ت‍اج‌ال‍ح‍لاوی، علی بن محمد
علی بن محمد مشهور به تاج الحلاوی (تقریبا قرن هشتم)، شاعر و صاحب کتاب «دقایق الشعر».
| ت‍اج‌ال‍ح‍لاوی، ع‍ل‍ی‌ب‍ن محمد | |
|---|---|
 | |
| نام پدر | محمد |
| ولادت | تقریبا قرن هشتم |
| محل تولد | آسیای صغیر |
| پیشه | ادیب، نویسنده و از شعرای زمان |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | دقایق الشعر؛ علم بدیع و صنایع شعری در زبان پارسی دری |
شرح حال
ترجمه احوال این ادیب، در منابع موجود دیده نمی‌شود، ولی از تصفح کتاب «دقایق الشعر» او، معلوم می‌شود که وی ادیب، نویسنده و از شعرای زمان خود بوده است؛ چه قریب شصت بیت از دوبیتی، غزل، قطعه و قصیده از اشعار خود را در تضاعیف متن برای صنایع بدیعی به استشهاد، آورده است و از اشعار استادان متقدم، امثال: فردوسی طوسی، نظامی، خاقانی، عبید زاکانی و... ذکر کرده و نیز چند تن از شعرایی را نام برده که در تذکره‌ها، معروف نمی‌باشند و اشعاری از ایشان در فهلویات یا پارسی، روایت نموده است؛ مانند: قزوینی، قاضی بهاءالدین زنجانی، شمس رضی و...[۱].
توانمندی‌ها
تاج الحلاوی علاوه بر مقام ارجمند شاعری و نویسندگی، در هنرهای زیبای خطاطی، شیرازه‌بندی، نقاشی، مقواسازی، تجلیدکاری و صحافی نیز مهارتی داشته است؛ چنان‌که این قطعه را که مشتمل بر صنعت «تأكيد المدح بما يشبه الذم» است را به‌طور لطیفه، ذکر کرده است:
| در مجلدگری مرا هنری است | که کتابی بده بدو سازم | |
| جز مقوا و نقش و شیرازه | هرچه سازم به دست خود سازم | |
| تا شود کار یک کتاب تمام | همه اوراق را نمد سازم | |
| اوستادی ز کس نیاموزم | از سر دانش و خرد سازم | |
| به همه زیرکی و استادی | دیر سازم ولیک بد سازم[۲] |
زادگاه
شرف‌الدین رامی در کتاب خود، «حقایق الحدایق» اشعاری را ذکر کرده که در هر بیت، کلمه مو و مور التزام شده است. این اشعار را وی به شاعری «تاج رومی‌نام» نسبت داده است و گویا «حلاو» یا «حلاوه» که صاحب «دقایق الشعر» منسوب به آنجاست، جایی بوده در آسیای صغیر که در قرون وسطی، آنجا را روم می‌نامیده‌اند و احتمال می‌رود تاج رومی که شرف‌الدین رامی نوشته، همین تاج الحلاوی باشد[۳].
عصر زندگی
تاج الحلاوی در عصر خود، از شعرا و نویسندگان ماهر بشمار می‌رفته و از اسامی شعرایی که ذکر کرده و اشعار ایشان را به استشهاد آورده، به‌طور قطع، زودتر از قرن هشتم نمی‌زیسته و شاید هم از شعرای قرن هفتم بوده و در شیروان واران می‌زیسته و به دربار آن دیار، انتساب داشته است[۴].
پانویس
منابع مقاله
امام، سید محمدکاظم، مقدمه کتاب «دقایق الشعر»، اثر علی بن محمد تاج الحلاوی، ایران، دانشگاه تهران.