۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ التشريع الإسلامي، التشريع و الفقه في الإسلام، تاريخا و منهجا (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۵ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۱۶
، ۲۵ ژوئن ۲۰۲۰بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ التشريع الإسلامي، التشريع و الفقه في الإسلام، تاريخا و منهجا'''، اثر مناع بن خلیل | '''تاريخ التشريع الإسلامي، التشريع و الفقه في الإسلام، تاريخا و منهجا'''، اثر [[قطان، مناع|مناع بن خلیل قطان]]، کتابی است در بررسی تاریخ و روش تشریع و فقه اسلامی در ادوار مختلف آن. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
پیرامون قرآن کریم، مباحثی همچون تشریع در مکه و مدینه و ارتباط و ممیزات این دو تشریع با یکدیگر و نیز اسلوب قرآن در طلب و تخییر و روش آن در بیان احکام مطرح گردیده<ref>ر.ک: همان، ص35-59</ref> و درباره سنت نیز، ابتدا نسبت سنت با قرآن کریم از نظر احکام واردشده در آن بیان شده و سپس به موضوعاتی همچون خبر واحد و متواتر، حجیت سنت و شبهات مخالفین آن، روش‌های تدوین حدیث و مشهورترین تصنیفات در این‌باره، مهم‌ترین کتب حدیثی و شروح آنها، اهتمام به تخریج حدیث و شناخت مواضع آن و خصایص تشریع در قرآن و سنت پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص62-149</ref>. | پیرامون قرآن کریم، مباحثی همچون تشریع در مکه و مدینه و ارتباط و ممیزات این دو تشریع با یکدیگر و نیز اسلوب قرآن در طلب و تخییر و روش آن در بیان احکام مطرح گردیده<ref>ر.ک: همان، ص35-59</ref> و درباره سنت نیز، ابتدا نسبت سنت با قرآن کریم از نظر احکام واردشده در آن بیان شده و سپس به موضوعاتی همچون خبر واحد و متواتر، حجیت سنت و شبهات مخالفین آن، روش‌های تدوین حدیث و مشهورترین تصنیفات در این‌باره، مهم‌ترین کتب حدیثی و شروح آنها، اهتمام به تخریج حدیث و شناخت مواضع آن و خصایص تشریع در قرآن و سنت پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص62-149</ref>. | ||
در فصل دوم، فقه در عصر خلفای راشدین، از سال 11 تا 40ق، مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در این فصل، ابتدا به تعریف فقه و تشریح تاریخ خلفای راشدین، از بیعت مردم با ابوبکر و چگونگی روی کار آمدن عمر و عثمان، تا خلافت حضرت علی(ع) و چگونگی به شهادت رسیدن آن حضرت و تقسیم جامعه اسلامی به جمهور مسلمین، شیعه و خوارج پرداخته و سپس به مصادر فقه در این دوران و چگونگی جمع‌آوری قرآن در دوران ابوبکر و عثمان، اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان، ص155-163</ref>. | در فصل دوم، فقه در عصر خلفای راشدین، از سال 11 تا 40ق، مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در این فصل، ابتدا به تعریف فقه و تشریح تاریخ خلفای راشدین، از بیعت مردم با ابوبکر و چگونگی روی کار آمدن عمر و عثمان، تا خلافت [[امام على علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] و چگونگی به شهادت رسیدن آن حضرت و تقسیم جامعه اسلامی به جمهور مسلمین، شیعه و خوارج پرداخته و سپس به مصادر فقه در این دوران و چگونگی جمع‌آوری قرآن در دوران ابوبکر و عثمان، اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان، ص155-163</ref>. | ||
در این فصل، به مهم‌ترین قضایا و اتفاقاتی که صحابه در آنها، اتفاق یا اختلاف نظر داشته‌اند، نیز اشاره شده است. از جمله موارد اختلافی، عبارتند از: غنائم؛ حد شرب خمر؛ ربا؛ سه طلاقه کردن؛ نماز تراویح و برخی از شقوق ارث<ref>ر.ک: همان، ص165-184</ref>. | در این فصل، به مهم‌ترین قضایا و اتفاقاتی که صحابه در آنها، اتفاق یا اختلاف نظر داشته‌اند، نیز اشاره شده است. از جمله موارد اختلافی، عبارتند از: غنائم؛ حد شرب خمر؛ ربا؛ سه طلاقه کردن؛ نماز تراویح و برخی از شقوق ارث<ref>ر.ک: همان، ص165-184</ref>. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
