تعريف ذوي العلا بمن لم يذکره الذهبي من النبلا و هو ذيل علي کتاب سير أعلام النبلاء

    از ویکی‌نور
    تعريف ذوي العلا بمن لم يذكره الذهبي من النبلا
    تعريف ذوي العلا بمن لم يذکره الذهبي من النبلا و هو ذيل علي کتاب سير أعلام النبلاء
    پدیدآورانذهبی، محمد بن احمد (نویسنده)

    ارناووط، محمود (محقق)

    بوشي، اکرم (محقق)

    فاسی، محمد بن احمد (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرتعريف ذوي العلا بمن لم يذکره الذهبي من النبلا و هو ذيل علي کتاب سير أعلام النبلاء
    ناشردار صادر
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشر1998م.
    چاپچاپ اول
    موضوعکشورهاي اسلامي - سرگذشت‌نامه اسلام -- سرگذشت‌نامه
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    /ع4 ذ95017 / 203 CT ‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    تعريف ذوي العلا بمن لم يذكره الذهبي من النبلا، تألیف مورخ مکی تقی‌الدین محمد بن احمد فاسی (متوفی 832ق)، ذیل و تکمله‌ای بر کتاب «سير أعلام النبلاء» شمس‌الدین ذهبی (متوفی 748ق) است. مقدمه و تحقیق کتاب به قلم محمود ارناووط و اکرم البوشی است.

    فاسی سبب نگارش کتاب را این‌گونه بیان کرده است: «کتاب النبلاء... ذهبی از بهترین کتب نوشته‌شده درباره اخبار بزرگان این امت است؛ چراکه مشتمل بر فواید فراوانی است، اما پس از کسانی که ذهبی در آن کتاب، نام برده، گروه زیادی از علما و صالحین و... اعیان برجسته وجود دارند»[۱]‏.

    ساختار

    1. مقدمه محقق در دو فصل (معرفی نویسنده و کتاب).
    2. 1172 شرح ‌حال که به‌صورت سال‌نگاری با وفیات سال 741ق، آغاز و به سال 790ق، خاتمه یافته است.

    گزارش محتوا

    در فصل اول مقدمه محقق، شرح حال تقی‌الدین فاسی، اساتید وی و اسامی هجده اثر وی ذکر شده است[۲]‏. در فصل دوم مقدمه، معرفی کتاب و شیوه تحقیق و تصحیح آن مطرح شده است.

    محقق همچنین به جهت تقدیر از امام ذهبی شرح حال مفصلی از او نوشته و در آن فضل و جایگاه والایش را تبیین کرده است[۳]‏.

    خواننده کتاب مشاهده می‌کند که تقی‌الدین فاسی بنا داشته که تراجم همه اعیان زمانش را گردآوری کند؛ کسانی که شرایط مورد نظر ذهبی در السير را داشته باشند؛ لذا اسامی با آن شرایط را آورده است و شرح حال برخی را نیز نگاشته است، ولی فرصت وفا به تمام آنچه را وعده داده بود پیدا نکرد[۴]‏؛ پس آنچه در کتاب ذکر شده، سه نوع است:

    1. تراجم یا شرح‌حال‌های مفصل، که به‌لحاظ تعداد کم‌ترین هستند و البته به جهت اشتمال بر فواید فراوان اهمیت زیادی دارند؛ مانند: شرح‌ حال تاج‌الدین سبکی در ضمن وفیات 771ق، به شماره 675 که بیش از دوازده صفحه از کتاب را در بر گرفته است.
    2. تراجم متوسط، که نسبت به تراجم مفصل فراوانند و محقق بهره‌های مهمی از آنها می‌برد.
    3. تراجم کوتاه، که در کتاب غلبه دارند و اینها نیز حاوی اطلاعات زیادی هستند[۵]‏.

    محقق کتاب، محمود ارناووط معتقد است که فاسی نیز آن‌گونه که می‌خواسته نتوانسته کتاب را به اتمام برساند و تنها اطلاعات اصحاب تراجم را نوشته است و از پیروی این موضوع در شرح‌حال‌های دیگر به جهت موضوعی که نمی‌دانیم خودداری کرده است و به نظر می‌رسد که کتاب در شکل حاضر آخرین نوشته فاسی بوده است[۶]‏.

    شماره‌گذاری و ضبط نصوص، ضبط آیات، احادیث، اشعار، بلدان، اماکن و اسامی کتب و ایجاد عنوان سنوات وفیات از دیگر فعالیت‌های محقق در این کتاب است[۷]‏.

    وضعیت کتاب

    محقق کتاب در پانوشت صفحات، اختلاف نسخ، ارجاع به منابع و توضیحات مفیدی را ذکر کرده است.

    وی همچنین فهارس: تراجم، سنوات وفیات، مصادر و مراجع تحقیق و مطالب را در انتهای کتاب ارائه نموده است.

    پانویس

    1. ر.ک: متن کتاب، ص5
    2. ر.ک: مقدمه محقق، صفحات ج - ‌ز
    3. ر.ک: همان، صفحه ط
    4. ر.ک: همان
    5. ر.ک: همان، صفحات ط – ی؛ متن کتاب، ص201-189
    6. ر.ک: همان، صفحه ی
    7. ر.ک: همان، صفحه ک

    منابع مقاله

    مقدمه محقق و متن کتاب.

    وابسته‌ها