نمایش مبدأ برای بحر در کوزه نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURبحر در کوزه نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنویJ1.jpg
| عنوان =بحر در کوزه نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[زرین‌کوب، عبدالحسین]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =‏PIR۵۳۰۱/ز۴
| موضوع =نقد و تفسیر مولوی، جلال‌الدین‌ محمد بن‌ محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ق‌. مثنوی,قرن‌ ۷ ق‌ - تا‌ریخ‌ و نقد شعر فا‌رسی‌
جستجوی «نقد و تفسیر مولوی جلالالدین محمد بن محمد ق مثنوی قرن ق تاریخ و نقد شعر فارسی» در موضوعات اسناد
رده:
|ناشر 
| ناشر =انتشارات علمی 
| مکان نشر =تهران 
| سال نشر =1367 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE
| چاپ =دوم
| شابک =
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''بحر در کوزه نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی''' تألیف [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسین زرین‌کوب]]؛ این کتاب، نقد و تفسیر تخصصی قصه‌ها و تمثیل‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و راهی برای ورود به دنیای پُررمز و راز آن است. مؤلف که از نوادر روزگار خود بود و در حوزۀ [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] پژوهی با نگارش سه اثر نفیس، گوی سبقت را از همه ربود؛ می‌گوید در نظر داشته تمام [[مثنوی معنوی|مثنوی]] را دفتر به دفتر به اختصار و در سطح عالی و پیشرفته، شرح و تفسیر نماید و این اثر، مقدمه‌ای باشد تا خواننده ناآشنا پیش از مطالعه آن، این کتاب را بخواند و آمادگی لازم را پیدا کند؛ از قضا، ذی‌المقدمه و مقدمه هر دو مفقود، ولی مقدمه، مجدداً به ین صورت، بازسازی و تدوین می‌شود.

اما این اثر از چنان عمقی برخوردار است که قطعاً خود نیاز به مقدمه دارد و بیشتر برای کسانی مفید است که متن [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، خصوصاً قصه‌ها، حکایت‌ها و تمثیل‌های آن را خوب خوانده و در ذهن داشته باشند؛ زیرا بسیاری از مطالب کتاب، موجز و فشرده بیان شده و در تحلیل و تفسیر و نقد، تنها به گوشه‌ای از داستان یا به مصراع و یا به تعبیری اشاره‌ای کرده و رد شده است و در این وادی خوانندۀ ناآشنا با کلیات [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، چیزی دستگیرش نمی‌شود. در هر صورت، برای مثنوی‌پژوهان و محققان دانشگاهی، بهترین و عالی‌ترین منبع و یک اثر الهام بخش برای پژوهش‌های بیشتر محسوب می‌شود؛ چنان‌که تا کنون تحقیقات زیادی با استفاده از طرح‌ها، الگوها، تفسیرها و موضوعات گوناگون این کتاب انجام پذیرفته است.

به نظر نویسنده قصه‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]] به هر صورتی که در تقریر می‌آید، همواره متضمّن رمزی است که لُبّ معنی و سرّ باطن آن محسوب است و آشکار است که بدون تعمّق در این رمزها تمام آنچه را در این قصه‌ها هست نمی‌توان دریافت. بر این اساس وی می‌کوشد، رموز و اسرار قصه‌ها را، همان چیزی که به گفته وی مقصود [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] بوده، به صورت تطبیقی و تحلیلی و به اختصار مورد تفسیر قرار دهد؛ و خود درباره روش کارش می‌گوید در این کتاب، قصه‌ها و تمثیلات [[مثنوی معنوی|مثنوی]] را همه جا با طرز تلقی خاصی که خود [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] از شکل و مضمون آن‌ها داشته، مطرح کرده است و این از آن رو است که جز از دیدگاه خاص گوینده نمی‌توان در زوایای اندیشه او راه یافت. نکته دیگر اینکه زرّین کوب می‌گوید قصه‌ها و تمثیلات مثوی در این کتاب، برحسب شکل و مضمون در باب‌های گوناگون مجال بحث و نقد یافته است؛ از این‌رو پاره‌ای از آن‌ها بیش از یکبار مورد اشاره قرار گرفته و هر بار این اشاره با آنچه در دیدگاه تازه مطرح بوده بررسی شده است.

کتاب شامل مقدمه، پانزده فصل(در۲۲۳ بند)، یادداشت‌ها و فهارس است.

عناوین فصل‌ها عبارت است از: [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در قصه‌ها؛ داستان‌های انبیا از حضرت آدم تا حضرت خاتم)؛ سیمای خاتم رسولان در [[مثنوی معنوی|مثنوی]]؛ صحابه و مشایخ در قصه‌ها؛ حکایات امثال (بررسی منابع و مآخذ حکایات مثنوی)؛ تمثیلات در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] (بررسی منابع و مآخذ تمثیلات)؛ سؤال و جواب، و زبان حال (قصه‌هایی که به صورت سؤال و جواب بین اشخاص قصه مطرح شده)؛ قصه‌های تمثیلی(قصه‌هایی که امر غیر حسّی را به حسّی نزدیک می‌کند)؛ داستان‌های امثال(قصه‌های عامیانه)؛ داستان‌هایی از تفسیرها(قصه‌هایی که از طریق تفسیرهای قرآن در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] راه یافته)؛ قصه‌های نوادر؛ جدّ و هزل در لطایف (قصه‌هایی که در آن‌ها واقعیت تجربی همراه با نکته‌های طنزآمیز مطرح شده است)؛ لطیفه‌ها و طنزها؛ هزل یا تعلیم؛ قصه و نقد حال (قصه‌های طولانی و رمز و اسرار آن‌ها).

در انتهای کتاب، یادداشت‌ها، راهنمای اعلام و اصطلاحات، فهرست آیات، احادیث، ابیات؛ اقوال، امثال، کتابنامه، راهنمای یادداشت‌ها، رموز و نشانه‌ها درج شده‌است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص263-264</ref>
==پانويس ==
<references />


==منابع مقاله==
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
 
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
 
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
 
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:مقالات جدید(آبان) باقی زاده]] 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1402]]