در فصل سوم، به بررسی وضعیت فقه در زمان صغار صحابه و کبار تابعین، از دوران حکومت معاویه تا اوایل قرن دوم هجری، پرداخته شده است. در این فصل ابتدا وضعیت سیاسی این دوران تشریح گردیده و سپس تأثیر اختلافات سیاسی در فقه اسلامی، در سایه تقسیم مسلمین به اهل سنت، شیعه و خوارج، مورد بحث و بررسی دقیق قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص217-253</ref>. | در فصل سوم، به بررسی وضعیت فقه در زمان صغار صحابه و کبار تابعین، از دوران حکومت معاویه تا اوایل قرن دوم هجری، پرداخته شده است. در این فصل ابتدا وضعیت سیاسی این دوران تشریح گردیده و سپس تأثیر اختلافات سیاسی در فقه اسلامی، در سایه تقسیم مسلمین به اهل سنت، شیعه و خوارج، مورد بحث و بررسی دقیق قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص217-253</ref>. | ||
فصل چهارم، به معرفی معروف‌ترین فقها و مفتیان این عصر، به‌ترتیب تاریخی، اختصاص یافته است که عبارتند از: عبدالله بن عباس، سعید بن مسیب، عروة بن زبیر، عبیدالله بن عبدالله بن عتبة بن مسعود، سالم بن عبدالله بن عمر بن خطاب، سلیمان بن یسار، قاسم بن محمد بن ابی‌بکر، نافع غلام ابن عمر، ابن شهاب زهری، محمد بن علی بن حسین(ع) (امام پنجم شیعیان)، مجاهد بن جبر، عکرمه غلام ابن عباس، عطاء بن ابی‌رباح، علقمة بن یزید نخعی، حسن بصری، محمد بن سیرین، عمر بن عبدالعزیز و طاوس بن کیسان<ref>ر.ک: همان، ص225-332</ref>. در پایان این فصل، به‌صورت مفصل و جداگانه، به معرفی ائمه فقهی چهارگانه اهل سنت (ابوحنیفه، | فصل چهارم، به معرفی معروف‌ترین فقها و مفتیان این عصر، به‌ترتیب تاریخی، اختصاص یافته است که عبارتند از: عبدالله بن عباس، سعید بن مسیب، عروة بن زبیر، عبیدالله بن عبدالله بن عتبة بن مسعود، سالم بن عبدالله بن عمر بن خطاب، سلیمان بن یسار، قاسم بن محمد بن ابی‌بکر، نافع غلام ابن عمر، ابن شهاب زهری، محمد بن علی بن حسین(ع) (امام پنجم شیعیان)، مجاهد بن جبر، عکرمه غلام ابن عباس، عطاء بن ابی‌رباح، علقمة بن یزید نخعی، حسن بصری، محمد بن سیرین، عمر بن عبدالعزیز و طاوس بن کیسان<ref>ر.ک: همان، ص225-332</ref>. در پایان این فصل، به‌صورت مفصل و جداگانه، به معرفی ائمه فقهی چهارگانه اهل سنت ([[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]]، [[مالک بن انس|مالک]]، [[شافعی، محمد بن ادریس|شافعی]] و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]) و جایگاه فقهی و اصول مذاهب آنها، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص273-331</ref>. | ||
در آخرین فصل، فقه اسلامی در دوران معاصر و مذاکرات و گفتگوهای مربوط به تجدید نظر در آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحث این فصل، می‌توان به تلاش‌های عمومی و فردی در تنظیم و صیاغت فقه، مجله «الأحكام العدلية»، مجمع بحوث اسلامی، موسوعه فقه اسلامی و پروژه‌های مربوط به فقه اسلامی، مانند «جمعية الدراسات الإسلامية» قاهره اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص333-357</ref>. | در آخرین فصل، فقه اسلامی در دوران معاصر و مذاکرات و گفتگوهای مربوط به تجدید نظر در آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحث این فصل، می‌توان به تلاش‌های عمومی و فردی در تنظیم و صیاغت فقه، مجله «الأحكام العدلية»، مجمع بحوث اسلامی، موسوعه فقه اسلامی و پروژه‌های مربوط به فقه اسلامی، مانند «جمعية الدراسات الإسلامية» قاهره اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص333-357</ref>. | ||