العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن: تفاوت میان نسخه‌ها

العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن
العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن
پدیدآوران	عبادی، عبدالله بن قاید (مصحح) دوسری، مبارک بن محمد (مصحح) صالح الوصابي، علي عبدالله (مصحح) سعدالأشول، جميل احمد (مصحح) خزرجی، علی بن حسن (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	طراز اعلام الزمن فی طبقات اعیان الیمن
ناشر	مکتبة الجیل الجدید
مکان نشر	صنعا - یمن
سال نشر	1430 ق یا 2009 م
چاپ	1
موضوع	دانشمندان اسلامی - یمن - سرگذشت‌نامه یمن - سرگذشت‌نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	5
کد کنگره	‏DS‎‏ ‎‏248‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏4‎‏ع‎‏7
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۱۳

العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن، تأليف ابوالحسن على بن حسن خزرجى (متوفى 812ق)، در شرح حال بزرگان و مشاهير يمن (از علما و ادبا و شاهان) است كه خزرجى، آن را به دستور ملك اشرف رسولى تأليف كرد. وى در سال 800ق از تأليف كتاب فراغت يافته و در 801ق، پاک‌نويس آن را به پایان رسانده است. از كتاب با عناوين «طراز أعلام الزمن في طبقات أعيان اليمن» و «ترتيب فقهاء اليمن» و «تاريخ اليمن» نيز ياد شده است.^[۱]

كتاب با تحقيق عبدالله بن قائد عبادى و ديگران منتشر شده است.

ساختار

اين اثر پنج جلدى با مقدمه عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع، مقدمه تحقيقى مفصل (قريب به 170 صفحه)، مقدمه ابوحسان ابازيد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. پس از آن شرح حال اعلام در سى باب ذكر گرديده است.

نویسنده در نگارش اين كتاب از شيوه بهاءالدين محمد بن يوسف جندى (متوفى 732ق) در «السلوك في طبقات العلماء و الملوك» پيروى كرده و ضمن تهذيب و ترتيب كتاب جندى، ذيلى بر آن نوشته است.^[۲]

گزارش محتوا

عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع در مقدمه‌اش بر كتاب، ابتدا به اختلاف اسامى كتاب اشاره كرده است. سپس حكومت رسولیه در يمن (626-858ق) را مقطعى زمانى توصيف كرده كه در آن با استقرار نسبى سياسى، پيشرفت علمى وسيعى در جميع جهات صورت گرفت. وى سپس لفظ «الزمن» در عنوان كتاب (طراز أعلام الزمن) را قرن هشتم هجرى دانسته كه در آن احياى دوباره علوم صورت گرفت و از جمله فرهنگ‌نامه‌هاى فراوانى نوشته شد و لذا غريب نيست اگر اين عصر را عصر موسوعه‌ها نام‌گذارى كنيم.^[۳]

محققین چهارگانه كتاب، وظيفه تحقيق تراجم اصلى و فرعى ذكرشده در متن را به عهده داشته‌اند كه به ترتيب عبارتند از:

عبدالله العبادى: شرح حال‌هاى باب همزه تا آخر باب حاء، 432 شرح حال؛
مبارک الدوسرى: شرح حال ابواب خاء تا باب ظاء، 123 شرح حال؛
على الوصابى: شرح حال باب عين، 442 شرح حال اصلى و 258 شرح حال فرعى؛
جميل الأشول: ابواب غين تا ياء و باب كنيه‌ها و زنان، 595 شرح حال اصلى و 440 شرح حال فرعى.^[۴]

كتاب با مقدمه‌اى كوتاه و تاريخى در معرفى يمن و فضل آن، تاريخ و اهميت آن و سپس سيره پيامبر اكرم(ص) و نخستين خلفا آغاز مى‌شود و تاريخ خلفاى اسلامى تا رويدادهاى مصر در زمان سلطان بَرقوق (متوفى 801ق) را در بر مى‌گیرد. پس از آن، بخش اصلى كتاب با تراجم رجال (28 باب) به ترتيب الفبايى مى‌آيد. در پایان، يك باب به ذكر كسانى كه به كُنيه معروف بوده‌اند و بابى ديگر به ذكر مشاهير زنان يمن اختصاص دارد.^[۵]

