۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
}} | }} | ||
'''الرسائل السبعة في العقائد و معه رسالة ذم التأويل'''، | '''الرسائل السبعة في العقائد و معه رسالة ذم التأويل'''، مجموعهای است از هفت رساله که با رساله «ذم التأويل» (اثر [[ابن قدامه، عبدالله بن احمد|موفقالدین بن احمد بن محمد بن قدامه مقدسی]]، متوفی 620ق)، که به آن ضمیمه شده، هشتتا میشود. هفت رساله مزبور عبارتند از: «شرح الفقه الأكبر» [[ماتریدی، محمد بن محمد|ابومنصور ماتریدی]] (333ق)، «شرح الفقه الأكبر» [[مغنيساوي، احمد بن محمد|احمد بن محمد مغنیساوی]]، «الجوهرة المنيفة في شرح وصية الإمام الأعظم أبيحنيفة» [[حنفي، حسين بن اسکندر|ملا حسین بن اسکندر حنفی]]، «كتاب الإبانة» [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] (324ق)، «الملحق الأول للإبانة» [[محمد عنایت علی حیدرآبادی]]، «الملحق الثاني للإبانة» [[محمد عنایت علی حیدرآبادی]] و «رسالة في الذب عن أبيالحسن الأشعري» [[ابن درباس، عبدالملک بن عيسي|ابوالقاسم عبدالملک بن درباس]]. | ||
نویسندگان این رسائل در مذهب حنفی و برخی از آنان تابع [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] | نویسندگان این رسائل در مذهب حنفی و برخی از آنان تابع [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] بودهاند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
ایشان این اثر را در مخالفت با عقاید معتزله، قدریه، جهمیه، حروریه، رافضه و مرجئه نوشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/144 ر.ک: همان، ص144]</ref>. در این اثر مطالبی درباره رؤیت خداوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/150 ر.ک: همان، ص150]</ref>، قرآن کلام خداست و مخلوق نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/163 ر.ک: همان، ص163]</ref>، عرش و استوای خداوند بر آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/183 ر.ک: همان، ص183]</ref>، اعضای خداوند همچون چشم، دست و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/189 ر.ک: همان، ص189]</ref>، رد عقاید جهمیه درباره علم، قدرت و صفات خداوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/196 ر.ک: همان، ص196]</ref>، اراده خداوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/203 ر.ک: همان، ص203]</ref> و... تبیین شده است. | ایشان این اثر را در مخالفت با عقاید معتزله، قدریه، جهمیه، حروریه، رافضه و مرجئه نوشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/144 ر.ک: همان، ص144]</ref>. در این اثر مطالبی درباره رؤیت خداوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/150 ر.ک: همان، ص150]</ref>، قرآن کلام خداست و مخلوق نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/163 ر.ک: همان، ص163]</ref>، عرش و استوای خداوند بر آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/183 ر.ک: همان، ص183]</ref>، اعضای خداوند همچون چشم، دست و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/189 ر.ک: همان، ص189]</ref>، رد عقاید جهمیه درباره علم، قدرت و صفات خداوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/196 ر.ک: همان، ص196]</ref>، اراده خداوند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/203 ر.ک: همان، ص203]</ref> و... تبیین شده است. | ||
[[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] معتقد است که جایگاه عرش، فوق آسمانها است و خداوند در آنجا مستقر شده است<ref>ر.ک: همان، ص183</ref>. سپس قول معتزله، جهمیه و حروریه را که «استوی» در آیه پنج سوره طه را به معنای قدرت اخذ | [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] معتقد است که جایگاه عرش، فوق آسمانها است و خداوند در آنجا مستقر شده است<ref>ر.ک: همان، ص183</ref>. سپس قول معتزله، جهمیه و حروریه را که «استوی» در آیه پنج سوره طه را به معنای قدرت اخذ کردهاند، نپذیرفته است و میگوید: قدرت برای خداوند همهجا وجود دارد و نیازی به عرش نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/184 ر.ک: همان، ص184]</ref>. | ||
