۸۱٬۶۹۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ابن ادريس' به ' ابن ادريس ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '[[ ' به '[[') |
||
(۵۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01979J1.jpg | |||
| عنوان =المنتخب من تفسير القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان | |||
| عنوانهای دیگر =منتخب التبیان | |||
| | |||
التبیان فی تفسیر القرآن. برگزیده | التبیان فی تفسیر القرآن. برگزیده | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مرعشی، محمود]] (زير نظر) | |||
[[طوسی، محمد بن حسن]] ( | [[طوسی، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
[[ | [[ابن ادریس، محمد بن احمد]] (گردآورنده) | ||
[[رجایی، مهدی]] (محقق) | [[رجایی، سید مهدی]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 94 /ط9 ت2012 | ||
| موضوع = | |||
تفاسیر شیعه - قرن 5ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
کتابخانه عمومی آیتاللهمرعشی نجفی(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1409 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01979AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01979 | |||
| کتابخوان همراه نور =01979 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''المنتخب من تفسير القرآن و النكت المستخرجة من كتاب التبيان''' تأليف [[ابن ادریس، محمد بن احمد|محمد بن احمد بن ادريس حلى]] از علماى قرن ششم مىباشد كه از آن به عنوان «مختصر التبيان» يا «منتخب التبيان» نيز ياد مىشود. | |||
بعضى برآنند كه [[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] دو اثر قرآنى داشته است: 1-مختصر التبيان (تفسير مورد بحث) و 2-تعليقه و حواشى بر تفسير تبيان، كه اكنون در دست نمىباشد. | |||
عظمت فكرى و شخصيت ممتاز علمى و نبوغ اجتماعى [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] آنچنان گسترده و متقن بوده كه تا مدتها فقهاى زمان خوشهچين خرمن فضل و فقه او و دنبالهرو روش خاص او بودهاند. در زمينه تفسير و علوم قرآنى نيز نفوذ عميق و اعتبار بالايى داشته است، به حدّى كه متأخرين از او، دست نوشت او را سرمايه تلاش فكرى خود قرار داده و از اعتبار علمى و وجاهت مقبول و منطقى او بهرهها بردهاند. | |||
چندين اثر تفسيرى پيرامون تفسير التبيان بوجود آمده است كه تلخيص يا تعليق بر تبيان بودهاند كه مختصر التبيان[[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] حلى از آن جمله است. | |||
مختصر التبيان در دو جلد به زبان عربى است و همه آيات قرآنى را نمىپوشاند؛ به عنوان مثال نخستين آيه مورد بحث در آن آيه 136 سوره بقره مىباشد.[[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] توجه ويژهاى به تفسير تبيان داشته و نگارش اين گزيده (كه به نوعى مىتوان آن را تجليل از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و پايگاه تفسيرى وى به شمار آورد) از اين جهت كه [[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] نخستين منتقد آراء فقهى و اصولى شيخ بوده، توجه برخى محققان از جمله مرحوم [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شيخ آقا بزرگ طهرانى]] را برانگيخته است. | |||
مختصر التبيان گزيدهاى از هر سوره مىباشد كه [[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] در سال 582ق از آن نگارش آن فارغ شده است. جلد اول آن تا بخشى از سوره هود و جلد دوم از بقيّه سوره هود تا آخر سوره زلزال مىباشد. | |||
مختصر التبيان گزيدهاى از هر سوره مىباشد كه[[ | |||
روش ايشان به اين صورت است كه با عنوان «فصل» آيه را مطرح كرده، معناى لغات مشكل را با استفاده از نظرات لغويينى مانند زجاج، ابن دريد و استشهاد به شعر عرب، بيان مىدارد. معمولاً پس از نقل اقوال، نظر خود را نيز با تعبير «و الذي يقتضيه مذهبنا» عنوان مىكند. | روش ايشان به اين صورت است كه با عنوان «فصل» آيه را مطرح كرده، معناى لغات مشكل را با استفاده از نظرات لغويينى مانند زجاج، ابن دريد و استشهاد به شعر عرب، بيان مىدارد. معمولاً پس از نقل اقوال، نظر خود را نيز با تعبير «و الذي يقتضيه مذهبنا» عنوان مىكند. | ||
خط ۶۰: | خط ۴۷: | ||
بهطور كلى معناى لغوى، در اين تفسير جلوه خاصى دارد و در همهجا خودنمايى مىكند. | بهطور كلى معناى لغوى، در اين تفسير جلوه خاصى دارد و در همهجا خودنمايى مىكند. | ||
ابن ادريس به تبعيت از شيوه استدلال فقهى و مطرح كردن نظرات پيشينيان و تجزيه و تحليل آنها، اينجا نيز تفسير آيه را با نقل اقوال صحابه و تابعين (از قبيل، ابن عباس، ابن زيد، حسن بصرى، قتاده، جبائى، ربيع بن انس و | ابن ادريس به تبعيت از شيوه استدلال فقهى و مطرح كردن نظرات پيشينيان و تجزيه و تحليل آنها، اينجا نيز تفسير آيه را با نقل اقوال صحابه و تابعين (از قبيل، [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، ابن زيد، حسن بصرى، قتاده، جبائى، ربيع بن انس و ابراهیم) و تجزيه و تحليل و نقد آنها و بيان نظر خود دنبال مىكند. | ||