وضعيت كتاب

كتاب در چاپ ديگرى به كوشش عبداللّه بن محمد حبشى و مصطفى عبدالكريم خطیب در سه مجلد به چاپ رسيده است.^[۶]

از آنجا كه تحقيق كتاب توسط چهار محققق انجام شده و توانايى و امكانات آنها مختلف است، لذا خواننده در اجزاى كتاب تفاوت‌هایى را احساس مى‌كند.^[۷]

محققین در پاورقى‌ها، آدرس مطالب را ذكر كرده‌اند و هر كجا منبعى براى كلام نویسنده نيافته‌اند تذكر داده‌اند.^[۸]همچنين اختلاف نسخه‌ها، معرفى برخى اعلام و اماكن و معانى الفاظ و ديگر توضيحات در پاورقى آمده است.

در انتهاى جلد پنجم كتاب، فهارس زير به ترتيب ارائه شده است: احاديث نبوى، اعلام، بلدان و امكنه و بقاع، قبايل و شعوب، مدارس، مصادر و مراجع و موضوعات.

پانويس

منابع مقاله

وابسته‌ها

[1] ناجى، محمدرضا، ج15، ص478

[2] همان

[3] ر.ک: مقدمه، ص6

[4] ر.ک: مقدمه محمد الشجاع، ص7

[5] ناجى، محمدرضا، ج15، ص478

[6] ناجى، محمدرضا، ج15، ص478

[7] ر.ک: مقدمه محمد الشجاع، ص9

[8] ر.ک: ج1، پاورقى 5، ص614

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR14249J1.jpg|بندانگشتی|العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن]]
+| تصویر =NUR14249J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =طراز اعلام الزمن فی طبقات اعیان الیمن
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن
+[[عبادی، عبدالله بن قاید]] (مصحح)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|طراز اعلام الزمن فی طبقات اعیان الیمن
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[عبادی، عبدالله بن قاید]] (مصحح)
-[[دوسری، مبارك بن محمد]] (مصحح)
+[[دوسری، مبارک بن محمد]] (مصحح)
 [[صالح الوصابي، علي عبدالله]] (مصحح)
@@ خط ۱۸: / خط ۱۲: @@
 [[سعدالأشول، جميل احمد]] (مصحح)
-[[خزرجی، علی بن حسن]] (نويسنده)
+[[خزرجی، علی بن حسن]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏DS‎‏ ‎‏248‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏4‎‏ع‎‏7
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+دانشمندان اسلامی - یمن - سرگذشت‌نامه
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DS‎‏ ‎‏248‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏4‎‏ع‎‏7
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|دانشمندان اسلامی - یمن - سرگذشت نامه
-یمن - سرگذشت نامه
+یمن - سرگذشت‌نامه
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+مکتبة الجیل الجدید
-|data-type='publisher'|مکتبة الجیل الجدید
+| مکان نشر =صنعا - یمن
-|-
+| سال نشر = 1430 ق یا 2009 م
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|صنعا - یمن
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1430 هـ.ق یا 2009 م
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE14249AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14249AUTOMATIONCODE
-== معرفى اجمالى ==
+| چاپ =1
-'''العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن'''، تأليف ابوالحسن على بن حسن خزرجى (متوفى 812ق)، در شرح حال بزرگان و مشاهير يمن (از علما و ادبا و شاهان) است كه خزرجى، آن را به دستور ملك اشرف رسولى تأليف كرد. وى در سال 800ق از تأليف كتاب فراغت يافته و در 801ق، پاك‌نويس آن را به پايان رسانده است. از كتاب با عناوين «طراز أعلام الزمن في طبقات أعيان اليمن» و «ترتيب فقهاء اليمن» و «تاريخ اليمن» نيز ياد شده است ...<ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref>
+| تعداد جلد =5
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =14249
+| کتابخوان همراه نور =14249