ایشان آیاتی را که در آنها واژه «وجه»، رحمن، «عین»، «سمع» و «بصر» آمده، به معنای لغوی و ظاهری آنها گرفته و از معانیای همچون علم، قدرت و... پرهیز نموده است و کسانی را که به معانی تأویلی تمسک | ایشان آیاتی را که در آنها واژه «وجه»، رحمن، «عین»، «سمع» و «بصر» آمده، به معنای لغوی و ظاهری آنها گرفته و از معانیای همچون علم، قدرت و... پرهیز نموده است و کسانی را که به معانی تأویلی تمسک جستهاند، رد کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/189 ر.ک: همان، ص189]</ref><ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/195 ر.ک: همان، ص195]</ref> | ||
===الملحق الأول و الثاني للإبانة=== | ===الملحق الأول و الثاني للإبانة=== | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
این اثر، کتابی است درباره نکوهش تأویل صفات خداوند با استفاده از نظرات سلف که در سه باب تهیه شده است. | این اثر، کتابی است درباره نکوهش تأویل صفات خداوند با استفاده از نظرات سلف که در سه باب تهیه شده است. | ||
نویسنده در ابتدا مخاطب خویش را به رجوع به مذهب صحابه و سلف دعوت میکند و سپس میگوید: دلیل اینکه من شما را دعوت به عقاید و مذهب سلف میکنم، این است که آنان کسانی هستند که قرآن و اخبار پیامبر(ص) را برای ما نقل | نویسنده در ابتدا مخاطب خویش را به رجوع به مذهب صحابه و سلف دعوت میکند و سپس میگوید: دلیل اینکه من شما را دعوت به عقاید و مذهب سلف میکنم، این است که آنان کسانی هستند که قرآن و اخبار پیامبر(ص) را برای ما نقل نمودهاند و هیچ شکی در گفتارشان نیست. آنان کسانی هستند که صفات خداوند را تفسیر و تأویل نکرده و آن صفات را به صفات مخلوقین تشبیه ننمودهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/345 ر.ک: همان، ص345]</ref>. ایشان در تأیید گفته خویش، شواهدی تاریخی را ذکر میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/345 ر.ک: همان، ص345-353]</ref>. | ||
در باب بعدی کتاب از وجوب تبعیت از سلف و تشویق به لزوم تبعیت از مذهب آنان و پیمودن راهشان سخن به میان آمده است. نویسنده این باب از کتاب را با ذکر آیاتی از قرآن و روایاتی از پیامبر(ص) و نظرات بزرگان پی میگیرد. | در باب بعدی کتاب از وجوب تبعیت از سلف و تشویق به لزوم تبعیت از مذهب آنان و پیمودن راهشان سخن به میان آمده است. نویسنده این باب از کتاب را با ذکر آیاتی از قرآن و روایاتی از پیامبر(ص) و نظرات بزرگان پی میگیرد. | ||
او فصل پایانی کتابش را به ذکر | او فصل پایانی کتابش را به ذکر ادلهای در باب رجوع به نظرات سلف اختصاص داده است. ایشان در این بخش نیز به کتاب، سنت، اجماع و معنا مراجعه کرده است. | ||
وی درباره «معنا» میگوید: صفات و اسماء خداوند بهوسیله عقل درک نمیشوند؛ زیرا پایه عقل برای درک صفات، بر دیدن صاحب آن صفت یا نظیر آن استوار است و ما میدانیم که خداوند بهوسیله چشم قابلدرک نیست و نظیر و شبیه نیز ندارد؛ پس بهوسیله عقل نمیتوان صفات او را درک کرد. بنابراین، صفات و اسماء خداوند توقیفی هستند و از کیفیت و تفسیر آن اطلاع نداریم؛ پس بهناچار باید به هر آنچه از منابع به دست ما رسیده اکتفا کنیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/364 ر.ک: همان، ص364]</ref>. | وی درباره «معنا» میگوید: صفات و اسماء خداوند بهوسیله عقل درک نمیشوند؛ زیرا پایه عقل برای درک صفات، بر دیدن صاحب آن صفت یا نظیر آن استوار است و ما میدانیم که خداوند بهوسیله چشم قابلدرک نیست و نظیر و شبیه نیز ندارد؛ پس بهوسیله عقل نمیتوان صفات او را درک کرد. بنابراین، صفات و اسماء خداوند توقیفی هستند و از کیفیت و تفسیر آن اطلاع نداریم؛ پس بهناچار باید به هر آنچه از منابع به دست ما رسیده اکتفا کنیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29088/1/364 ر.ک: همان، ص364]</ref>. |
ویرایش