مفسر در بحثهاى اصولى به مقدار مناسب آيه وارد مىشود و با همان | مفسر در بحثهاى اصولى به مقدار مناسب آيه وارد مىشود و با همان سبک نتيجهگيرى مىكند؛ براى نمونه ذيل آيه 143 سوره بقره راجع به حجيت اجماع، نظر بلخى را مطرح و نقد مىنمايد. در آيه 159 سوره بقره (ج 1، ص34) نيز درباره عمل به خبر واحد، بهطور مفصل ديدگاه خود را بازگو كرده است. | ||
مفسر بحثهاى فقهى را ذيل آيات احكام به اختصار مطرح مىكند و از تفصيل دورى مىجويد. | مفسر بحثهاى فقهى را ذيل آيات احكام به اختصار مطرح مىكند و از تفصيل دورى مىجويد. | ||
از موارد ديگرى كه در مختصر يافت مىشود، بحثهاى كلامى است كه ذيل آيات مناسب به آنها مىپردازد؛ مانند: | از موارد ديگرى كه در مختصر يافت مىشود، بحثهاى كلامى است كه ذيل آيات مناسب به آنها مىپردازد؛ مانند: کیفیت حيات شهدا ذيل آيه 154 سوره بقره. | ||
در اين بين بندرت نيز به وجه تسميه سورهها اشاره دارد؛ مانند: سوره ممتحنه، ج 2، ص319. در مجموع مىتوان اين مختصر را، تعليقيهاى بر تفسير تبيان، محسوب كرد. | در اين بين بندرت نيز به وجه تسميه سورهها اشاره دارد؛ مانند: سوره ممتحنه، ج 2، ص319. در مجموع مىتوان اين مختصر را، تعليقيهاى بر تفسير تبيان، محسوب كرد. | ||
تحقيق اين اثر توسط | تحقيق اين اثر توسط [[رجایی، سید مهدی|سيد مهدى رجائى]] با اشراف آقاى [[مرعشی، محمود|سيد محمود مرعشى]] مسئول كتابخانه آيتاللّه نجفى مرعشى، انجام يافته و در 15 محرم 1409ق به پايان رسيده است. | ||
محور تحقيق سه نسخه ذيل بوده است: | محور تحقيق سه نسخه ذيل بوده است: | ||
#نسخه ناقص كتاب، نوشته شده به سال 640ق، موجود در خزانه كتابخانه آستان قدس رضوى به شماره 8586 به رمز «ق». | |||
#نسخه كامل موجود در كتابخانه آیتالله مرعشى نجفى به رمز «م» و شماره 4584. | |||
#نسخه كامل موجود در كتابخانه آیتالله مرعشى نجفى به شماره 5016 و رمز «ن» نوشته شده توسط كرم الله بن عطاء الله موسوى جزايرى. | |||
محقق محترم اين اثر را با تفسير تبيان تطبيق داده و تصحيح نموده است. | |||
پاورقىهاى مختصرى شامل آدرس آيات و اختلاف عبارات با تفسير تبيان نيز از تلاش محقق حاصل شده است. مقدمهاى در باب حيات مؤلف ديدگاهها، آثار، اساتيد و شاگردان وى در ابتداى تحقيق نيز عرضه شده است. | |||
نسخه حاضر در 2 جلد به زبان عربى با قطع وزيرى با تحقيق [[رجایی، سید مهدی|سيد مهدى رجائى]] در قم از طرف انتشارات كتابخانه آیتالله مرعشى نجفى به تاريخ 1409ق، و بهعنوان چاپ اول به بازار نشر عرضه شده است. تصويرى از صفحات اول هر نسخه در ابتداى جلد اول آمده است. | |||
فهرستى به ترتيب آيات تفسير شده و بيان موضوعات آنها در انتهاى هر جلد، راهنماى محققین در يافتن آيات و مطالب مىباشد. | |||
==منابع مقاله== | |||
#مقدمه و متن كتاب. | |||
#دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، ج2، تهران، 1368. | |||
#دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، به كوشش [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدين خرمشاهى]]، ج1، ص764. | |||
#طبقات مفسران شيعه، عقيقى بخشايش، ج2، ص185. | |||
{{تفاسیر}} | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن]] | |||
[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل]] | |||
[[الوسيط في تفسير القرآن المجيد]] | |||
[[تفسیر جوامع الجامع (محقق، جامعه مدرسین)]] | |||
[[النكت و العيون تفسير الماوردي]] | |||
[[تفسير البغوي]] | |||
[[الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي]] | |||
[[تفسير الجيلاني]] | |||
[[تفسیر الشهرستاني]] | |||
[[تفسير الشریف المرتضی]] | |||
[[المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]] | |||
[[البلاغة القرآنية في تفسير الزمخشري و اثرها في الدراسات البلاغية]] | |||
[[روش شیخ طوسی در تفسیر تبیان]] | |||
[[زاد المسير في علم التفسير]] | |||
[[تفسير الجيلاني]] | |||
[[تفسیر سورآبادی]] | |||
[[الوجيز في تفسير الكتاب العزيز]] | |||
[[الهداية إلی بلوغ النهاية]] | |||
[[تفسير جوامع الجامع (مصحح، گرجي)]] | |||
[[روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن]] | |||
[[ترجمه تفسير مجمع البيان]] | |||
[[زاد المسير في علم التفسير]] | |||
[[مجمع البيان في تفسير القرآن]] | |||
[[التبيان في تفسير القرآن]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده:متون تفاسیر]] | [[رده: متون تفاسیر]] |