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن'''، تأليف [[خزرجی، علی بن حسن|ابوالحسن على بن حسن خزرجى]] (متوفى 812ق)، در شرح حال بزرگان و مشاهير يمن (از علما و ادبا و شاهان) است كه خزرجى، آن را به دستور ملك اشرف رسولى تأليف كرد. وى در سال 800ق از تأليف كتاب فراغت يافته و در 801ق، پاک‌نويس آن را به پایان رسانده است. از كتاب با عناوين «طراز أعلام الزمن في طبقات أعيان اليمن» و «ترتيب فقهاء اليمن» و «تاريخ اليمن» نيز ياد شده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=8563&&searchText= ناجى، محمدرضا، ج15، ص478]</ref>
 كتاب با تحقيق عبدالله بن قائد عبادى و ديگران منتشر شده است.
-== ساختار ==
+==ساختار==
 اين اثر پنج جلدى با مقدمه عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع، مقدمه تحقيقى مفصل (قريب به 170 صفحه)، مقدمه ابوحسان ابازيد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. پس از آن شرح حال اعلام در سى باب ذكر گرديده است.
-نويسنده در نگارش اين كتاب از شيوه بهاءالدين محمد بن يوسف جندى (متوفى 732ق) در «السلوك في طبقات العلماء و الملوك» پيروى كرده و ضمن تهذيب و ترتيب كتاب جندى، ذيلى بر آن نوشته است ...<ref>همان</ref>
+نویسنده در نگارش اين كتاب از شيوه بهاءالدين محمد بن يوسف جندى (متوفى 732ق) در «السلوك في طبقات العلماء و الملوك» پيروى كرده و ضمن تهذيب و ترتيب كتاب جندى، ذيلى بر آن نوشته است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=8563&&searchText= همان]</ref>
-== گزارش محتوا ==
+==گزارش محتوا==
+عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع در مقدمه‌اش بر كتاب، ابتدا به اختلاف اسامى كتاب اشاره كرده است. سپس حكومت رسولیه در يمن (626-858ق) را مقطعى زمانى توصيف كرده كه در آن با استقرار نسبى سياسى، پيشرفت علمى وسيعى در جميع جهات صورت گرفت. وى سپس لفظ «الزمن» در عنوان كتاب (طراز أعلام الزمن) را قرن هشتم هجرى دانسته كه در آن احياى دوباره علوم صورت گرفت و از جمله فرهنگ‌نامه‌هاى فراوانى نوشته شد و لذا غريب نيست اگر اين عصر را عصر موسوعه‌ها نام‌گذارى كنيم.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19476/1/6 ر.ک: مقدمه، ص6]</ref>
+محققین چهارگانه كتاب، وظيفه تحقيق تراجم اصلى و فرعى ذكرشده در متن را به عهده داشته‌اند كه به ترتيب عبارتند از:
-عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع در مقدمه‌اش بر كتاب، ابتدا به اختلاف اسامى كتاب اشاره كرده است. سپس حكومت رسوليه در يمن (626-858ق) را مقطعى زمانى توصيف كرده كه در آن با استقرار نسبى سياسى، پيشرفت علمى وسيعى در جميع جهات صورت گرفت. وى سپس لفظ «الزمن» در عنوان كتاب (طراز أعلام الزمن) را قرن هشتم هجرى دانسته كه در آن احياى دوباره علوم صورت گرفت و از جمله فرهنگ‌نامه‌هاى فراوانى نوشته شد و لذا غريب نيست اگر اين عصر را عصر موسوعه‌ها نام‌گذارى كنيم ...<ref>ر.ك: مقدمه، ص6</ref>
-محققين چهارگانه كتاب، وظيفه تحقيق تراجم اصلى و فرعى ذكرشده در متن را به عهده داشته‌اند كه به ترتيب عبارتند از:
 #عبدالله العبادى: شرح حال‌هاى باب همزه تا آخر باب حاء، 432 شرح حال؛
-#مبارك الدوسرى: شرح حال ابواب خاء تا باب ظاء، 123 شرح حال؛
+#مبارک الدوسرى: شرح حال ابواب خاء تا باب ظاء، 123 شرح حال؛
 #على الوصابى: شرح حال باب عين، 442 شرح حال اصلى و 258 شرح حال فرعى؛
-#جميل الأشول: ابواب غين تا ياء و باب كنيه‌ها و زنان، 595 شرح حال اصلى و 440 شرح حال فرعى ...<ref>ر.ك: مقدمه محمد الشجاع، ص7</ref>
+#جميل الأشول: ابواب غين تا ياء و باب كنيه‌ها و زنان، 595 شرح حال اصلى و 440 شرح حال فرعى.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19476/1/7 ر.ک: مقدمه محمد الشجاع، ص7]</ref>
