خدا و امامت: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =34067

الف)- نویسنده در درس اول می‎گوید: امامت در مکتب تشیع، جزء اصول دین بوده و در ردیف توحید و نبوت و معاد قرار دارد. او می‎گوید: وظایف امامت، امتداد وظایف رسالت پیامبر(ص) است، هرچند با درگذشت پیامبر(ص) باب نزول وحی بسته می‎گردد؛ ولی بیان اصول عقاید و تشریح فروع احکام و حکومت و حاکمیت باید از طرف خدا تعیین شود<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.

ب)- در مکتب شیعه، فلسفه بعثت پیامبران، با فلسفه نصب و تعیین امام از طرف خدا یکی است؛ بنابراین علم وسیع و گسترده و عصمت از شرایط اساسی امام است و شناسایی چنین فردی جز از راه وحی امکان‎پذیر نیست<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>؛ لکن این عقیده اختصاص به شیعه دارد و دیگر مذاهب اسلامی نظری متفاوت دارند؛ بنابراین دو «مکتب» در میان مسلمانان ظهور کرد و انشعابی در میان آنان پدید آمد و هرکدام به‎گونه‎ای از عقیده خود دفاع کردند<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.

ج)- نویسنده، معتقد است که دفاع از مذهب و مکتب فکری نباید باعث اختلاف شود؛ زیرا این دو گروه (شیعه و اهل سنت) از نظر عقاید و اصول و فروع دین، مشترکات بسیار فراروانی دارند که باعث اتحاد آن‎ها می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.

د)- [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله سبحانی]] وظیفه امام را در مکتب شیعه علاوه بر تأمین عدالت اجتماعی، تحکیم امنیت و گسترش اسلام، دو مورد دیگر نیز می‌داند: بیان اصول و فروع اسلام و رفع هر نوع نیازمندی‎های علمی و فکری و سیاسی جامعه و صیانت دین از هر نوع تحریف به جهت اینکه معارف و احکام دین به‎صورت دست‎نخورده به دست مردم برسد<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>.

ه)- او بعد از ذکر منشأ اختلاف بین شیعه و اهل سنت در موضوع امامت با هشت سؤال، مسئله رهبری پس از پیامبر(ص) را مورد بررسی قرار می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص28-30</ref> و در پایان می‎گوید: اینجاست که مسئله امامت از نظر تجزیه‎وتحلیل، ابعاد گوناگونی پیدا کرده و در علوم مختلفی مانند تاریخ، سیاست، جامعه‎شناسی، تفسیر و حدیث، ریشه پیدا می‌کند. هر فردی مطابق رشته علمی خود می‎تواند در این مسئله قضاوت و داوری کند<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>.

# اگر به‎راستی رشد عقلی و فکری و دینی مسلمانان به حدی رسیده باشد که لیاقت و شایستگی آن را داشتند که حافظ اصول و مبانی فکر و عقیدتی اسلام باشند؛

# اگر فروع و احکام اسلام آن‎چنان روشن و آشکار بود و یا اطلاع و آگاهی آنان در این مسائل به حدی بود که می‎توانستند حق را از باطل تشخیص دهند؛

در این صورت، از یک‎جهت امت از وجود امام معصوم بی‌نیاز می‌شد؛ زیرا فرض این است که خود امت می‎توانست بر مشکلات خود فائق و پیروز گردد<ref>ر.ک: همان، ص36-37</ref>.

ز)- نویسنده، سیاست خارجی و داخلی اسلام را از عوامل مؤثر در تعیین نوع رهبری (انتخابی یا انتصابی) می‌داند و می‎گوید: در سال‎های آخر عمر پیامبر، دشمنان سه‎گانه (روم، ایران و منافقین) از خارج و داخل، موجودیت حکومت جوان اسلام را تهدید می‌کردند و بیم آن می‌رفت که دشمنان دست ‎به ‎دست هم بدهند و قدرت‎های بزرگ و کوچک، بسان اضلاع مختلف یک مثلت، روی‎ هم بریزند و بر محیط اسلامی بتازند. در همین اوضاع، تعیین رهبر سیاسی، به وحدت کلمه کمک فراوانی می‌نماید؛ درصورتی‎که واگذاری گزینش رهبر پس از درگذشت، به امتی که کانون اختلاف و احقاد دیرینه است، مایه تشتت و تفرق و ایجاد ضعف و سستی در سنگر دفاعی و رهبری اسلام است.<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>.

