تاريخ أسماء الثقات ممن نقل عنهم العلم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'دائرة المعارف' به 'دائرةالمعارف'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'دائرة المعارف' به 'دائرةالمعارف')
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۱: خط ۲۱:
| شابک =  
| شابک =  
| تعداد جلد = 1
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =  
| کتابخانۀ دیجیتال نور =17321
| کد پدیدآور = 10436
| کد پدیدآور = 10436
| پس از =  
| پس از =  
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''تاريخ أسماء الثقات ممن نقل عنهم العلم'''، تألیف [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابوحفص عمر بن احمد بن عثمان]] (متوفی 385ق)، محدث و رجالی بغداد، معروف به [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]]، از منابع اهل سنت در معرفی اسامی روات ثقه‌ای است که از آنها حدیث شریف نبوی نقل شده است.   
'''تاريخ أسماء الثقات ممن نقل عنهم العلم'''، تألیف [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابوحفص عمر بن احمد بن عثمان]] (متوفی 385ق)، محدث و رجالی بغداد، معروف به [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]]، از منابع اهل سنت در معرفی اسامی روات ثقه‌ای است که از آنها حدیث شریف نبوی نقل شده است.   


خط ۳۵: خط ۳۴:
تاریخ اسماء الثقات به کوشش [[قلعجی، عبدالمعطی امین|عبدالمعطی امین قلعحی]] در بیروت (1406ق/1986م) به چاپ رسیده است. مؤلف در این کتاب بیش از هر چیز به اقوال یحیی بن معین (متوفی 233ق) و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (متوفی 241ق) استناد جسته است. در این اثر گاه از رجال ضعیف نیز ذکری به میان آمده است. ابن حجر در سراسر کتاب تهذیب التهذیب، آراء رجالی ابن شاهین را مورد توجه قرار داده است<ref>ر.ک: ضیائی، علی اکبر، ص62</ref>‏.   
تاریخ اسماء الثقات به کوشش [[قلعجی، عبدالمعطی امین|عبدالمعطی امین قلعحی]] در بیروت (1406ق/1986م) به چاپ رسیده است. مؤلف در این کتاب بیش از هر چیز به اقوال یحیی بن معین (متوفی 233ق) و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (متوفی 241ق) استناد جسته است. در این اثر گاه از رجال ضعیف نیز ذکری به میان آمده است. ابن حجر در سراسر کتاب تهذیب التهذیب، آراء رجالی ابن شاهین را مورد توجه قرار داده است<ref>ر.ک: ضیائی، علی اکبر، ص62</ref>‏.   


آراء [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] در بسیاری موارد همان آراء [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] است؛ به عنوان مثال معاویة بن هشام قصّار کوفی (م 204 یا 205ق) از راویان اهل سنّت‌ است‌ و [[ابن سعد، محمد بن سعد|ابن‌ سعد]] ‌ ‌در [[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|الطبقات الکبری]] و عجلی در کتاب الثقات و [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن‌ ابی‌ حاتم‌]] در [[الجرح و التعدیل]] و [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] در تاریخ أسماء الثقات و... همگی او را ثقه و صدوق معرّفی کرده‌اند و در عین‌ حال‌، [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، و [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عَدی‌]] در‌ [[الکامل في ضعفاء الرجال|الکامل]] 1890 روایت از روایات او را به سبب خطا و اشتباهات محرز، مردود و غیر‌ قابل‌ اعتماد دانسته‌اند. همین‌طور [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] درباره او گفته است: «رجل صدق‌، و لیس‌ بحجة»<ref>ر.ک: روحانی علی آبادی، محمد، ص 170</ref>‏.   
آراء [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] در بسیاری موارد همان آراء [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] است؛ به عنوان مثال معاویة بن هشام قصّار کوفی (م 204 یا 205ق) از راویان اهل سنّت‌ است‌ و [[ابن سعد، محمد بن سعد|ابن‌ سعد]] ‌ ‌در [[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|الطبقات الکبری]] و عجلی در کتاب الثقات و [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن‌ ابی‌ حاتم‌]] در [[الجرح و التعديل]] و [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] در تاریخ أسماء الثقات و... همگی او را ثقه و صدوق معرّفی کرده‌اند و در عین‌ حال‌، [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، و [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عَدی‌]] در‌ [[الکامل في ضعفاء الرجال|الکامل]] 1890 روایت از روایات او را به سبب خطا و اشتباهات محرز، مردود و غیر‌ قابل‌ اعتماد دانسته‌اند. همین‌طور [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] درباره او گفته است: «رجل صدق‌، و لیس‌ بحجة»<ref>ر.ک: روحانی علی آبادی، محمد، ص 170</ref>‏.   


