المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان =المواعظ و صفات الشیعة و فضائل الشیعة

[[ابن‌بابویه، محمد بن علی]] (نويسنده)

موسسة المعارف

| تعداد جلد =1

 

در اين اثر، نگارنده با استناد به آيات قرآن كريم و روايات متعدد، مهم‌ترين صفات و فضايل شيعيان را برمى‌شمارد كه از آن جمله عبارتند از: صبر، مقاومت، شجاعت، عبادت، اعتقاد به خداوند، زهد و تقوى، گذشت و دوستى اهل‌بيت(ع). بخشى از كتاب نيز به شرح كوتاهى از زندگى، سيره و سخنان ائمه(ع) اختصاص يافته است.

جلالت شأن مؤلف، به‌خودى‌خود اعتماد به كتاب‌هاى او را در بين عالمان شيعه موجب گرديده است و در صورت اثبات صحت انتساب بدو، بى‌نياز از اثبات اعتبار است. بسيارى از مجموعه‌هاى روايى، از جمله «[[الدمعة الساكبة]]»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]]»، «[[وسائل الشيعة]]» و «[[مستدرك الوسائل]]» از كتب وى نقل حديث نموده‌اند.

نويسنده، استفاده دوستان و مؤمنين از سخنان گوهربار معصومين(ع) را انگيزه خويش از تدوين كتاب، عنوان نموده است.

== ساختار ==

«المواعظ»: اين كتاب، داراى 163 روايت است كه برخى بسيار طولانى و بعضى كوتاهند. مواعظ رسول اكرم(ص) - 82 روايت - و پس از آن روايات [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] - 49 روايت - بيشترين روايات اين مجموعه را تشكيل مى‌دهند. از اميرالمؤمنين(ع)، 16 روايت، از [[امام سجاد(ع)]]، 2 روايت، از [[امام رضا(ع)]]، 4 روايت و از امام هادى(ع)، امام باقر(ع) و امام حسين(ع)، هركدام، 1 روايت نقل شده است.<ref>مدنى بجستانى، سيد محمود، ص401</ref>

در برخى موارد نيز تحت عنوانى كه در كتاب ذكر شده، رواياتى كه با آن همخوانى ندارد آمده است؛ مثلا تحت عنوان «مواعظ الصادق»، رواياتى از امام باقر(ع)، امام هادى(ع)، [[امام رضا(ع)]] و... نقل شده است؛ بنابراين، به نظر مى‌رسد تهيه فهرست موضوعى و فهرستى بر اساس گوينده روايات، براى كتاب ضرورى است.<ref>همان، ص400</ref>

يكى از خصايص تأليفات شيخ صدوق، عربى بودن آن‌ها مى‌باشد. يك علت آن، ضعف زبان فارسى در آن دوره بوده است كه چندان قدرت و فصاحتى نداشت تا جواب‌گوى تعبيرات علمی‌باشد؛ چنان‌كه پس از هزار سال هنوز هم نمى‌توان بعضى از اصطلاحات فقهى و فلسفى را به زبان فارسى منتقل نمود و چاره‌اى جز بيان به لغت عربى نيست؛ مخصوصا آنكه كتب صدوق بيشتر متن روايات بوده و گفته و نظر شخصى كمتر دارد و براى امانت، همان بهتر بوده كه به عربى نگاشته شود؛ منتهى عربى ساده و شيوايى كه همه از آن بهره‌مند مى‌گردند و از پرداختن سجع و قافيه در آن پرهيز شده است.

== گزارش محتوا ==

- رسول‌الله(ص): خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى گردد و كارهايش به نيكى بگذرد و سرانجامش نيكو باشد و خداوند از وى راضى گردد و واى بر آن كسى كه زندگانى‌اش به طول انجامد و كارهايش بد باشد و پايان كارش به‌خوبى نينجامد و خداوند را برخود خشمگين كند.

