تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

به باور نویسنده، بر اساس اطلاعاتى که منابع جغرافى این دوره به دست داده‏‌اند، تقریبا به‌راحتى مى‏‌توان جغرافیاى دینى شهرهاى مختلف ایران را به دست آورد. وی معتقد است تفصیلى‏ترین آگاهى‏ها توسط مقدسى به دست داده شده است، اما پیش از نقل آنچه مقدسى و دیگر جغرافی‌دانان این قرن درباره وضعیت شیعه و سایر مذاهب در بلاد مختلف آورده‏‌اند، عبارت ابوبکر خوارزمى، ادیب برجسته شیعى این قرن را که جنبه‏‌هاى برجسته مذهبى شهرهاى دنیاى اسلام و نیز نوع افراط در هر مذهبى را آورده، نقل کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22755/1/329 ر.ک: همان، ص329]</ref>

در فصل ششم، تشیع ایران در قرن ششم مورد برسی قرار گرفته است. در این فصل به این نکته اشاره شده است که شاهان و امیران سلجوقى همانند غزنویان و سامانیان که از افغانستان و شرق دور برخاسته بودند، نوعا جانب‌دار تسنن حنفى و خلافت عباسى بوده و با تشیع درگیر بودند. گرچه این درگیرى به‌صورت رسمى با اسماعیلیه و باطنیه بود که مدعى حکومت و امامت بودند، اما شیعه امامى نیز که در شهرها مى‏زیست، مورد تهاجم و فشار قرار داشت. درعین‏حال تشیع که در منطقه جبال ریشه عمیقى داشت، به‌زودى خود را با شرایط جدید وفق داد و حتى در دوره سلجوقى توانست رشد قابل ملاحظه‏‌اى داشته باشد. در این دوره یکى از ارکان رشد تشیع، نفوذ شیعیان امامى‌مذهب، در ساختار ادارى دولت سلجوقى بود، نفوذى که با سپر تقیه و با استفاده از دیگر مجوزهاى شرعى صورت می‌‏گرفت و نتایج مهمى را براى شیعیان و دفاع از آنها در برابر سرداران ترک در بر داشت.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22755/1/471 همان، ص471]</ref>