امراء هستی در حکومت چهارده معصوم(ص) بر جمیع موجودات
| امراء هستی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نبوی، ابوالفضل (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | در حکومت چهارده معصوم (ص) بر جمیع موجودات |
| ناشر | کتابفروشی اسلاميه |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1345ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | امامت - ولایت |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ن2الف8 223 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
امراء هستی تألیف سید ابوالفضل نبوی قمی (1344-1412ق) ، به بررسی و تبیین مفهوم ولایت و امامت در اسلام، بهویژه ولایت ائمه معصومین(ع)، از دیدگاههای مختلف کلامی، فلسفی و قرآنی میپردازد و ابعاد وجودی، تشریعی و تکوینی آن را تحلیل میکند.
انگیزه نگارش
هدف نگارش کتاب، اثبات مقام ولایت ائمه(ع) و جبران ضعف تبلیغ در زمینه معرفی ائمه(ع) و دفع تزریقات مسموم جاهلان در مورد مقام امام(ع)[۱].
ساختار
کتاب حاضر شامل پنج فصل اصلی است و هر فصل در ضمن عناوین متعددی مطرح شده است.
سبک نگارش
- استدلالی و تحلیلی: مؤلف از طریق استدلالات عقلی و نقلی، به تحلیل عمیق مفاهیم میپردازد و هر فصل را با براهین محکم کلامی و فلسفی پیش میبرد [۲].
- قرآنمحور و حدیثبنیان: بخش عمدهای از استدلالات کتاب بر پایه آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) استوار است[۳]..
- تفسیر لغوی و اصطلاحی: مؤلف در مواجهه با واژگان کلیدی مانند ولی و ولایت، ابتدا به ریشههای لغوی و معانی مختلف آن میپردازد تا زمینه را برای درک اصطلاحی فراهم کند [۴].
- نقد و رد شبهات: کتاب رویکردی دفاعی دارد و بهطور مکرر به نقد و رد دیدگاههای مخالف و شبهات پیرامون مفهوم ولایت و تفویض میپردازد [۵].
گزارش محتوا
فصل اول کتاب به تبیین معنا و مفهوم واژه ولایت اختصاص دارد. این فصل با بررسی دقیق واژه «ولی» و اشتقاقات آن در زبان عربی آغاز میشود و معانی مختلف آن در قرآن و حدیث را کاوش میکند [۶]. مؤلف استدلال میکند که «ولی» در سیاق بحث امامت و ولایت ائمه، به معنای سرپرست، صاحب اختیار و متولی امور است و صرفاً به معنای دوست یا یار نیست. این تحلیل لغوی برای تثبیت مقام ولایت تکوینی و تشریعی ائمه ضروری دانسته میشود [۷].
فصل دوم به امکانپذیری عقلی ولایت میپردازد و تلاش میکند ثابت کند که مفهوم ولایت نهتنها با عقل منافاتی ندارد، بلکه از نظر عقلی ممکن و حتی ضروری است [۸] در این بخش، انواع محال (ذاتی و وقوعی) مورد بحث قرار میگیرد تا نشان داده شود که ولایت ائمه، از جمله ولایت بر موجودات و تصرف در عالم، از نظر عقلی ممتنع نیست [۹]. مؤلف تأکید میکند که این ولایت، تجلی قدرت و حکمت الهی است و نه یک قدرت مستقل در عرض قدرت خداوند [۱۰]. این فصل شامل مباحثی درباره رابطه اراده الهی با افعال مخلوقات و چگونگی جریان امر خدا در هستی است [۱۱].
فصل سوم به بحث از ممتنع نبودن ولایت اولیاء از منظر شرعی میپردازد [۱۲]. مؤلف در این فصل، شبهات مربوط به تعارض ولایت با احکام شرعی یا ادعای «تفویض» (واگذاری کامل اختیار به اولیاء) را رد میکند. استدلال میشود که ولایت، به معنای سرپرستی و تصرف به اذن و اراده خداوند است و نه یک استقلال کامل که از حیطه قدرت الهی خارج باشد [۱۳]. این فصل همچنین با تبیین معنای صحیح «بداء» بر این نکته تأکید میکند بداء در تکوینیات مانند نسخ در تشریعیات است [۱۴].
فصل چهارم با عنوان دلائل اثبات ولایت ائمه علیهم السلام از قرآن و اخبار، به ارائه شواهد و مستندات نقلی برای اثبات ولایت ائمه اختصاص دارد [۱۵]. در این فصل، آیات کلیدی قرآن مانند آیه «إنما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة وهم راکعون»، « سرپرست و دوست شما فقط خدا و رسول اوست و مؤمنانى [مانند على بن ابىطالباند] كه همواره نماز را برپا مىدارند و در حالى كه در ركوعند [به تهيدستان] زكات مىدهند » (مائده/55) مورد تفسیر و تحلیل قرار میگیرد [۱۶]. مؤلف با استناد به روایات و احادیث نبوی و اقوال ائمه(ع)، اثبات میکند که این آیات به ولایت خاص امیرالمؤمنین علی(ع) و پس از آنحضرت به ولایت سایر ائمه(ع) اشاره دارد [۱۷]. همچنین، این فصل به بحث درباره «عصمت اولیاء» و لزوم آن برای ولایت میپردازد و آیه « و عصی آدم ربه»،« آدم نافرمانى پروردگارش را كرد » (طه/121) را تفسیر به امر استحبابی یا ترک اولی میکند[۱۸].
فصل پنجم به تبیین دائره و گستره ولایت اولیاء از منظر زمانی و مکانی میپردازد. مؤلف معتقد است که ولایت ائمه(ع) و پیامبر اکرم(ص) و حضرت فاطمه زهرا(س) یک ولایت کامل و فراگیر است که شامل تمام موجودات عالم از جمله جمادات، نباتات، حیوانات و انسانها میشود. این ولایت، همواره با اذن و اجازه خداوند است و اولیاء الهی را مجاری و رسل خداوند میداند. همچنین در ادامه بیان میکند که ولایت چهارده معصوم ولایت مطلقه است یعنی ولایت تام و عام و کلی میباشد[۱۹].
پانویس
- ↑ متن کتاب، ص7-6
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص ۲۲، ۶۲
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص 8،320،238، ۶، ۷۹
- ↑ ر.ک: همان، ص ۸، ۱۲
- ↑ ر.ک: همان، ص 71،۶۷، ۷۵
- ↑ ر.ک: همان، ص ۸، ۹
- ↑ ر.ک: همان، ص ۱۲، ۱۹
- ↑ ر.ک:همان، ص 22.
- ↑ ر.ک: ص ۲۳،۲۴
- ↑ ر.ک: همان، ص ۳۱، ۳۲
- ↑ ر.ک: همان، ص ۳۴، ۳۶
- ↑ ر.ک: همان، ص ۴۵
- ↑ ر.ک: ص ۶۰، ۶۱
- ↑ ر.ک: همان، ص 71، ۷۲، ۷۹
- ↑ ر.ک: ص ۹۶
- ↑ ر.ک: همان، ص ۹۶، ۱۰۰
- ↑ ر.ک: همان، ص ۱۰۰، ۱۰۳، ۱۳۵
- ↑ ر.ک: همان، ص ۹۲، 93
- ↑ ر.ک: همان، ص 385-386
منابع مقاله
متن کتاب.