«صفات الشيعة»: حاوى تعداد زيادى از منقولات، احاديث و سخنان معصومين(ع) در توصيف شيعيان واقعى و مناقب و فضايل آن‌هاست. اين روايات از متون كهن روايى شيعه، مانند «امالى» طوسى، تفسير «نور الثقلين»، «بشارة المصطفى»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]]»، «الكافى»، «امالى» صدوق و ديگر مجامع روايى نقل شده و مضامين مشترك آن‌ها اشاره به پيوند شيعه با ائمه(ع)، جايگاه بهشتى شيعيان، خلق شدن شيعيان از طينت ائمه(ع)، مجالست با اشرار و اخيار، مودت اهل‌بيت(ع)، تقواى شيعيان و كثرت دشمنان ايشان، سيماى شيعه، اوامر ائمه(ع) به شيعيان، برائت از جبت و طاغوت، سرنوشت اعمال عبادى شيعه و پاداش‌ها و بشارت‌هاى بسيار به شيعيان واقعى است؛ ضمن اينكه صفات شيعه و تفاوت‌هاى ايمان و اسلام نيز در اين روايات آمده است.

مؤلف در «فضائل الشيعة»، مجموعه رواياتى را از ائمه(ع) درباره مقام و منزلت شيعيان آورده و آن‌ها را تنها راهيان حق و پيروان حقيقى حضرت رسول(ص) مى‌داند. در اين كتاب كه روايات اخلاقى و اعتقادى را بيان كرده است، از زمان نگارش، مانند ساير كتاب‌هاى شيخ، مورد توجه علماء و بزرگان شيعه قرار گرفته است. بسيارى از علماء و محدثان، از جمله [[علامه مجلسى]] در بحار، از روايات آن بهره جسته‌اند.

اولين حديث اين كتاب، بيان مى‌كند كه گروهى درباره [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] از پيامبر(ص) سؤال كردند. حضرت خشمناك شد و فرمود: «چرا گروهى پيرامون كسى به جست‌وجو و پرسش پرداخته‌اند كه منزلتش نزد من، همچون منزلت من نزد خداست».<ref>همان، ص396</ref>

اين اثر، براى شناخت مقام و منزلت اهل‌بيت(ع)، شيعيان و پيروان ايشان، كتابى بس ارزش‌مند و بى‌نظير است؛ به‌طورى كه خواننده با مطالعه آن به جايگاه واقعى شيعه در اسلام و نزد پيامبر(ص) و ائمه(ع) پى مى‌برد.

نسخه اصل «المواعظ» را آقاى حاج شيخ [[عطاردی قوچانی، عزیزالله|عزيز الله عطاردى]] از كتاب‌خانه صاحب «عبقات الانوار» عكس‌بردارى كرده و خود آن را ترجمه نموده است و ميكروفيلم آن در كتاب‌خانه خصوصى مترجم موجود مى‌باشد. اكنون چاپ‌هاى مختلفى از اين كتاب در دست است:

1. اين اثر نفيس به همراه اثر ديگرى از شيخ صدوق به نام «فضائل الشيعة» ظاهراً براى نخستين بار توسط آقاى حسين فشاهى و با مقدمه بسيار خوبى از ايشان در سال 1342ش، به فارسى ترجمه شده و در ايران به زيور طبع درآمده است.

2. توسط انتشارات اعلمى تهران در يك جلد، به زبان عربى به همراه ترجمه فارسى آن به قلم استاد [[عطاردی قوچانی، عزیزالله|عزيز الله عطاردى]] چاپ شده است.

3. [[فضائل الشیعة (ترجمه توحیدی)|فضائل الشیعة]] با تصحيح و ترجمه آقاى امير توحيدى، توسط انتشارات زواره در تهران به چاپ رسيده است.

[[فضائل الشیعة (اعلمی)|فضائل الشيعة]] به همراه ترجمه فارسى آن در يك جلد از سوى انتشارات اعلمى تهران در قطع وزيرى چاپ شده است.

== منابع مقاله ==

== وابسته‌ها ==

[[فضائل الشیعة (اعلمی)]]

[[فضائل الشیعة (ترجمه توحیدی)]]

[[رده:سرگذشت‌‌نامه‌های فردی]]