نمایش مبدأ برای تعريف ذوي العلا بمن لم يذکره الذهبي من النبلا و هو ذيل علي کتاب سير أعلام النبلاء

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR20356J1.jpg
| عنوان =تعريف ذوي العلا بمن لم يذكره الذهبي من النبلا
| عنوان‌های دیگر =تعريف ذوي العلا بمن لم يذکره الذهبي من النبلا و هو ذيل علي کتاب سير أعلام النبلاء
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران =[[ذهبی، محمد بن احمد]] (نویسنده)

[[ارناووط، محمود]] (محقق)

[[بوشي، اکرم]] (محقق)

[[فاسی، محمد بن احمد]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =عربی  
| کد کنگره =/ع4 ذ95017 / 203 CT ‏
| موضوع =کشورهاي اسلامي - سرگذشت‌نامه 

اسلام -- سرگذشت‌نامه 

|ناشر 
| ناشر =دار صادر  
| مکان نشر =لبنان - بيروت 
| سال نشر =1998م. 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20356AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ  اول  
| شابک =
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =20356
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =00528
| پس از =
| پیش از =
}}

'''تعريف ذوي العلا بمن لم يذكره الذهبي من النبلا'''، تألیف مورخ مکی [[فاسی، محمد بن احمد|تقی‌الدین محمد بن احمد فاسی]] (متوفی 832ق)، ذیل و تکمله‌ای بر کتاب «سير أعلام النبلاء» [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدین ذهبی]] (متوفی 748ق) است. مقدمه و تحقیق کتاب به قلم [[ارناووط، محمود|محمود ارناووط]] و [[اکرم البوشی]] است. 

فاسی سبب نگارش کتاب را این‌گونه بیان کرده است: «کتاب النبلاء... [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] از بهترین کتب نوشته‌شده درباره اخبار بزرگان این امت است؛ چراکه مشتمل بر فواید فراوانی است، اما پس از کسانی که [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در آن کتاب، نام برده، گروه زیادی از علما و صالحین و... اعیان برجسته وجود دارند»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص5</ref>‏.

==ساختار==
# مقدمه محقق در دو فصل (معرفی نویسنده و کتاب). 
# 1172 شرح ‌حال که به‌صورت سال‌نگاری با وفیات سال 741ق، آغاز و به سال 790ق، خاتمه یافته است. 

==گزارش محتوا==
در فصل اول مقدمه محقق، شرح حال [[فاسی، محمد بن احمد|تقی‌الدین فاسی]]، اساتید وی و اسامی هجده اثر وی ذکر شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحات ج - ‌ز</ref>‏. 
در فصل دوم مقدمه، معرفی کتاب و شیوه تحقیق و تصحیح آن مطرح شده است.  

محقق همچنین به جهت تقدیر از [[ذهبی، محمد بن احمد|امام ذهبی]] شرح حال مفصلی از او نوشته و در آن فضل و جایگاه والایش را تبیین کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه ط</ref>‏. 

خواننده کتاب مشاهده می‌کند که [[فاسی، محمد بن احمد|تقی‌الدین فاسی]] بنا داشته که تراجم همه اعیان زمانش را گردآوری کند؛ کسانی که شرایط مورد نظر [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در السير را داشته باشند؛ لذا اسامی با آن شرایط را آورده است و شرح حال برخی را نیز نگاشته است، ولی فرصت وفا به تمام آنچه را وعده داده بود پیدا نکرد<ref>ر.ک: همان</ref>‏؛ پس آنچه در کتاب ذکر شده، سه نوع است: 
# تراجم یا شرح‌حال‌های مفصل، که به‌لحاظ تعداد کم‌ترین هستند و البته به جهت اشتمال بر فواید فراوان اهمیت زیادی دارند؛ مانند: شرح‌ حال تاج‌الدین سبکی در ضمن وفیات 771ق، به شماره 675 که بیش از دوازده صفحه از کتاب را در بر گرفته است.
# تراجم متوسط، که نسبت به تراجم مفصل فراوانند و محقق بهره‌های مهمی از آنها می‌برد.
# تراجم کوتاه، که در کتاب غلبه دارند و اینها نیز حاوی اطلاعات زیادی هستند<ref>ر.ک: همان، صفحات ط – ی؛ متن کتاب، ص201-189</ref>‏. 

محقق کتاب، [[ارناووط، محمود|محمود ارناووط]] معتقد است که [[فاسی، محمد بن احمد|فاسی]] نیز آن‌گونه که می‌خواسته نتوانسته کتاب را به اتمام برساند و تنها اطلاعات اصحاب تراجم را نوشته است و از پیروی این موضوع در شرح‌حال‌های دیگر به جهت موضوعی که نمی‌دانیم خودداری کرده است و به نظر می‌رسد که کتاب در شکل حاضر آخرین نوشته [[فاسی، محمد بن احمد|فاسی]] بوده است<ref>ر.ک: همان، صفحه ی</ref>‏. 

شماره‌گذاری و ضبط نصوص، ضبط آیات، احادیث، اشعار، بلدان، اماکن و اسامی کتب و ایجاد عنوان سنوات وفیات از دیگر فعالیت‌های محقق در این کتاب است<ref>ر.ک: همان، صفحه ک</ref>‏. 

==وضعیت کتاب==
محقق کتاب در پانوشت صفحات، اختلاف نسخ، ارجاع به منابع و توضیحات مفیدی را ذکر کرده است.  

وی همچنین فهارس: تراجم، سنوات وفیات، مصادر و مراجع تحقیق و مطالب را در انتهای کتاب ارائه نموده است. 

==پانویس==
<references />
	
==منابع مقاله==
مقدمه محقق و متن کتاب. 

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:علوم کمکی تاریخ]]
 
[[رده:سرگذشت‌نامه‌ها‎‏]]
[[رده:آذر(1400)]]