تلخيص المحصل (في شرح المحصل في علم الکلام)
تلخیص المحصل (فی شرح المحصل فی علم الکلام) تألیف خواجه نصیرالدین طوسی (597-672ق)، فیلسوف، متکلم و دانشمند برجسته شیعی؛ این اثر چاپ نسخهبرگردان کهنترین نسخه موجود از کتاب تلخیص المحصل است که به عنوان گام نخست برای تصحیح مجدد این اثر ارزشمند عرضه شده است. این کتاب شرح و نقدی است بر کتاب المحصل فی علم الکلام اثر فخرالدین رازی که خواجه نصیرالدین آن را برای تقدیم به خواجه علاءالدین عطاملک جوینی نگاشته و در آن به نقد و بررسی آراء کلامی فخر رازی پرداخته است.
| تلخیص المحصل (فی شرح المحصل فی علم الکلام) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده) انصاری قمی، حسن (مقدمهنویس) |
| ناشر | میراث مکتوب |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1394ش |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-203-100-6 |
| موضوع | فخر رازی، محمد بن عمر، 544؟ - 606ق. محصل افکار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحکماء و المتکلمین - نقد و تفسیر -- کلام شیعه امامیه - قرن 7ق. -- کلام اهل سنت - قرن 7ق. - دفاعیهها و ردیهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 205/2 /ف3 م3028 |
ساختار
کتاب شامل یک پیشگفتار مفصل از مصحح و متن اصلی اثر خواجه نصیرالدین طوسی میباشد.
گزارش کتاب
کتاب «تلخیص المحصل» اثر خواجه نصیرالدین طوسی که به «نقد المحصل» نیز شهرت دارد، شرح و تهذیب و نقدگونهای است بر کتاب «المحصل» فخرالدین رازی. این اثر ارزشمند در صفر سال 669 قمری به پایان رسیده و خواجه نصیرالدین آن را برای تقدیم به محضر صاحب دیوان خواجه علاءالدین عطاملک جوینی نگاشته است.
دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی نسبت به کتاب المحصل فخر رازی بسیار انتقادی است، اگرچه اذعان دارد که در آن زمان المحصل مورد اعتنای استادان و طالبان علوم کلامی و فلسفی بوده است. خواجه طوسی که خود دلبسته فلسفه ابن سینا بود، در مقدمه کتاب بر اهمیت دانش کلام و اصول دین تأکید میکند و از آنجا که کتاب المحصل را وافی به مقصود نمیبیند، به نقد و بررسی آن میپردازد.
این کتاب خواجه طوسی از همان زمان تألیف از اعتبار بالایی برخوردار بود، چنانکه ابن کمونه بغدادی (درگذشته 683ق)، فیلسوف برجسته بغداد، گزیدهای از آن با عنوان «انتخاب من تلخیص المحصل» یا «ملتقط تلخیص المحصل» فراهم کرد که نشان از اهمیت این اثر در همان عصر دارد. همچنین ابن خلدون در «لباب المحصل» خود و ابن تیمیه در «منهاج السنه» از این کتاب نقل کردهاند.
نسخه حاضر که به صورت نسخهبرگردان عرضه شده، در زمان حیات خواجه طوسی و در همان سال تألیف کتابت شده و متعلق به مجموعه فاضل احمد پاشا در کتابخانه کوپریلی به شماره 834 است. این چاپ به دلیل اینکه در چاپهای قبلی از همه نسخههای کهن استفاده نشده بود، به عنوان مقدمهای برای تصحیحی دقیقتر و انتقادیتر از این اثر مهم کلامی ارائه شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات