای نمونه، شاعر در قالب موشح، اشعاری سروده است و بیست و چهار موشح در دیوان او به‌گونه‌ای پراکنده و با موضوع‌های گوناگون یافت می‌شود<ref>همان</ref> | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۰: | ||
ابن‌عربی در زمانی می‌زیست که توجه به لفظ و بازی با کلمات و قدرت‌نمایی در سرودن قصیده‌های بلند و در مضمونی علمی رواج داشت. جای هیچ‌گونه شکی نیست که ابن‌عربی نیز همچون هم‌عصران خود به این‌گونه شعر روی آورد؛ برای نمونه، به تعداد سوره‌های قرآن قصایدی دارد و عنوان هر قصیده، همان اسم سوره است. همچنین به تعداد حروف الفبا قصایدی را سروده و خود را ملزم کرده که اول هر بیت و آخر هر بیت تا آخر قصیده حرفی از حروف الفبا باشد<ref>همان</ref> | ابن‌عربی در زمانی می‌زیست که توجه به لفظ و بازی با کلمات و قدرت‌نمایی در سرودن قصیده‌های بلند و در مضمونی علمی رواج داشت. جای هیچ‌گونه شکی نیست که ابن‌عربی نیز همچون هم‌عصران خود به این‌گونه شعر روی آورد؛ برای نمونه، به تعداد سوره‌های قرآن قصایدی دارد و عنوان هر قصیده، همان اسم سوره است. همچنین به تعداد حروف الفبا قصایدی را سروده و خود را ملزم کرده که اول هر بیت و آخر هر بیت تا آخر قصیده حرفی از حروف الفبا باشد<ref>همان</ref> | ||
حجم قصایدی که با عنوان سور قرآن آمده است متفاوت است. سوره نور، بلندترین قصیده را به خود اختصاص داده است<ref>متن کتاب، ص139</ref>و سوره‌های دخان<ref>همان، ص146</ref>، قیامت<ref>همان، ص158</ref>و قریش<ref>همان، ص167</ref>از کوتاه‌ترین قصاید این بخش از کتاب است. | حجم قصایدی که با عنوان سور قرآن آمده است متفاوت است. سوره نور، بلندترین قصیده را به خود اختصاص داده است.<ref>متن کتاب، ص139</ref>و سوره‌های دخان<ref>همان، ص146</ref>، قیامت<ref>همان، ص158</ref>و قریش<ref>همان، ص167</ref>از کوتاه‌ترین قصاید این بخش از کتاب است. | ||
ابن‌عربی، خویشتن را وابسته به وجود ابدی می‌داند و با آن وابستگی ناگسستنی از همه وابستگی‌ها رها شده و جاویدان گشته است و خویشتن را سرّ ازلی می‌داند. او با مقام قدسی خود به والایی گراییده و به تعادل انسانی رسیده است. | ابن‌عربی، خویشتن را وابسته به وجود ابدی می‌داند و با آن وابستگی ناگسستنی از همه وابستگی‌ها رها شده و جاویدان گشته است و خویشتن را سرّ ازلی می‌داند. او با مقام قدسی خود به والایی گراییده و به تعادل انسانی رسیده است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۴: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
دیوان ابن‌عربی اولین بار در سال 1271ق، در مطبعه بولاق مصر به چاپ رسید و سپس در مکان‌های گوناگون چاپ شد. در این پژوهش، شرح «احمد حسن بسج» مورد استفاده قرار گرفته که در سال 1416ق (1996م) توسط انتشارات دارالكتب العلمية بیروت در 441 صفحه چاپ و منتشر شده است<ref>همان، ص154 و 155</ref> | دیوان ابن‌عربی اولین بار در سال 1271ق، در مطبعه بولاق مصر به چاپ رسید و سپس در مکان‌های گوناگون چاپ شد. در این پژوهش، شرح «احمد حسن بسج» مورد استفاده قرار گرفته که در سال 1416ق (1996م) توسط انتشارات دارالكتب العلمية بیروت در 441 صفحه چاپ و منتشر شده است.<ref>همان، ص154 و 155</ref> | ||
شارح در پاورقی، الفاظ مبهم و مشکل موجود در ابیات را گاه به‌صورت | شارح در پاورقی، الفاظ مبهم و مشکل موجود در ابیات را گاه به‌صورت مبسوط و گاه به‌صورت خلاصه توضیح داده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||