۸۱٬۷۱۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '↵↵↵' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات زندگینامه | |||
| عنوان =رضیالدین آرتیمانی | |||
| تصویر =NUR00000.jpg | |||
| | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | |||
|- | | نام کامل =میر محمد رضیالدین آرتیمانی؛ | ||
| | | نامهای دیگر =میر رضی، میر محمد، میرزا محمد رضی آرتیمانی همدانی؛ | ||
| | | لقب =رضیالدین؛ | ||
| تخلص =رضی؛ | |||
| نسب =آرتیمانی؛ | |||
| نام پدر = | |||
| ولادت =978 ق؛ | |||
| محل تولد =آرتیمان تویسركان؛ | |||
| کشور تولد =ایران؛ | |||
| محل زندگی =ایران؛ | |||
| رحلت =۱۰۳۷ق؛ | |||
| شهادت = | |||
| مدفن = آرامگاه میررضیالدین آرتیمانی تویسرکان؛ | |||
| طول عمر =59؛ | |||
| نام همسر =بانویی از خاندان صفوی؛ | |||
| فرزندان =میرزا ابراهیم ادهم؛ | |||
| خویشاوندان = | |||
| دین =اسلام؛ | |||
| مذهب = شیعه؛ | |||
| پیشه =شیخالاسلام تویسرکان، شاعر، عارف (سرحلقۀ عارفان)، صوفی؛ | |||
| منصب =منشی دفتر شاه عباس اول؛ | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
| اساتید = | |||
| مشایخ =میر مرشد بروجردی؛ | |||
| معاصرین =میر مغیث محوی، مرشد بروجردی، رشکی، هلاک، شاه عباس اول، اعتمادالسلطنه؛ | |||
| شاگردان = | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| درجه علمی =شیخالاسلام تویسرکان، شاعر، عارف (سرحلقۀ عارفان)، صوفی؛ | |||
| دانشگاه = | |||
| حوزه = | |||
| علایق پژوهشی = | |||
| سبک نوشتاری = | |||
| آثار =1- ساقینامه به نام «خروش سینه» یا «سوگندنامه»؛ | |||
| وبگاه = | |||
| امضا = | |||
| کد مؤلف =AUTHORCODE14705AUTHORCODE | |||
}} | |||
'''رَضیُالدّینِ آرْتیمانی'''، شاعر ایرانی سدۀ ۱۱ ق / ۱۷ م، [[ادهم، میرزا ابراهیم|میرزا ابراهیم ادهم]] فرزند ایشان است. | |||
==نام، تخلص، لقب، نسب== | |||
نام وی سید محمد، تخلصش رضی، و لقبش رضیالدین بود؛ اما نام و شهرتش در برخی منابع به صورتهای سید رضیالدین آرتمانی و میر رضی آرتیمانی همدانی نیز ضبط شده است. | |||
او از سادات آرتیمان، قریهای در نیمفرسنگی شهر تویسرکان و از توابع همدان، بود. | |||
خاندان رضی همگی اهل عرفان و ادب بودند. از پدربزرگ وی، خان احمد خان، اشعاری بر جای مانده است. | |||
== | ==اساتید== | ||
از جزئیات زندگی رضیالدین اطلاعی دقیق در دست نیست. وی دوستدار سیروسفر بود. در جوانی سفری به همدان داشت و در آنجا با شاعرانی چون میر مغیث محوی، مرشد بروجردی، رشکی، هلاکی و دیگران دیدار کرد و حتى گفتهاند که مدتی شاگرد میر مرشد بروجردی (د ۱۰۳۰ ق / ۱۶۲۱ م) هم بوده است. | |||
==سفرها، منشی دفتر شاه عباس اول، تصوف== | |||
رضی به همراه مرشد بروجردی که به قصد سیروسلوک عازم اصفهان و شیراز شده بود، مدتی به اصفهان رفت و در آنجا در زمرۀ منشیان دفتر شاه عباس اول (سل ۹۹۶- ۱۰۳۸ ق / ۱۵۸۸- ۱۶۲۹ م) درآمد و مورد عنایت اعتمادالسلطنه (د ۱۰۳۷ ق / ۱۶۲۸ م) قرار گرفت. | |||
سفر به اصفهان، زندگی رضیالدین آرتیمانی را متحول کرد؛ چراکه نهتنها در آنجا صاحب شغلی مناسب شد، بلکه در همانجا بود که با بانویی از خاندان صفوی ازدواج کرد و از وی صاحب پسری شد. رضی گویا قصد رفتن به هندوستان داشت، اما به سببی نامعلوم از این سفر چشم پوشید. | |||
در همان زمان جوانی که سفری به همدان داشت، به خدمت میرزا ابراهیم همدانی (ه م؛ د ۱۰۲۵ یا ۱۰۲۶ ق / ۱۶۱۶ یا ۱۶۱۷ م)، از پیشوایان اهل تصوف آن ناحیه رسید؛ از همان زمان به عرفان و تصوف گرایش پیدا کرد و خیلی زود، مقامات سلوک را طی نمود و سرحلقۀ عارفان همدان شد. | |||
