الرسالة (شافعی)

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    الرسالة(شافعی، محمد بن ادریس)
    الرسالة (شافعی)
    پدیدآورانشافعی، محمد بن ادریس (نويسنده)

    غ‍ن‍ای‍م‌، م‍ح‍م‍د ن‍ب‍ی‍ل‌ (محقق)

    شاهین، عبدالصبور (مصحح)
    ناشرمرکز الأهرام للترجمة و النشر
    مکان نشرمصر - قاهره
    سال نشر1408ق - 1988م
    چاپ1
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    ش2ر5 155/2 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الرسالة، تألیف محمد بن ادریس شافعی (150-204ق)، اولین کتابی است که در «اصول فقه» به رشته تحریر درآمده است. تحقیق و مراجعات کتاب به قلم محمد نبیل غنایم و عبدالصبور شاهین به انجام رسیده است.

    کتاب، مشتمل بر دو مقدمه و 57 فقره است که 24 فقره آن در جلد اول و مابقی در جلد دوم ارائه شده است.

    این کتاب با نام «الرسالة» در سال 2009م نیز با تحقیق و پاورقی عبداللطیف همیم و قاهر یاسین فحل در بیروت منتشر شده است. محتوای آن در مقاله کتاب‌شناسی نسخه مذکور مورد بررسی قرار گرفته است و در این مقاله چند نکته اضافه می‌شود:

    1. در رابطه با اینکه چرا کتاب شافعی نام ندارد و با رساله شافعی از آن یاد شده، محقق کتاب در مقدمه چنین می‌نویسد: در عهد شافعی نام‌گذاری کتاب ضروری و مرسوم نبوده و همین‌که مردم بدانند که این کتاب اثر فلان عالم است کفایت می‌کرده است. در آن عصر همچنین تألیفات مدون فراوانی مشاهده نمی‌شد و علما علمشان را در سینه‌هاشان حفظ می‌کرده‌ و در حافظه شاگردانشان به ودیعه می‌گذاشتند[۱]‏.
    2. از دیدگاه عبدالصبور شاهین این کتاب از کتب نادری است که سطح لغت و زبان را در عصر شافعی بیان می‌کند. همواره زبان را در عصر وی در قالب‌های محفوظ، با سبکی نیکو و الفاظی زیبا و تراکیب متناسب می‌بینیم[۲]‏.
    3. پیش از تألیف این کتاب، قانون کلی و نظام ثابتی که بر آن اعتماد و داوری شود، وجود نداشت. رازی در این رابطه می‌گوید: «شافعی علم اصول فقه را تأسیس نمود و برای مردم قانون کلی وضع کرد که در شناخت مراتب ادله شرعی به آن رجوع کنند؛ لذا نسبت شافعی به علم شرع، نسبت ارسطاطالیس به علم عقل است»[۳].
    4. ‏کتاب تنها از جهت علم اصول و شیوه استنباط حائز اهمیت نیست، بلکه از جهت احکام فقهی، قواعد لغوی، اسالیب ادبی و بلاغی، شعر، حکمت، تاریخ و سیره و ذکر تعدادی از رجال روایت و روایاتشان از سنن رسول‌الله(ص) نیز حائز اهمیت است. به این موارد باید شیوه‌های گفتگو و مناظره، برهان و استدلال، فقه مقارن و قواعد حدیث و جرح و تعدیل را نیز افزود[۴].

    مقدمه محمد نبیل غنایم از مطالب ارزشمندی پیرامون شافعی و کتاب او برخوردار است. وی برخی فقرات را به‌اجمال شرح کرده است. بر هر فقره تعلیقه‌ای در معانی کلمات و اعراب و... نوشته است[۵].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه عبدالصبور شاهین، ج1، ص8-7
    2. ر.ک: همان، ص9
    3. ر.ک: مقدمه محمد نبیل غنایم، همان، ص11
    4. ر.ک: همان
    5. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    مقدمه عبدالصبور شاهین و محمد نبیل غنایم بر کتاب.


    وابسته‌ها