ح)- پیامبر در مدت اقامت ده ساله خود در مدینه، در بیست‎وهفت نبرد که برخی از آن‎ها بیش از یک ماه طول کشید، شرکت نمود و نیز برای خنثی و یا درهم کوبیدن توطئه‌های ضد اسلامی، حدود پنجاه‎وپنج سریه ترتیب داد؛ بنابراین بخش اعظمی از وقت پیامبر صرف مسائلی همچون مراقبت از اوضاع مسلمانان و مرزهای اسلام گردید و زمان برای آموزش معارف و احکام اسلام به حد کافی وجود نداشت؛ علاوه بر آن پیامبر در میان مردمی به نبوت رسید که فاقد هر نوع قانون اخلاقی و اجتماعی بودند و یکی از بی‎بندوبارترین ملل جهان بشمار می‌رفتند. آشنا ساختن چنین ملتی به کلیه قوانین و رموز اخلاقی و اجتماعی در مدت کم، امکان عادی نداشت و نیز چون پیامبر اسلام، خاتم پیامبران و آیین او آخرین شریعت آسمانی است، باید تمام آنچه را که بشر ممکن است تا روز قیامت به آن نیاز داشته باشد، در اختیار او بگذارد و او را از هر قانون بشری و تقنین آسمانی بی‌نیاز سازد؛ بنابراین حاکم در حکومت اسلامی نمی‎تواند یک فرد عادی باشد؛ بلکه باید این فرد بسان پیامبر دارای علمی گسترده و در برابر هر نوع خطا و اشتباه که موجب سلب اعتماد مردم می‎گردد، مصون و بیمه باشد<ref>ر.ک: همان، ص58-64</ref>.

ط)- مسئله هجوم فکری و ایجاد شک و تردید و رد و نقد آراء و عقاید اسلامی، با گسترش اسلام در اطراف جهان و ترجمه کتاب‌های فلسفی و علمی و آمیزش مسلمانان با ملت‎های روم و یونان توسعه و گسترش یافت و عناصر ضد اسلامی که رسماً از الحاد و انکار مقدسات، طرف‎داری می‌کردند، در برابر مسلمانان به ‎صف‎آرایی پرداختند و نام برخی از آنان، مانند «عبدالکریم بن ابی‎العوجاء» و «ابوشاکر دیصانی» و «عبدالملک بصری»، در صفحات تاریخ و کتاب‌های کلام و مناظره ضبط گردیده است؛ بنابراین آیا می‎توان گفت که پیامبر اسلام، برای حفظ اسلام از خطر نفوذ افکار بیگانگان، فکری نکرد..<ref>ر.ک: همان، ص72-73</ref>.

ی)- آیت‌الله سبحانی می‎گوید: دلایل نقلی گواهی می‌دهند که مسئله رهبری در زمان پیامبر اکرم(ص)، قیافه انتصابی از جانب خدا داشته و پیامبر عالی‎قدر، به‎طور مکرر به مردم می‎گفت: تعیین جانشین، مربوط به خداست، او هرکس را انتخاب کند، همان رهبر خواهد بود و اختیار این موضوع، نه در دست من و نه در دست امت است. نویسنده برای این مدعایش دو گواهی تاریخی می‎آورد<ref>ر.ک: همان، ص76-78</ref>.

ک)- نویسنده در ادامه از فواید وجود امام منصوب از طرف خداوند، سخن به میان می‎آورد. تکامل روحی امت اسلامی و تداوم حکومت الهی از جمله آن فواید است.<ref>ر.ک: همان، ص81-95</ref>.

م)- در درس نوزدهم به امامت ائمه دوازده‎گانه با توجه به منابع اهل سنت اشاره شده و در درس پایانی، سکوت امام علی(ع) که نویسنده از آن به سکوت شکوهمند یاد کرده، مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص157-176</ref>.

آدرس آیات و منابع روایات و اقوال در پاورقی‎ها ذکر شده است.