محقق کتاب در مقدمه‌اش چهارده تن از شیوخ [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] را معرفی کرده است؛ البته پس از آن تذکر داده که این چهارده تن تنها شیوخ [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] نیستند، بلکه با توجه به عادت محدثین و جویندگان علم، و نیز سفرهایی که در طلب علم داشتند و با نگاهی به مصنفات [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]]،  تعداد فقها و مفسرین و محدثینی که او از آنها حدیث شنیده و روایت کرده به‌دست می‌آید<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص12</ref>‏.   
محقق کتاب در مقدمه‌اش چهارده تن از شیوخ [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] را معرفی کرده است؛ البته پس از آن تذکر داده که این چهارده تن تنها شیوخ [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] نیستند، بلکه با توجه به عادت محدثین و جویندگان علم، و نیز سفرهایی که در طلب علم داشتند و با نگاهی به مصنفات [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]]،  تعداد فقها و مفسرین و محدثینی که او از آنها حدیث شنیده و روایت کرده به‌دست می‌آید<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص12</ref>‏.   


[[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] پس از تألیف «[[التفسير الكبير للقرآن الكريم]]» و «ناسخ الحديث و منسوخه» و «شرح مذاهب أهل السنة» و «الأحاديث الإفراد» تصمیم گرفت که کتابی بنویسد که در آن اسامی روات ثقه‌ای که از آنها حدیث شریف نبوی را نقل کرده را گردآورد. پیش از او احمد بن عبدالله بن صالح عجلی (متوفی 261ق) کتابش را در «تاريخ الثقات» نوشته بود. همچنین محمد بن حبّان (متوفی 354ق) –فیلسوف اهل جرح و تعدیل- دست به تألیف کتاب «الثقات» زده بود و کتابش را در سه جزء ثقات تابعین، اتباع تابعین و تابعین اتباع تابعین بخش‌بندی کرده بود. ویژگی کتاب «تاريخ أسماء الثقات» [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] نسبت به این دو کتاب در این بود که مطابق با حروف الفبا تنظیم شده. [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] در کتابش بر کتاب «یحیی بن معین» و بر روایاتی که از یحیی بن سعید قطان و عبدالرحمن بن مهدی و احمد بن حنب و علی بن مدینی و عثمان بن ابی شیبه و محمد بن عباد موصلی و احمد بن صالح عجلی و کسانی که نزدیک به ایشان بودند اعتماد کرد<ref>ر.ک: همان، ص21-19</ref>‏.  
[[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] پس از تألیف «[[التفسير الكبير للقرآن الكريم]]» و «ناسخ الحديث و منسوخه» و «شرح مذاهب أهل السنة» و «الأحاديث الإفراد» تصمیم گرفت که کتابی بنویسد که در آن اسامی روات ثقه‌ای که از آنها حدیث شریف نبوی را نقل کرده را گردآورد. پیش از او احمد بن عبدالله بن صالح عجلی (متوفی 261ق) کتابش را در «تاريخ الثقات» نوشته بود. همچنین محمد بن حبّان (متوفی 354ق) –فیلسوف اهل جرح و تعدیل- دست به تألیف کتاب «الثقات» زده بود و کتابش را در سه جزء ثقات تابعین، اتباع تابعین و تابعین اتباع تابعین بخش‌بندی کرده بود. ویژگی کتاب «تاريخ أسماء الثقات» [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] نسبت به این دو کتاب در این بود که مطابق با حروف الفبا تنظیم شده. [[ابن شاهین، عمر بن احمد|ابن شاهین]] در کتابش بر کتاب «یحیی بن معین» و بر روایاتی که از یحیی بن سعید قطان و عبدالرحمن بن مهدی و احمد بن حنب و علی بن مدینی و عثمان بن ابی شیبه و محمد بن عباد موصلی و احمد بن صالح عجلی و کسانی که نزدیک به ایشان بودند اعتماد کرد<ref>ر.ک: همان، ص21-19</ref>‏.  


