خنیزی، عبدالله بن علی

عبدالله خنیزی
نام کامل	عبدالله بن علی بن حسن الخنیزی
نام پدر	ابوالحسن علی الخنیزی (عالم دینی)
ولادت	۱۳۵۰ قمری / ۱۹۳۱ میلادی
محل تولد	قلعه قطیف، استان شرقی، عربستان سعودی
محل زندگی	قطیف، نجف (عراق)
دین	اسلام
مذهب	شیعه دوازده امامی
پیشه	فقیه، قاضی شرعی، نویسنده، شاعر
منصب	قاضی و رئیس دادگاه اوقاف و مواریث جعفری قطیف (۱۳۸۰-۱۳۸۴ خورشیدی)
اطلاعات علمی
دانشگاه	حوزه علمیه نجف
علایق پژوهشی	فقه جعفری، عقاید، ادبیات و شعر
اساتید	ابوالقاسم خویی پدرش ابوالحسن الخنیزی
برخی آثار	ابوطالب مؤمن قریش الطریقة المحمدیة الحراکات الفکریة فی القطیف سلسلة قطاف المسجد

عبدالله خنیزی (متولد ۱۳۵۰ق) فقیه، قاضی، نویسنده و شاعر شیعه دوازده امامی اهل عربستان سعودی است. وی به دلیل تألیف کتاب جنجال‌برانگیز «ابوطالب مؤمن قریش» که در آن بر ایمان ابوطالب (عموی پیامبر اسلام) استدلال کرده بود، مورد خشم برخی علمای سلفی وقت قرار گرفت و حتی از سوی مفتی اعظم عربستان، محمد بن ابراهیم آل شیخ، حکم اعدام برای او صادر شد که با وساطت‌هایی لغو گردید. او سال‌ها به عنوان قاضی دادگاه شرعی جعفری در قطیف فعالیت کرد.

ولادت

عبدالله بن ابوالحسن علی بن حسن بن مهدی بن کاظم القیسی الخنیزی در سال ۱۳۵۰ قمری (مصادف با ۱۹۳۱ میلادی) در قلعه تاریخی شهر قطیف در استان شرقی عربستان سعودی به دنیا آمد. خانواده‌اش از خاندان‌های معروف و مذهبی منطقه و پیرو مذهب شیعه دوازده امامی بودند. پدرش، ابوالحسن علی الخنیزی، خود از فقیهان و عالمان مورد احترام منطقه به شمار می‌رفت.

تحصیلات

وی علوم مقدماتی و ادبیات عرب را نزد پدرش فرا گرفت. در کودکی وارد مکتب‌خانه شد و قرآن، خواندن، نوشتن و اصول حساب را آموخت. برای تحصیلات عالی حوزوی، در اوایل دهه ۱۳۹۰ قمری (۱۹۷۰ میلادی) به نجف اشرف در عراق مهاجرت کرد تا در درس خارج فقه و اصول مراجع تقلید حاضر شود. مهم‌ترین استاد او در نجف، آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی بود. وی سال‌ها در نجف اقامت داشت و سپس در سال ۱۴۰۱ قمری (۱۹۸۱ میلادی) به زادگاهش، قطیف، بازگشت.

فعالیت‌ها

پس از بازگشت به عربستان، خنیزی به فعالیت‌های فرهنگی، تألیف، تحقیق و نشر شعر و مقاله در مطبوعات عربی پرداخت. مدتی نیز به تجارت و کارهای اداری مشغول بود، اما نهایتاً به تدریس علوم دینی و فقه جعفری روی آورد.

در سال ۱۴۲۲ قمری (۲۰۰۱ میلادی) و پس از درگذشت برادرش، عبدالحمید الخنیزی، به دستور حکومت سعودی به سمت قاضی و رئیس «دادگاه اوقاف و مواریث جعفری» در قطیف منصوب شد و تا سال ۱۴۲۶ قمری (۲۰۰۵ میلادی) در این سمت باقی ماند و سپس استعفا داد.

مهم‌ترین حادثه زندگی او مربوط به کتاب «ابوطالب مؤمن قریش» است که در سال ۱۳۸۱ قمری (۱۹۶۱ میلادی) منتشر کرد. در این کتاب، خنیزی با استناد به منابع تاریخی و روایی، استدلال کرده بود که ابوطالب، عموی پیامبر اسلام(ص) و پدر امام علی(ع)، مسلمان از دنیا رفته است. این دیدگاه که با عقیده رایج بسیاری از علمای اهل سنت متفاوت بود، خشم مقامات مذهبی سلفی عربستان را برانگیخت. محمد بن ابراهیم آل شیخ، مفتی اعظم وقت عربستان، وی را به دلیل این کتاب محاکمه و حکم اعدام برای او صادر کرد. این حکم با اعتراضات و وساطت‌های داخلی و بین‌المللی، از جمله درخواست علمای شیعه از شاه ایران، روبرو شد و در نهایت با عفو پادشاه عربستان مواجه گشت.

وی در سال ۲۰۰۵ تحت عمل جراحی قلب قرار گرفت و در سال ۲۰۱۷ نیز خانه‌اش در قطیف هدف تیراندازی ناشناسان قرار گرفت.

آثار

• ابوطالب مؤمن قریش (۱۳۸۱ق): مهم‌ترین و جنجالی‌ترین اثر او.
• ذکری الإمام أبو الحسن الخنیزی (۱۳۷۰ق): درباره پدرش.
• ذکری الزعیم أبو عبد الکریم الخنیزی (۱۳۷۳ق).
• أدواؤنا (۱۳۹۷ق): مجموعه مقالات.
• ضوء فی الظل (۱۳۹۷ق).
• نسیم وزوبعة (۱۳۹۷ق).
• زهرات (۱۴۲۱ق): مجموعه شعر.
• مدامیک عقدیة (۱۴۰۷ق).
• الحراکات الفکریة فی القطیف (۱۴۲۲ق): در سه جلد.
• المرأة بنظرة إسلامیة.
• الصلاة والصیام فی السفر.
• لا إکراه.
• ألق من الذکری (۱۴۲۰ق).
• سلسلة قطاف المسجد (۱۴۲۰-۱۴۲۱ق): در چهارده جلد.
• دلائل الأحکام فی شرح شرائع الإسلام: تکمیل و تحقیق شرح پدرش بر کتاب شرائع الإسلام.

منابع مقاله

• جبوری، کامل سلمان، معجم الأدباء من العصر الجاهلی حتی سنة ۲۰۰۲، ج۴، بيروت، لبنان: دار الكتب العلمية. الطبعة الاولی، ۲۰۰۳م-۱۴۲۴ق
• موقع فیصل نور
• پایگاه‌ اطلاع رسانی حوزه
• مؤسسة السبطین
• شبكة الدفاع عن السنة

وابسته‌ها

ثمرات لب الألباب في إبطال شبه أهل الکتاب

دلائل الأحکام

أحکا‌م‌ الخلل‌ في الشک‌

ابوطالب مؤمن قریش

بررسي و تحليل زندگاني ابوطالب مومن قريش

إرهاصات قرآنية حول أهل البيت عليهم السلام

الحرکا‌ت‌ الفکریة فی‌ القطیف‌

ابو‌طالب مومن قریش