-كتاب با مقدمه‌اى كوتاه و تاريخى در معرفى يمن و فضل آن، تاريخ و اهميت آن و سپس سيره پيامبر اكرم(ص) و نخستين خلفا آغاز مى‌شود و تاريخ خلفاى اسلامى تا رويدادهاى مصر در زمان سلطان بَرقوق (متوفى 801ق) را در بر مى‌گيرد. پس از آن، بخش اصلى كتاب با تراجم رجال (28 باب) به ترتيب الفبايى مى‌آيد. در پايان، يك باب به ذكر كسانى كه به كُنيه معروف بوده‌اند و بابى ديگر به ذكر مشاهير زنان يمن اختصاص دارد ...<ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref>
+كتاب با مقدمه‌اى كوتاه و تاريخى در معرفى يمن و فضل آن، تاريخ و اهميت آن و سپس سيره پيامبر اكرم(ص) و نخستين خلفا آغاز مى‌شود و تاريخ خلفاى اسلامى تا رويدادهاى مصر در زمان سلطان بَرقوق (متوفى 801ق) را در بر مى‌گیرد. پس از آن، بخش اصلى كتاب با تراجم رجال (28 باب) به ترتيب الفبايى مى‌آيد. در پایان، يك باب به ذكر كسانى كه به كُنيه معروف بوده‌اند و بابى ديگر به ذكر مشاهير زنان يمن اختصاص دارد.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=8563&&searchText= ناجى، محمدرضا، ج15، ص478]</ref>
 == وضعيت كتاب ==
+كتاب در چاپ ديگرى به كوشش عبداللّه بن محمد حبشى و مصطفى عبدالكريم خطیب در سه مجلد به چاپ رسيده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=8563&&searchText= ناجى، محمدرضا، ج15، ص478]</ref>
+از آنجا كه تحقيق كتاب توسط چهار محققق انجام شده و توانايى و امكانات آنها مختلف است، لذا خواننده در اجزاى كتاب تفاوت‌هایى را احساس مى‌كند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19476/1/9 ر.ک: مقدمه محمد الشجاع، ص9]</ref>
-كتاب در چاپ ديگرى به كوشش عبداللّه بن محمد حبشى و مصطفى عبدالكريم خطيب در سه مجلد به چاپ رسيده است ...<ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref>
+محققین در پاورقى‌ها، آدرس مطالب را ذكر كرده‌اند و هر كجا منبعى براى كلام نویسنده نيافته‌اند تذكر داده‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19476/1/614 ر.ک: ج1، پاورقى 5، ص614]</ref>همچنين اختلاف نسخه‌ها، معرفى برخى اعلام و اماكن و معانى الفاظ و ديگر توضيحات در پاورقى آمده است.
-از آنجا كه تحقيق كتاب توسط چهار محققق انجام شده و توانايى و امكانات آنها مختلف است، لذا خواننده در اجزاى كتاب تفاوت‌هايى را احساس مى‌كند ...<ref>ر.ك: مقدمه محمد الشجاع، ص9</ref>
-محققين در پاورقى‌ها، آدرس مطالب را ذكر كرده‌اند و هر كجا منبعى براى كلام نويسنده نيافته‌اند تذكر داده‌اند ...<ref>ر.ك: ج1، پاورقى 5، ص614</ref>همچنين اختلاف نسخه‌ها، معرفى برخى اعلام و اماكن و معانى الفاظ و ديگر توضيحات در پاورقى آمده است.
 در انتهاى جلد پنجم كتاب، فهارس زير به ترتيب ارائه شده است: احاديث نبوى، اعلام، بلدان و امكنه و بقاع، قبايل و شعوب، مدارس، مصادر و مراجع و موضوعات.
 ==پانويس ==
-<references />
+<references/>
-== منابع مقاله ==
+==منابع مقاله==
-. مقدمه و متن كتاب.
+#مقدمه و متن كتاب.
+#[http://rch.ac.ir/article/Details?id=8563&&searchText= ناجى، محمدرضا، دانشنامه جهان اسلام، زير نظر غلامعلى حداد عادل، تهران، بنياد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ اول، 1390].
-. ناجى، محمدرضا، دانشنامه جهان اسلام، زير نظر غلامعلى حداد عادل، تهران، بنياد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ اول، 1390.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19476 مطالعه کتاب العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده: تاریخ (عمومی)]]
 [[رده: تاریخ آسیا]]
 [[رده: تاریخ محلی و گزارش‌های شبه جزیره]]