علمای اهل سنت متفقند که مصنف گاه برخی از روات که اجماع بر ضعف آنها شده را توثیق کرده است؛ مانند آنچه در شماره 1233 در ترجمه محمد بن قاسم اسدی ذکر کرده و او را توثیق نموده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص296</ref>‏ و حال آنکه اهل سنت اجماع بر کذاب بودن او دارند. نیز محمد بن ابی حمید را توثیق نموده و درباره او گفته: ثقه، لا شک فیه، حسن الحدیث، روی عنه اهل المدینة. حال آنکه اجماع بر ضعیف بودن او دارد. علاوه اینکه مصنف تنها اسامی ثقات را در کتابش ذکر نکرده بلکه اسامی برخی ضعفاء نیز در آن آورده و به این نکته اشاره کرده است؛ همچنان‌که در ذکر از محمد بن ثابت عبدی و محمد بن ثابت بنانی آورده و درباره این دو تن گفته است: «لیسا بشیء»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص21</ref>.  
علمای اهل سنت متفقند که مصنف گاه برخی از روات که اجماع بر ضعف آنها شده را توثیق کرده است؛ مانند آنچه در شماره 1233 در ترجمه محمد بن قاسم اسدی ذکر کرده و او را توثیق نموده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص296</ref>‏ و حال آنکه اهل سنت اجماع بر کذاب بودن او دارند. نیز محمد بن ابی حمید را توثیق نموده و درباره او گفته: ثقه، لا شک فیه، حسن الحدیث، روی عنه اهل المدینة. حال آنکه اجماع بر ضعیف بودن او دارد. علاوه اینکه مصنف تنها اسامی ثقات را در کتابش ذکر نکرده بلکه اسامی برخی ضعفاء نیز در آن آورده و به این نکته اشاره کرده است؛ همچنان‌که در ذکر از محمد بن ثابت عبدی و محمد بن ثابت بنانی آورده و درباره این دو تن گفته است: «لیسا بشیء»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص21</ref>.  
خط ۵۲: خط ۵۱:


==پانویس ==
==پانویس ==
<references />
<references/>
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.  
# مقدمه و متن کتاب.  
# ضیائی، علی اکبر، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377ش.
# ضیائی، علی اکبر، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 4، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377ش.
# روحانی علی آبادی، محمد؛ «تکمله ای بر مقاله پرسش هایی درباره چند حدیث»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم حدیث، تابستان 1380، شماره 20،  ص162 تا 176؛ به آدرس اینترنتی: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1586
#[[:noormags:1586|روحانی علی آبادی، محمد؛ «تکمله‌ای بر مقاله پرسش‌هایی درباره چند حدیث»، پایگاه مجلات تخصصی نور، علوم حدیث، تابستان 1380، شماره 20،  ص162 تا 176]].
# بصیری، حمیدرضا؛ منایی، فرشاد، «علل جرح راویان مشترک احادیث امام رضا (ع) در منابع فریقین با تکیه بر کتاب عوالم العلوم»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، زمستان 1392، شماره 290، ص 21 تا 40؛ به آدرس اینترنتی:
#[[:noormags:1084395|بصیری، حمیدرضا؛ منایی، فرشاد، «علل جرح راویان مشترک احادیث امام رضا(ع) در منابع فریقین با تکیه بر کتاب عوالم العلوم»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، زمستان 1392، شماره 290، ص 21 تا 40]].
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1084395
 
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


== وابسته‌ها ==
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]