اندیشه میاندیشد
اندیشه میاندیشد ، از آثار نویسنده و فیلسوف ایرانی معاصر، غلامحسين ابراهیمى دينانى (متولد ۱۳۱۳ش)، به بررسی ماهیت انسان و ارتباطش با اندیشیدن و سخن گفتن میپردازد و بر ضرورت اندیشیدن عقلی و فلسفی و پرهیز از پذیرش کورکورانه اندیشهها تأکید میورزد و میکوشد روش اندیشیدن فلسفی را آموزش بدهد. تأمّل در نام و محتوای کتاب حاضر، این نکته را آشکار میسازد که مخاطبان این اثر، نه عموم مردم بلکه فقط علاقمندان به فلسفه و اندیشیدن ژرف عقلی هستند.
| اندیشه میاندیشد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابراهیمی دینانی، غلامحسین (نويسنده) |
| سال نشر | 1401ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-622-92763-1-0 |
| موضوع | اندیشه و تفکر -- فلسفه - فلسفه اسلامی - انسان شناسی فلسفی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2الف8الف 105 B |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- غلامحسين ابراهیمى دينانى با تأکید بر آنکه حکما و فلاسفه ماهیت انسان را « حیوان ناطق » تعریف کردهاند، بعد از بررسی معنای لغوی و اصطلاحی این تعریف، افزوده است:
- کسانی که بدون اندیشیدن لازم به یک عقیده میرسند و خود را وقف یک ایده میکنند آزادی خود را از دست میدهند و در واقع فکر و اندیشه خود را برای همیشه تعطیل میکنند. کسی که از اندیشیدن میترسد در واقع از خود میگریزد زیرا اندیشیدن، ذاتی انسان است و دوری جستن از ذاتی خود، گریختن است. اما باید توجه داشت که ازخودگریزی نشانهای از خداگریزی است زیرا کسی که خود ندارد و به خودی خود نمیاندیشد، نمیتواند به چیز دیگری بیاندیشد. «مَن عَرَفَ نَفسَهُ فَقَد عَرَفَ رَبَّهُ» که بسیاری از بزرگان نقل کردهاند پرمعنیترین دلالت دارد. کسی که خود را به درستی میشناسد میتواند خدا را نیز بشناسد. [۱]
ساختار و محتوا
- این اثر از 20 بخش تشکیل شده است و نظم روشنی ندارد و صدها موضوع دارد.
- انتقاد: فهم مباحث فلسفی خودش دشوار است و غلامحسين ابراهیمى دينانى با پرهیز از عنوانگذاری مطالب بر این دشواری افزوده است: نویسنده در کتاب بیش از 400 صفحهای حاضر فقط عنوان «مقدمه» را ذکر کرده است و 20 عنوان مبهم دیگر: «بخش اول» تا «بخش بیستم»!
- در پایان کتاب، نمایه آیات، روایات و نمایه جامع (مفاهیم، اعلام، امکنه و...) بر اساس الفاظ ذکرشده در متن آمده است.
- اثر حاضر مانند دانشنامهای است که مسائل و موضوعات فراوانی در آن مطرح میشود. برخی از موضوعات مهمّ این کتاب عبارت است از انسانشناسی فلسفی، آزادی انسان، اندیشیدن عقلی و فلسفی، ذاتی بودن اندیشه برای انسان، ارتباط آزادی و آگاهی، اندیشه و زبان حماسی فردوسی، دین، زن، فلسفه.
نمونه مباحث
- پرسیده شده: آیا فلسفه جهانی است یا این که جهان، فلسفی میباشد؟ در پاسخ به این پرسش میتوان گفت: در این که جهان، فلسفی است تردیدی نمیتوان داشت ولی البته به حکم اینکه جهان، فلسفی است فلسفه نیز جهانی خواهد بود. انسان را از طریق خواستههایی که دارد و در طریق به دست آوردن آنها کوشش میکند، میتوان شناسایی دقیق کرد. شاعر آگاه در این باره گفته است:
| گر در پی یک لقمه نانی، نانی | گر در صدد گوهر کانی، کانی | |
| این نکته نغز اگر بدانی، دانی | هر چیز که اندر پی آنی، آنی |
این شاعر توانا یک مسئله مهم فلسفی را به درستی و زیبایی به رشته نظم کشیده است زیرا انسان در واقع همان چیزی است که آن را میطلبد و در رسیدن به آن تلاش و کوشش میکند. انسان همیشه بیش از آن چیزی است که اکنون هست. همه موجودات غیر از انسان همان چیزی هستند که اکنون هستند ولی انسان به آنچه اکنون هست قانع و خرسند نیست و میکوشد به آن چیزی برسد که دوست دارد آن بشود. انسان پیش از آن که فقط یک نوع از بودن باشد همواره گونهای از شدن است و توقف در وجود او راه ندارد و همیشه به پیش میرود. [۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.