رضیالدین در اواخر عمر به آرتیمان بازگشت و روزهای پایانی عمرش را در آنجا سپری کرد. وی بهعنوان شیخالاسلام تویسرکان و توابع آنجا، به امور دینی مردم مشغول شد و روزگارش را به ارشاد گذراند. | |||
او هیچگاه از ریاست دینی و مقام عرفانی خود استفادۀ مادی نکرد و برای گذران زندگی، به کشت و زرع در تویسرکان پرداخت و گویا خانقاهی هم در مزرعه بنا نمود. | |||
==وفات== | ==وفات== | ||
پس از مرگ رضی در ۱۰۳۷ ق / ۱۶۲۸ م، وی را در همان خانقاه به خاک سپردند و آن مزرعه هم به نام «میر رضی» شهرت یافت (آرامگاه او در «همینه «(محلهای در شهر) تویسرکان قرار دارد که به آرامگاه میررضیالدین آرتیمانی شهرت دارد). | |||
==ویژگیهای شعری== | |||
رضیالدین بهویژه در سرودن غزل و قصیده و رباعی تبحری خاص داشت و در بیان مضامین عارفانه استاد بود؛ سادگی و روانی از ویژگیهای شعری او ست. | |||
قصاید رضیالدین نیز حالوهوای عارفانه دارند؛ در برخی از قصایدش، به مدح حضرت علی(ع) پرداخته و بدینسان، ارادت خود را به آن حضرت بازنموده است. غزلیات وی که بیشترِ حجم دیوان او را در بر گرفته، ساده و رواناند؛ وی در بهرهگرفتن از صنایع بیانی و بدیعی چون تشبیه و تلمیح و جز آن، در اشعارش افراط نکرده، و فهم آنها بسیار آسان است. به گفتۀ اته، رضیالدین آرتیمانی نیز همانند دیگر شاعران غزلسرای همعصر خود، چندان دربند وزن و قافیه نبود و در سرودههای خود احساسات بیشائبه را جلوهگر میساخت. | |||
==فرزندان== | |||
پسر رضیالدین، [[ادهم، میرزا ابراهیم|میرزا ابراهیم ادهم]] ـ که او نیز دستی در شعر داشت ـ در عهد شاهجهان (سل ۱۰۳۷- ۱۰۶۸ ق / ۱۶۲۸- ۱۶۵۸ م) به هند رفت و بااینکه به کمک داوود تقرب خان، نزد شاه تقرب یافت، بهسبب ارتکاب اعمال ناشایست به زندان افتاد. وی در ۱۰۶۰ ق / ۱۶۵۰ م در هندوستان جان سپرد. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
1- دیوان، | |||
از رضیالدین آرتیمانی دیوان شعری بر جای مانده که مشتمل بر قصیده، غزل، قطعه، ترجیعبند، رباعی و برخی غزلهای ناتمام وی است؛ | |||
2- ساقینامه به نام «خروش سینه» یا «سوگندنامه»، | |||
همچنین از او ساقینامهای به نام «خروش سینه» یا «سوگندنامه»، و نیز ساقینامهای بیعنوان باقی مانده است که شهرت رضیالدین آرتیمانی بیشتر مرهون همین ساقینامههای او ست. | |||
3- ساقینامهای بیعنوان، | |||
این ساقینامه که در مدح شاه عباس صفوی سروده شده است، بااینکه بیش از ۱۷۵ بیت ندارد، در مقایسه با دیگر ساقینامههای عصرش، کوتاهتر، زیباتر و بیتکلفتر است. آغاز و انتهای این اثر، موشح به نام حضرت علی(ع) است. | |||
دیوان رضیالدین و «ساقینامۀ» وی که نسخههای گوناگونی در کتابخانههای سراسر جهان دارد، نخستینبار توسط محمدعلی امامی در ۱۳۴۶ ش همراه با مقدمهای کوتاه منتشر شد. این دیوان در ۱۳۷۲ ش نیز به کوشش انتشارات دارالفکر، و بار دیگر در ۱۳۷۳ ش به کوشش احمد کرمی در تهران به چاپ رسیده است<ref>رفوگران، مروارید، دائرهالمعارف بزرگ اسلامی</ref>. | |||
| |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
رفوگران، مروارید، دائرهالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. | |||
https://www.cgie.org.ir/fa/article/266785 | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[دیوان رضیالدین ارتیمانی]] | [[دیوان رضیالدین ارتیمانی]] | ||
[[دیوان رضیالدین آرتیمانی]] | [[دیوان رضیالدین آرتیمانی]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده: | [[رده:]] |