مجموعة رسائل (جاحظ)
مجموعة رسائل، شامل 11 رساله از آثار ادیب، متکلم معتزلی و نویسنده فعال عراقی قرن سوم هجری قمری، ابوعثمان عمرو بن بحر کنانی بصری، مشهور به جاحظ (۱۶۰-۲۵۵ق)، است که در آن مباحث گوناگون (اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی) مطرح میشود.
- گفتنی است:
| مجموعة رسائل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جاحظ، عمرو بن بحر (نويسنده) |
| سال نشر | 1324ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ادبیات عربی -- نامهها,نثر عربی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA ۳۷۰۰/آ۱۴ر۵ق |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
- این نسخه بسیار قدیمی در مصر، در سال 1324ق، منتشر شده است[۱].
- ناشر در آغاز کتاب، به معرفی اجمالی شخصیت و آثار جاحظ پرداخته[۲] و در پایان، فهرست اجمالی مطالب را بر آن افزوده[۳] و با ستایش جاحظ، کتاب حاضر را از نظر ادبی بلیغ و سرآمد شمرده است[۴].
- هرچند در مواردی پانوشتهایی بر اثر حاضر افزوده شده است و عبارت «كتبه مصححه»، در چند مورد از پاورقیهای این کتاب آمده[۵] که بر انجام تصحیح و وجود مصحح دلالت دارد، ولی نام و مشخصات نسخه یا نسخههای خطی و مصحح معلوم نیست و...؛ پس نمیشود این تحقیق و تصحیح را کامل و علمی شمرد.
- این رسالهها بهترتیب عبارت است از:
رسالة في الحاسد و المحسود
- ... به من نامه نوشتی و از معنای حسادت پرسیدی... حسد دردی است که بدن را لاغر و نزار میکند و درمانش سخت است و حسود همواره در سختی روزگار میگذراند....[۶].
رسالة في مناقب الترك و عامة جند الخلافة
- خطاب به ادیب و وزیر متوکل عباسی فتح بن خاقان در بیان فضائل ترکان و همه لشکریان خلافت نوشته و او را به انجام اصلاحات و عمل بر اساس سخن حقّ سفارش کرده است[۷].
یادآوری: صفحات این رساله، شمارهگذاری مستقل شده است.
رسالة في فخر السودان على البيضان
- لقمان حکیم از سیاهان بود و... خدا او را ستایش کرد...[۸].
رسالة في التربيع و التدوير
- انتقادهای جاحظ نسبت به اخلاق احمد بن عبدالوهاب، از جمله درباره خودداناپنداری اوست[۹].
رسالة في تفضيل النطق على الصمت
رسالة في مدح التجار و ذم عمل السلطان
- ... تجارت کردن، فضیلت دارد و تاجران میتوانند دینشان را سالم نگهدارند و رزق حلال به دست آورند و...[۱۱].
رسالة في العشق و النساء
- ... هر محبّتی، عشق نیست، بلکه به کسی عاشق گویند که علاقه و محبت زیادی دارد...[۱۲].
رسالة في الوكلاء
- خطاب به وکیلی ناشناس:... خودپسندی صفت بدی است که آرزوی دشمن تو را برآورده میسازد...[۱۳].
رسالة في استنجاز الوعد
- به مخاطبش که ندانم کیست، میگوید: ای کریمی که چشم امید به توست، محبت را نمیکاری، مگر آنکه شُکر را درو میکنی...[۱۴].
رسالة في بيان مذاهب الشيعة
- فرقههای عمده شیعه را زیدی و رافضی میشمارد و به معرفی آنان میپردازد[۱۵].
رسالة في طبقات المغنيين
- ... اسحاق بن ابراهیم موصلی که آگاهی کافی به غنا داشت و بسیار غنا شنیده بود و خوب و بدش را میشناخت، کتابهای شگفتآوری را در این زمینه نوشت...[۱۶].
پانویس
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص190
- ↑ ر.ک: مقدمه ناشر، ص2-4
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص191
- ↑ ر.ک: همان، ص190
- ↑ از جمله، ر.ک: همان، ص82، پاورقی 2 و ص83، پاورقی 1 و ص84، پاورقی 2
- ↑ ر.ک: همان، ص2
- ↑ ر.ک: همان، ص2
- ↑ ر.ک: همان، ص55
- ↑ ر.ک: همان، ص82
- ↑ ر.ک: همان، ص148-154
- ↑ ر.ک: همان، ص155-156
- ↑ ر.ک: همان، ص161
- ↑ ر.ک: همان، ص171-172
- ↑ ر.ک: همان، ص173
- ↑ ر.ک: همان، ص178
- ↑ ر.ک: همان، ص187
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.