ترجمه و قصه‌های قرآن از روی نسخه موقوفه بر تربت شیخ جام مبتنی بر تفسیر ابو بکر عتیق نیشابوری
ترجمه و قصه‌های قرآن از روی نسخه موقوفه بر تربت شیخ جام مبتنی بر تفسیر ابوبکر عتیق نیشابوری به سعی و اهتمام یحیی مهدوی (1287-1379ش) و مهدی بیانی (1285-1346ش) فراهم و در سال 1338ش به طبع رسیده است. تفسیر ابوبکر عتیق بن محمد هروی نیشابوری مشهور به «تفسیر سور آبادی» از تفاسیر کهن قرن پنجم هجری است.
| ترجمه و قصه‌های قرآن از روی نسخه موقوفه بر تربت شیخ جام مبتنی بر تفسیر ابو بکر عتیق نیشابوری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مهدوی، یحیی (نويسنده) بیانی، مهدی (نويسنده) |
| ناشر | دانشگاه تهران |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1338ش - 1360ش |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /س9 ت7085 94 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب مشتمل بر سه جلد است که جلد اول بدون مقدمه با تفسیر سوره حمد آغاز و پس از ترجمه تمام آیات سوره کهف با ذکر داستان‌های متعدد این سوره از جمله داستان ذوالقرنین به پایان آمده است. جلد دوم با سوره مریم(ع) آغاز و به سوره الناس ختم شده است.
اما انتشار جلد سوم کتاب آنگونه که در ابتدای آن آمده پس از وفات دکتر مهدی بیانی بوده است.[۱] در ابتدای این جلد از ارتباط کتاب با تفسیر سورآبادی سخن رفته است. یحیی مهدوی در این مقال به معرفی نسخه‌ای از تفسیر سورآبادی و محتوا و ویژگی‌هایش پرداخته است.[۲] سپس شانزده نسخه از این تفسیر را معرفی می‌کند.[۳] آنگاه در بخش دیگری از این نوشتار به معرفی نسخه و مباحث تفسیر تربت شرخ جام پرداخته می‌نویسد: «... نسخه‌ای است در چهار مجلد بزرگ مشتمل بر قرآن و ترجمه آیات به فارسی در زیر سطور و فصلی بعد از هر سوره در عدد حرف و کلمات و آیات و فضل سورت و قصص مربوط به آن».[۴] سپس تصریح می‌کند که با مقایسه ترجمه آیات و قصص در کتاب حاضر و تفسیر سورآبادی معلوم می‌شود که نسخه تربت شیخ جام تلخیص مخصوصی است از تفسیر ابوبکر عتیق معروف به سورآبادی است بدین‌صورت که تمام مقدمه را حذف و با سوره فاتحه شروع کرده است. سؤال و جوابها و نکات تفسیری را حذف کرده است و... [۵] در عوض در این کتاب اصل قرآن و ترجمه آیات و قصص از یکدیگر جدا و به تعبیر نویسنده «منقح‌تر و سهل‌التناول‌تر» شده است.[۶]
در ادامه این جلد در مقاله دیگری با عنوان «تفسیر معروف به سور آبادی و نسخه تربت شیخ جام، ملاحظاتی درباره چند نسخه از چند تفسیر» باز به مقایسه دو اثر مذکور پرداخته است.[۷] چند نکته درباره کتاب و سپس یادداشتی از ایرج افشار با عنوان «یادداشتی درباره ترجمه‌های قدیم قرآن» پایان‌بخش کتاب است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.