سیر فرهنگسازی پوشش اسلامی (با رویکرد تفسیر تنزیلی)
| سیر فرهنگ سازی پوشش اسلامی (با رویکرد تفسیر تنزیلی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بهجتپور، عبدالکریم (نويسنده) |
| سال نشر | 1396ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-5079-30-2 |
| موضوع | حجاب - جنبههای قرآنی - تفاسیر شیعه - قرن 14 - قرآن - شان نزول - حجاب - جنبههای مذهبی - اسلام |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ح33 ب9 104 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سیر فرهنگسازی پوشش اسلامی (با رویکرد تفسیر تنزیلی)، اثر عبدالکریم بهجتپور (متولد 1344ش - دزفول)، محقق و پژوهشگر است. موضوع کلی کتاب، بررسی فرایند فرهنگسازی پوشش اسلامی با تکیه بر سیر نزول آیات قرآن و روش تفسیر تنزیلی است، تا راهحلهای مناسبی برای هنجارپذیری این حکم در جامعه ارائه گردد.
ساختار
کتاب، شامل سخن مؤلف، مقدمه، دو فصل اصلی، یک بخش جمعبندی و پیوستهایی حاوی جداول ترتیب نزول آیات مرتبط است.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب بر مبنای تفسیر تنزیلی استوار است؛ به این معنا که بهجای تفسیر ترتیبی یا موضوعی صرف، روشها و فرایندهای تغییر و تحول را با در نظر گرفتن مراحل نزول آیات (تدرّج) بررسی میکند.
گزارش محتوا
بخش مقدمه، به لزوم مطالعات موضوعی تنزیلی پرداخته و تبیین میکند که این روش میتواند با بهرهگیری از منابع مکمل، راهکارهای کارآمدی را در حوزه مردمشناسی و جامعهشناسی ارائه دهد. در این بخش، ضمن تعریف مفهوم "ستر" و جایگاه پوشش در فقه اسلامی، انتظار اسلام از مسلمانان درباره پوشش اسلامی مورد بحث قرار گرفته و روشهای پیشنهادی برای فرهنگسازی پوشش اسلامی در سطوح فردی، خانواده، اجتماعی، آموزشی، فرهنگی و تربیتی، اجرایی دولت و مسائل حقوقی و انتظامی ارائه شده است. هدف اصلی پژوهش، بررسی فرآیند فرهنگی شدن پوشش اسلامی و استخراج روش خاص قرآنی برای نهادینه کردن این ارزش در جامعه است[۱].
فصل اول (آیات پوشش اسلامی): این فصل، به بررسی آیات صریح و مکمل دستور پوشش اسلامی اختصاص دارد. این فصل، ابتدا به آیه ۵۹ سوره احزاب میپردازد که دستور صریح حجاب (جلباب/پوشش سراسری) را برای همسران و دختران پیامبر(ص) و زنان مؤمن بیان میکند و هدف آن شناخت شخصیت ایمانی و اجتماعی زنان مسلمان برای مصونیت از آزار است. در ادامه، آیات ۳۰ و ۳۱ سوره نور (آیات مقابله با پوشش ناقص یا بدپوششی) بررسی میشود که مربوط به حفظ پاکدامنی و کنترل رفتار در جامعه است. این آیات، مکمل آیه احزاب هستند و بر لزوم کنترل نگاه و آشکار نکردن زینتهای باطنی تأکید دارند[۲].
فصل دوم (زمینهها و اسباب هنجار شدن پوشش اسلامی): زمینههای درونی و رفتاری لازم برای پذیرش حکم پوشش اسلامی بر اساس سیر نزول آیات در این فصل تحلیل میشود. این فصل، با بررسی صفات شخصیت ایمانی که باید در جامعه مؤمن شکل گیرد، آغاز میشود؛ صفاتی همچون اسلام (تسلیم در برابر پروردگار)، ایمان، قنوت و فرمانپذیری، صدق و راستگویی، شکیبایی (صبر) و خشوع (فروتنی). سپس روشهای قرآنی تبدیل این صفات به سبک زندگی مؤمنان مورد توجه قرار میگیرد؛ از جمله: انفاق و پرداخت صدقه برای تمرین سخاوت و پاکدامنی، روزهداری برای تمرین تقوا و خویشتنداری، حفظ دامن از آلودگی جنسی و ذکر کثیر (یاد فراوان خدا) که باعث تقویت پایداری روحی در برابر غرایز میشود. این ویژگیها بهعنوان مقدماتی برای پذیرش حکم پوشش اسلامی در جامعه مدینه برشمرده شدهاند[۳].
بخش جمعبندی، تأکید میکند که حکم پوشش در آیه ۵۹ احزاب و فلسفه آن در سوره نور، بر اساس شخصیت ایمانی زن مؤمن بنا شده است. همچنین، این حکم بر مبنای هنجارپذیری ۱۰ صفت پایدار دینی است که زمینهساز پذیرش پوشش اسلامی در جامعه میشود[۴].
پیوستها شامل جداولی است که ترتیب نزول آیات مرتبط با مفاهیم کلیدی مورد بحث در کتاب، مانند اسلام، ایمان، قنوت، صدق، شکیبایی، خشوع، صدقه، روزه، پاکدامنی و ذکر کثیر را نشان میدهند.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.